Wat zijn de voor- en nadelen van flitsers en lampen bij fotografie?
Dat je onder water licht nodig hebt, weet iedere onderwaterfotograaf. Ook in tropisch blauw water – zelfs als je denkt dat er voldoende licht is, heb je iets nodig om de kleuren in de foto terug te krijgen. Je kunt kiezen voor een speciale onderwaterflitser of een onderwatervideolamp. In beide gevallen krijg je kleur terug, maar zitten er voor- en nadelen aan! Onderwaterfotograaf Raymond Wennekes legt het uit.
De voordelen
Licht is licht en in beide gevallen zal je resultaat zien wanneer je een flitser of lamp gebruikt. Een onderwaterflitser is vele malen sterker dan een onderwatervideolamp. Waar bij de lampen de sterkte in lumen wordt aangeduid, is dit bij flitsers heel anders en wordt de kracht met een richtgetal (Engels: guide number) aangegeven. Een goed krachtige videolamp is bijvoorbeeld 5000 lumen, terwijl het richtgetal van een goed krachtige flitser tussen de 30 en 33 is. Wanneer je dit vertaalt naar lumen, kom je in de honderdduizenden lumen – vele malen sterker dan de videolamp. Dit heeft ook effect onder water. Waar de onderwatervideolamp slechts 50cm voor de lamp de kleuren terughaalt, is dit bij een flitser die op volle kracht flitst, zo’n 2,5m zijn. Het licht komt wel verder, maar na 2,5m worden de kleuren alweer gefilterd door het water. Het licht ‘reist’ namelijk vanaf de flitser 2,5m naar het onderwerp en wordt dan teruggekaatst richting de camera – in totaal dus dus een afstand af an ca. 5 meter . Dit is ook de afstand waarbij de eerste kleuren door het water gefilterd worden.
Naast het verhaal van kleuren is er ook nog een ander belangrijk verschil tussen het gebruik van een onderwaterflitser en een onderwatervideolamp, namelijk de ‘bevriezing’ van het onderwerp dat je fotografeert. Als je een foto maakt, staat de sluiter van de camera meestal rond de 1/60e van een seconde open. Dit wil zeggen dat er 1/60e van een seconden licht op de sensor van de camera komt. Zoals iedereen weet en ook kan zien is bij het gebruikt van een onderwaterflitser maar een hele korte intensieve flits. Hierdoor komt er slechts maar een fractie van die 1/60e van een seconde licht op het onderwerp. De overige tijd is het enkel licht van de omgeving wat de sensor van de camera belicht, wat vaak te donker is. Hierdoor ‘bevries’ je de beweging van het onderwerp of van jezelf, waardoor je sneller een foto krijgt met een scherp onderwerp.
Bij een onderwatervideolamp die constant aan licht op het onderwerp en de omgeving schijnt, komt er dus over de volle tijdsduur van dat de sluiter open staat licht op de sensor. De kans op bewegingsonscherpte van het onderwerp of van jezelf is hierdoor aanzienlijk.
Ook is er een praktisch voordeel van een onderwaterflitser ten opzichte van een onderwatervideolamp. Een klein schuw visje vindt het vaak al eng dat er een flink gedaante op hem af komt, laat staan als je daar ook nog een flinke onderwatervideolampen bij aan zet. De kans dat je onderwerp wegschiet of wegloopt is met onderwatervideolampen wel een flink stuk groter dan bij een onderwaterflitser. Uiteraard schiet het onderwerp ook weg als de flitser afgegaan is, maar dan heb je hem er al op staan (als het goed is).
De nadelen
Uiteraard heeft een onderwaterflitser ook nadelen ten opzichte van een onderwatervideolamp. Je las al dat een onderwatervideolamp continu licht op het onderwerp schijnt. Het is voor een fotograaf dan ook heel gemakkelijk om te zien of het onderwerp direct goed belicht is – en wanneer dit niet zo is, kan je het nog aanpassen. Bij een onderwaterflitser is dit precies andersom. Pas als de foto gemaakt is, zie je of de belichting goed is, of de foto niet overbelicht is en of de hoek van de flitser wel goed is om de gehele beeldhoek van de camera te belichten.
Daarnaast zijn de kosten van een onderwaterflitser ook een flink nadeel ten opzichte van een onderwatervideolamp. Onderwaterflitsers zijn echt een stuk duurder en zeker als je alleen in Nederland duikt en je niet heel veel licht nodig hebt om het onderwerp goed te belichten. Dan zijn onderwatervideolampen van rond de 1500-2000 lumen vaak voldoende – met een prijskaartje van rond de euro. Een simpele onderwaterflitser kost al gauw 250-300 euro. Uiteraard wordt het een ander verhaal als je in tropisch blauw water duikt. Dan heb je weer onderwatervideolampen met flink veel vermogen nodig om boven het bestaande omgevingslicht uit te komen en zo de kleuren terug te krijgen. Deze onderwatervideolampen zijn ook gelijk weer een flink stuk duurder.
