Visportret: even lachen?
Was het maar zo makkelijk. Zelfs een schoolfotograaf zal je niet benijden. Vissen willen niet op de foto en al helemaal niet lachen naar de camera, als ze dat al zouden kunnen. Fotograaf Ron Offermans geeft tips voor het maken van een goed visportret.
Een lastige voor elke fotograferende duiker en duikende fotograaf. Voor deelnemers aan het ONK Onderwaterfotografie is de categorie Visportret wellicht zelfs het meest lastige onderdeel. Alleen al omdat je zo afhankelijk bent van één onderwerp. Bij alle andere onderdelen kun je een plan-B in stelling brengen, maar voor het visportret zal je op zoek moeten gaan naar een vis. En je zult er een moeten vinden die minstens een paar seconden stil wil blijven zitten.
Zwarte grondel
Welke vissen komen in aanmerking voor een Zeeuws visportret? Het meest populaire model is de zwarte grondel. Een fotogeniek visje dat in de vroege zomer drukdoende is met zich voort te planten. De mannetjes krijgen daarbij een prachtige zwarte kleur en bewaken de eitjes die door het vrouwtje in een lege oesterschelp zijn gelegd.
Met grote regelmaat steekt het mannetje zijn kop uit de oester en dan moet sterk in je schoenen staan om daaraan voorbij te zwemmen. Alleen jammer dat 70 tot 80 procent van de deelnemers hier hetzelfde over denkt, dus moet je van goede huize zijn hier nog iets van te maken wat de jury zal verbazen. Toch vallen ze elk jaar weer in de prijzen omdat het altijd een paar onderwaterfotografen lukt dit tafereeltje zo mooi te fotograferen dat ze met de hoogste eer gaan strijken.
Snotolf
Ons tweede model is de snotolf. De kans dat je in de wedstrijdperiode nog een volwassen exemplaar tegenkomt, is niet zo groot. Moeder snotolf heeft het sowieso niet zo erg op de Oosterschelde. Nadat ze de eitjes bij het mannetje heeft geplempt gaat ze er al meteen vandoor. Het mannetje is, als het goed is, klaar met zijn verantwoordelijke taak om de eitjes te beschermen totdat ze uitkomen, en heeft ook het zeegat weer gekozen. Wat er overblijft zijn de jonge, net uit het ei gekomen snotolfjes. Hopelijk al groot genoeg voor de supermacrolens.
Kleine snotolfjes hebben twee prettige bijkomstigheden. In de eerste plaats zijn ze enorm fotogeniek en op de tweede plaats zijn het heel slechte zwemmers en vertrouwen ze geheel op de tot een zuignap vergroeide borstvinnen, hierdoor zijn ze goed te vinden. Met de zuignap klampen ze zich vast aan iets stevigs. Dat is vaak een blad wakamewier. Ze passen daar ook hun kleur zoveel mogelijk op aan.
Een heel jonge snotolf verstopt zich in het Wakame wier
Dat maakt het zoeken wat lastig, maar aangezien het wier alleen heel ondiep groeit, heb je tijd genoeg. Alleen nog maar even hopen dat de weersomstandigheden gunstig zijn want bewegend wakame kan je tijdens het scherpstellen aardig wanhopig maken.
Slijmvisjes
Kandidaat drie en vier zijn de steenslijmvis en de gehoornde steenslijmvis. Ik noem ze in één adem omdat qua gedrag niet zo veel van elkaar afwijken. Net als de zwarte grondel hebben zij een voorkeur voor holletjes en lege oesterschelpen. Als je een slijmvisje goed voor de lens krijgt, ben je spekkoper. Hun uitstraling maakt je blij omdat ze er gewoon grappig uitzien. Dit is het enige visje waarbij je soms de indruk krijgt dat ze lol hebben in het poseren.
Vanuit dezelfde oesterschelp nemen ze vaak verschillende poses aan. Hoe zie ik er het beste uit, van opzij, van voren, ondersteboven of heel close?
Op sommige wat grotere beschutte plaatsen lijken ze zich te verzamelen om daarna één voor één de catwalk te betreden. Bewonderd door een publiek van garnalen en krabben.
Andere soorten
Andere kandidaten voor een fotoshoot zijn de botervis, de zeedonderpad, de zeenaald en zijn populaire broertje, het zeepaardje. Grote uitdagingen zijn op de eerste plaats om ze te vinden en daarna nog mooi en het liefst heel bijzonder vast te leggen.
Contact
Let daarbij op dat je bij een vis vaak het gevoel kunt hebben dat je contact met ze maakt. Dat zul je bij een naaktslak of een krab veel minder snel hebben. Buit dat uit. Probeer ervoor te zorgen dat je beide ogen ziet en dat ze zo staan dat je het gevoel hebt dat de vis je aankijkt. Vissen kunnen hun ogen namelijk onafhankelijk van elkaar bewegen en daarbij kan het lijken alsof je kijkt naar het lelijke broertje van Marty Feldman (voor de jongere onder ons, een scheel kijkende Britse acteur). Om de goede ogenstand vast te leggen kun je proberen juist te timen of gewoon heel veel opnamen maken. Let ook op de reflectie van het flitslicht in de ogen. Vissen hebben een grote doorzichtige bol over hun ogen. Verkeerd geplaatste flitsers kunnen hierin heel lelijke reflecties geven.
Tot slot, laat je niet misleiden door de term visportret. Het is ook toegestaan een vis van top tot teen, of beter gezegd van kop tot staart te fotograferen. Zelfs meerdere vissen tegelijk is nog een visportret in de context van het begrip visportret bij het reglement van het ONK. Dus een plaatje van interactie tussen verschillende vissen heeft meerwaarde en mag je beslist inleveren. Hierdoor is het thema visportret een lastige maar ook een heel leuke.
