Test: het Avelo-duiksysteem

Maar wat is nu dat Avelo systeem? Simpel gesteld is het een nieuw soort fles (de hydrotank) gecombineerd met een pomp en een accu op een backplate met banden (het Jetpack). Deze combinatie stelt je in staat om zonder stabjack of grote hoeveelheden lood makkelijk uit te trimmen of neutraal drijfvermogen te verkrijgen op alle dieptes. Je past het drijfvermogen aan door water in of uit de fles te pompen, vergelijkbaar met wat onderzeeërs doen. Andere voordelen zijn een betere stroomlijn, een lager luchtverbruik, grotere veiligheid maar vooral een enorme gewichtsbesparing ten opzichte van een gewone duikset.

Een gewone duikset weegt alles bij elkaar al gauw zo’n 32-35 kilo en deze set zit compleet rond de 20-22 kilo, dat scheelt nogal. En aangezien een gemiddelde duiker of mens maximaal een derde van zijn eigen gewicht kan en wil tillen, is dit een winstpunt voor ons allemaal, maar natuurlijk nog meer voor lichtere of kleinere duikers.

We kijken iets gedetailleerder naar het Avelo systeem en beginnen met de de Hydrotank. Dit is een carbontank met een aluminium binnenbekleding en een composiet buitenlaag. In deze tank zit een bladder (ook wel blaas) van rubber, hetzelfde materiaal waar veel slangen van gemaakt zijn. In deze bladder zit bij het duiken de ademlucht of het ademgas (nitrox tot 40% is mogelijk). De bladder wordt aan de bovenkant van de Hydrotank vastgezet en daarbovenop zit een standaard 300 bar DIN kraan. Nu gaat dat vastzetten nog met een soort rvs moer, maar in de toekomst zal dit onderdeel van aluminium zijn om nog meer gewicht te besparen. De beperkende factor voor de vulling is niet de bladder, die kan meer dan 300 bar aan, maar de kraan en de automatenset. Je zou dan ook denken dat het systeem tot 300 bar kan worden gevuld, maar dat is vanwege de manier van trimmen juist niet mogelijk. De 300 bar is wel het maximale wat je aan druk mag hebben in de set, maar daarover later meer. Gezien het feit dat de meeste vulstations tussen de 200 en 230 bar vullen is het dus geen enkel probleem. De Hydrotank is er op dit moment in twee uitvoeringen, één van 10 liter en één van 8 liter.

Aan de onderkant van de Hydrotank zit een Hydrohogedrukslang, dus een hogedruk-waterslang, een poppet valve (soort overdrukventiel om de blaas te beschermen) en een cage, een voet met een elastische band rondom. De voet dient om de poppet valve en de hydroslang te beschermen en de tank stabiel te laten staan. Achter de band kan je kleine loodblokjes indien je die nodig hebt, vastzetten. Aan de cage wordt ook één van de banden van het jetpack vastgemaakt.

Het jetpack bestaat uit een backplate met een bandenstelsel. Dit zijn een buikband, borstband (in hoogte verstelbaar) en schouderbanden voor de duiker zelf en een band voor om de tankhals, een cagestrap om het jetpack aan de onderkant van de tank vast te zetten en in het midden een flesband voor om de tank zelf.  Als de band om de hals en de cage goed vastzitten, is de flesband eigenlijk niet meer nodig.

Aan de schouderbanden zitten 2 grote D-ringen en aan de buikband 2 kleine. Aan deze band zit bovendien een pocket met daarin een oppervlakteboei, een fluitje en heel belangrijk een maximumdruk, omdraaipunt en reservedruk-kaartje (ook daarover later meer). Ook zitten er aan de buikband nog een paar mogelijkheden om kleine loodblokjes te bevestigen indien echt nodig. De oppervlakteboei is naast signaalmiddel als drijflichaam te gebruiken – als een soort pool noodle of door middel van een clip om je nek te vouwen als een soort reddingsvest.

Als je de backplate van achter bekijkt, zie je de pomp (links) en het accupack (rechts). Deze zijn via de bovenkant (caps) met elkaar verbonden. Onder aan de pomp zit een purge valve (een afsluiter) om het water dat in de tank kan worden gepompt, weg te laten lopen (open) of binnen te houden (gesloten). Onder aan het accupack zit een aan- en uitknop voor de pomp.

Over de accu is nagedacht – als deze goed is bevestigd en goed geladen is, brandt er een groen lampje boven op de kap. Is het lampje rood, dan een andere accu pakken, want dan is hij voor 40% of minder opgeladen. Ook kan je zien of je de accu goed hebt gepositioneerd omdat zowel op de accu cap als op de accu een driehoek staat. Als de punten van deze driehoeken naar elkaar wijzen, zit de accu goed (als de punt van de driehoek van de cap naar een cirkel wijst, dan staat de accu in transportmodus). Handig: volle accu’s zitten in een blauw neopreenhoesje dat je na gebruik binnenstebuiten keert voor je de accu erin doet. Dan is het hoesje zwart en weet je dat de accu die erin zit, niet meer vol is.

Eerste aanblik en gebruik

Voor dat je het Avelo systeem mag gebruiken, moet je een opleiding volgen. Dat kan bij Dive Friends en een paar andere duikscholen in de wereld.

Je leert onder andere hoe je aankoppelt. Dit doe je door de backplate van het jetpack op een platte ondergrond te leggen met de pomp en de accu cap naar boven. Je controleert de o-ringen van de accu en legt deze in de houder met de driehoeken op elkaar gericht en dan schuif je door middel van een hendeltje de accu in de kap. Dit alles zet je dangoed vast met de bandjes die rond de hendel zitten. Als het goed is, brandt nu het groene lampje op de kap.

Vervolgens pak je het jetpack op en plaatst de tankband rond de tankhals. Let hierbij goed op want bij de Avelo staat de opening van de kraan van de duiker af! Standaard zit de bovenkant van de backplate rond de ronding van de tank. Vervolgens maak je met de cagestrap de backplate vast aan de voet van de tank. Hierna de flesband en als laatste maak je de hogedruk-hydroslang vast aan de pomp (zoals je een inflatorslang aansluit).

Ten slotte sluit je de automatenset aan – een 300 bar set. Het mooiste is als je de eerste trap een kwartslag draait zodat er een mooie stroomlijn is en niks omhoog staat. De set heeft geen inflatorslang meer, maar wel een manometer of een luchtgeïntegreerde duikcomputer.

Nu het systeem aangesloten is, is het zaak om kort te kijken of het goed werkt. Als er duikwater in de buurt is, is dat natuurlijk het mooist. Dan loop je erin met de purge valve open, zorg je dat de pomp en accu onder water zijn, druk je één keer op de aan-/uitknop onder de accu en voel je water bij de purge valve eruit stromen – het wordt immers meteen weer naar buiten gepompt want de purge valve staat open. Indien dit werkt, kan je de pompcyclus afmaken (een cyclus duurt 1 minuut) of je drukt nog een keer op de aan/uitknop en de cyclus stopt.

Dit alles gedaan hebbende zijn we klaar om te gaan duiken!

De duik en erna

Voor de duik en in het leslokaal heb je geleerd om te berekenen of je met jouw gewicht, het drijfvermogen van je pak en het drijfvermogen van het Avelo systeem een positief, neutraal of wellicht negatief drijfvermogen hebt. Afhankelijk van de uitkomst zal je geen of een beetje lood mee moeten nemen. Uiteraard gaan we na de buddycheck uitloden om te kijken of het klopt. De buddycheck gaat op basis van BASE – Battery, Air, Straps, Everything Else. Het uitloden is niet anders dan je kent uit de gewone opleiding – uitademen en kijken of je zinkt (alleen is hier geen stabjack dat ook leeg moet zijn). Als je niet zakt, ben je dus te positief, dat kan je oplossen door de purge valve te sluiten en de pomp 1 cyclus te laten lopen. In 1 minuut wordt er dan 1 liter water in de hydrotank gepompt, dit staat gelijk aan 1 kilo lood erbij. Als je de pomp laat lopen, kijk dan ook op je manometer, je zal zien dat deze oploopt maar pas op! Hij mag NOOIT hoger dan 300 bar komen.
Als je nu na het pompen wel kan zakken, moet je deze maximale druk onthouden en op het kaartje bekijken wat bij deze maximumdruk je omdraaipunt en reservedruk is, want dit zijn de drukken waar je mee gaat duiken.

Net als in het grotduiken heb je hier de rule of thirds, 1/3 van de lucht voor de duik, 1/3 van de lucht voor de terugweg en 1/3 van de lucht als reserve voor onvoorziene omstandigheden. Een computer met Avelo software zal naast de flesdruk van het moment ook percentages aangeven, dus bij 66% is je keerpunt. En de flesdruk is dus de druk van dat moment want na een minuut of twintig (gemiddeld genomen) heeft een duiker ademgas verbruikt en krijgt zijn tank positief drijfvermogen – door dan de pomp te laten lopen komt er water en dus gewicht bij, wordt hij weer neutraal maar wordt door dit water de bladder meer ingedrukt en loopt daarin (en dus ook die op de manometer) de druk weer op.

Maar genoeg uitleg, nu gaan we duiken!

Het eerste gevoel is wat onwennig, in mijn hoofd denk ik dat ik lichtjes positief ben en dus omhoog ga. Ik ben geneigd naar mijn inflator te grijpen en wat af te blazen, maar die is er dus niet. Oplossing is om iets naar beneden te zwemmen of de pomp (even) te laten lopen.

Wat ik ook merk, is dat ik bewegelijk ben, veel meer dan met een stabjack aan. Het is zoals men aangaf een soort van freediven maar dan met een fles. Wel vind ik de lengte van de fles, ik duik met een 10 liter, vervelend. Hij hangt behoorlijk over mijn kont, wel stabiel, maar de hele tijd daar iets voelen is niet mijn ding. Er zijn zat duikers die zweren bij een lange 12 liter in plaats van een bommetje, maar daar ben ik er niet één van. Bij de volgende duik ga ik kijken of ik de fles niet wat hoger kan plaatsen – dat is niet helemaal conform het geleerde aankoppelen, maar omdat de kraan van de fles van andersom staat, is er eigenlijk geen kans dat je de eerste trap van je automatenset op je achterhoofd krijgt.

Tijdens de eerste opleidingsduik hebben we uiteraard oefeningen gedaan, zoals de pomp 2 cycli laten draaien met gesloten purge valve, effectief krijg je dan meer negatief drijfvermogen (2 kilo lood erbij zeg maar) en zink je dus iets. Purge valve openen en sluiten, dit levert positief drijfvermogen op. Maar vooral was er het genieten van de beweeglijkheid en soepelheid waarmee je door het water glijdt met dit systeem. Aan het einde van deze eerste duik was het hangen tijdens de veiligheidsstop ook een eitje, bij een stabjack heb je al snel dat een 20 centimeter verschil een correctie van je drijfvermogen met je inflator kan vereisen en hier niks, nada noppes, je bent neutraal en je blijft neutraal. Dit systeem geeft je een enorme marge in dieptes qua neutraal drijfvermogen, veel meer dan een gewone duikset.

Ik ben behoorlijk onder de indruk na de eerste duik, maar ik heb toch wel twee minpunten. De eerste is de lengte van de fles en de tweede is de smaak die ik in mijn mond heb. Voor het eerste minpunt zijn er twee oplossingen, 1 de fles hoger plaatsen (ga ik doen) of een kleinere fles. Voor het tweede minpunt is eigenlijk nog geen oplossing, het is de bladder die deze smaak afgeeft, men kijkt al wel naar andere materialen, maar die moeten dan wel geschikt zijn om als bladder te dienen. Het schijnt overigens af te nemen na verloop van tijd, dus als de bladder vaker gebruikt is. Ik had dus gewoon een nieuwe set…. Een alternatieve oplossing is om zoals mijn buddy met een volgelaatsmasker te duiken – zij ademde door haar neus en had geen last van deze smaak (of ze had gewoon een “oudere” bladder).

Bij duik 2 doen we nog wat meer oefeningen want waarom is dit nou veiliger? Onder andere luchtdelen met je buddy, als je beiden neutraal bent met dit systeem is het geen enkel probleem om  gewoon op dezelfde diepte te blijven en rustig op te stijgen, geen gehannes met (teveel) afblazen van stabjacks of niet op kunnen blazen, je zwemt gewoon met z’n tweeën naar boven. Ook in het vrije water je set uit- en aandoen (meestal doe je dat niet maar als het moet…) is hier makkelijk, geen stabjack dat gaat stijgen of juist gaat zakken of een duiker die zakt door een loodgordel, nee je blijft gewoon op dezelfde diepte hangen. Het helpt natuurlijk ook enorm bij deze oefening dat de Avelo set zo’n 10-12 kilo lichter is dan een gewone duikset. Wat ook helpt, is dat ik de tank een stuk hoger op mijn rug heb en dus minder last heb van de onderkant die tegen mijn onderkant aan hangt. Het is nog niet ideaal, maar het is pas duik 2 en zoals gezegd er is ook nog een kleinere tank.

Andere veiligheidsaspecten zijn in geval dat de pomp zou blijven pompen en dus niet afslaat na een minuut. Dan zou je in theorie veel water in de hydrotank kunnen pompen, wat leidt tot een negatief drijfvermogen. Echter als je gewoon de purge valve openzet, kan de pomp pompen wat hij wil, maar alles gaat er meteen weer uit. Echt negatief word je dus niet en je kan rustig zwemmend met een veiligheidsstop je duik beëindigen. Mocht je nou het gevoel hebben dat je negatief bent en de purge valve wil niet open, dan zwem je rustig naar boven want de Avelo geeft jeeen enorme marge qua diepte waar je neutraal uitgetrimd bent, dus ook hier is gewoon een veiligheidsstop mogelijk.  Je hebt dus eigenlijk nooit een ballon- of baksteen-scenario met dit systeem.

Zelf duiken

Na de opleiding hebben we nog een paar echt recreatieve duiken gemaakt met de Avelo, daar doe je het toch voor. En eerlijk is eerlijk als je goed hebt berekend wat je drijfvermogen is en of je dus lood nodig hebt, is het echt maar 1 à 2 keer per duik dat je de pomp aanzet voor een cyclus en dat is elke keer zo rond de 20 minuten (afhankelijk van je inspanning en de hoeveel verbruikt ademgas). Zo compenseer je het drijfvermogen van het geademde ademgas en je glijdt weer heel soepel door het water. Ook fotograferen is met dit systeem makkelijk, je hangt moeiteloos op de juiste hoogte stil voor je object en blijft daar ook. En omdat je een stuk smaller bent zonder stabjack, kan je ook makkelijker bij je object komen zonder ergens tegenaan te botsen.

Ik had bij deze duiken ook of meer gebruikte bladders of ik wen snel aan de smaak, want de smaak was een stuk minder erg.

Na de duiken valt het op dat als je het water uit loopt, de set een stuk aangenamer dragen is qua gewicht. Wie kent er nou niet de tekst uit zijn opleiding “let op als je het water uit gaat, dan komt al het gewicht terug”. Hier is dat is een stuk minder. Helemaal als je dan ook nog de purge valve opent want dan drukt de bladder al het in de tank gepompte water (en dus gewicht) eruit.

Verzorgen

Spoelen en onderhoud is uiteraard belangrijk. Na de duik koppel je de automatenset af en spoel je deze zoals ook met een ‘gewone’ set. Het jetpack maak je van de tank los – let op de hogedruk-hydroslang! Het jetpack leg je ondergedompeld in een spoelbak en dan laat je met een open purge valve de pomp 1 cyclus lopen. Dan is dat ook gespoeld. Vervolgens de accu loskoppelen, drogen inden nodig, en in een zwarte neopreenhoes stoppen. Alles vervolgens uithangen om te drogen.

Qua onderhoud van de hydrotank en pomp is dit uiteraard voorbehouden aan een daartoe gecertificeerde persoon, maar let wel, de hydrotank moet jaarlijks visueel geïnspecteerd en één keer in de vijf jaar hydrostatisch gekeurd worden. De bladder wordt ook elk jaar visueel geïnspecteerd en elke vijf jaar vervangen (of zoveel eerder als nodig is). De pomp dient elke twee jaar een onderhoudsbeurt te krijgen.

Let op! Hoe iemand een bepaald product ervaart, is heel persoonlijk. Je ervaring hangt af van heel veel verschillende factoren: opleiding, niveau, ervaring, materiaalconfiguratie, soorten duiken die je maakt, persoonlijke voorkeuren, enzovoort! Of de conclusie van de testduiker ook jouw mening is, weet je alleen als je zelf eens een duik met het materiaal maakt.

Foto’s: Avelo.