Caribische koraalriffen hard achteruitgegaan in 40 jaar tijd
De koraalriffen van Curaçao en Bonaire zijn de afgelopen 40 jaar hard achteruitgegaan. Deze ecologische afbraak van de riffen is voor een groot deel te wijten aan de gevolgen van bevolkingsgroei op de Caribische eilanden en aan de invloed van klimaatverandering. Deze sombere conclusies trekt promovendus Didier de Bakker van Wageningen Marine Research in zijn proefschrift dat hij op 17 april verdedigde. Maar: er lijkt nog hoop te zijn voor de koraalriffen.
Koraalrif bij Bonaire, 2016. Foto: Didier de Bakker.
De Bakker onderzocht voor zijn proefschrift hoe de riffen rond Curaçao en Bonaire in de afgelopen 40 jaar zijn veranderd. Daaruit blijkt dat de koraalbedekking schrikbarend is afgenomen op dieptes tussen de 10 en 40 meter: gemiddeld van 32.6% in de jaren ’70 tot slechts 9.2% in 2013.
Het koraal is in hoog tempo vervangen door algensoorten en matten van cyanobacteriën die profiteren van de veranderende omgevingsfactoren. Van algen was dit al bekend, maar de studie van De Bakker geeft nieuwe inzichten in de toename en de negatieve impact van cyanobacteriematten die over het rif groeien. Ook toonde hij aan dat de riffen veel platter zijn geworden door de achteruitgang van grote rif-bouwende koraalsoorten. Daardoor wordt het daar steeds lastiger om de rijke biodiversiteit te ondersteunen.
Bevolkingsgroei verhoogt druk op natuur
De Bakker schrijft een groot deel van de problemen toe aan de bevolkingsgroei in het gebied. De totale bevolking van de Cariben is sinds de jaren ’50 meer dan verdubbeld, met grote ecologische gevolgen.
Menselijke activiteit heeft geleid tot een verslechterde waterkwaliteit, met name rondom de kustgebieden, waar de meeste koraalriffen te vinden zijn. Ziekteverwekkers gedijen onder deze verslechterde omstandigheden en hebben belangrijke soorten zoals zee-egels (Diadema antillarum) en enkele snelgroeiende vertakkende koraalsoorten (Acropora spp.) bijna volledig uitgeroeid. Overbevissing en de introductie van invasieve exoten hebben deze problemen verder verergerd. Als gevolg van deze lokale menselijke factoren zijn de koraalriffen bovendien minder weerbaar tegen mondiale bedreigingen zoals klimaatverandering.
Laatste hoop?
De Bakker waarschuwt in zijn proefschrift dat de achteruitgang van Caribische koraalriffen een alarmerende fase ingaat. Toch houdt hij hoop op een ommekeer: “De onderzoeksresultaten tonen aan dat er ook riffen overblijven die bijna ongerept zijn, daar waar de lokale omstandigheden gunstig zijn.”
Het is dus van belang om de lokale menselijke impact te beperken, bijvoorbeeld door verbetering van het afvalwaterreinigings- en rioleringssysteem, streng toezicht op kustontwikkeling en het herplanten van mangroven. De Bakker: “Wij als mensen hebben het vermogen om verandering teweeg te brengen, maar dan moeten we nú handelen. Wereldwijd, maar zeker ook lokaal.”
Bron: WUR
