Test: Sony XR500 in Mangrove onderwaterhuis
Onderwaterhuizen voor videocamera’s zijn een nog groter specialisme dan onderwaterhuizen voor fotocamera’s. Nog vrij onbekend op dit terrein is Aditech, een fabrikant uit Spanje. Ten onrechte, want de huizen zijn zeer degelijk en ook gemakkelijk in gebruik.
Videocamera’s komen met eenzelfde snelheid op de markt als fotocamera’s. Ook hier is het de vraag of de camera van vandaag morgen al niet is achterhaald. De Sony XR500 is een camera die een tijd mee kan. De g-lens is van een prima kwaliteit, de camera kan goed overweg met situaties met weinig licht, de beeldstabilisatie is weer een stapje verder ontwikkeld, de gps lokaliseert de plek van filmen en op de harde schijf van 120 GB kunnen uren aan beeldmateriaal worden opgeslagen. Het is dus niet zo verwonderlijk dat Aditech een huis voor deze camera heeft gemaakt. In dit huis past overigens ook de Sony XR520, een camera die over een grotere harde schijf beschikt.
Imposant
Het eerste wat opvalt als je het onderwaterhuis uit de verpakking haalt, is de grootte en daarna het gewicht. De Sony XR500 is geen hele grote videocamera en het huis ziet er uit alsof er minstens twee van deze camera’s in zouden passen. Bij een tweede blik wordt duidelijk dat dit niet het geval is.
Het onderwaterhuis bestaat uit twee delen: een kunststof achterzijde (delrin) en daarvoor een koker van aluminium. Aan de binnenzijde van de achterkant steekt een langwerpige aluminium plaat naar voren waarop de camera door middel van een schroef wordt bevestigd. Deze schroef heeft een ronde knop aan het uiteinde zodat een schroevendraaier of een muntje niet nodig zijn om de camera vast te zetten of weer los te draaien. De lens van de camera komt precies tot aan de opening van de poort. Het is dus niet mogelijk om een groothoeklens op de camera te monteren. Om de beeldhoek te vergroten zul je een domepoort moeten gebruiken.
Behalve de plaat is er een kabel te vinden in het binnenwerk waarmee de camera met de elektronica van het huis wordt verbonden. Vervolgens plaats je de koker over de camera en sluit je het geheel door middel van twee metalen klemmen. Twee o-ringen zorgen ervoor dat het water buiten blijft. De kabel heeft de juiste lengte om gemakkelijk aangesloten te worden op de camera, maar is niet zo lang dat je bang hoeft te zijn dat hij bij het sluiten van het huis tussen de achterzijde en de koker klem komt te zitten (en zo voor lekkage zorgt).
Het openen en sluiten van huis gaat het gemakkelijkst als het huis op zijn rug wordt geplaatst, waarbij de zonneklep moet worden dichtgeklapt. Het huis ligt dan stabiel om geopend of gesloten te worden. Het sluiten van het huis gaat het gemakkelijkst als je een beetje vet aan de binnenzijde aanbrengt. Hierdoor glijdt de koker over de buitenste o-ring en is er geen kracht nodig om het huis te sluiten.
Lcd-scherm
Videocamera’s hebben voor gebruik onder water twee nadelen: ze werken via een uitklapbaar lcd-scherm en belangrijke functies moet via dit scherm worden bediend. De meeste camera’s hebben wel een optische zoeker, maar het beeld via die zoeker is zo klein dat het eigenlijk onbruikbaar is. Dat uitklapbare lcd-scherm is onder water onhandig omdat het onderwaterhuis er erg groot door wordt. De meest gebruikelijke oplossing is een apart lcd-scherm, meestal achter op het onderwaterhuis. Ook de Mangrove MVD-LX is voorzien van een lcd-scherm aan de achterzijde van het huis. Het scherm heeft een doorsnede van 3,5 inch en dat is ruim voldoende om onder water je compositie te bepalen. Het scherm is bovendien in en hoek van 25 graden gekanteld waardoor je er een beter zicht op hebt.
Om te voorkomen dat invallend licht van boven de weergave vermindert, is het huis voorzien van een opklapbare zonneklep. Dit houdt het licht voldoende weg, ook in ondiep water blijven de kleuren op het scherm goed te zien.
Het tweede probleem is het bedienen van de functies. Het lcd-scherm van de camera wordt in het Mangrovehuis niet opengeklapt. De technici van Aditech hebben de bedieningscodes weten te om te zetten en door de speciale elektronica in het huis via een kabel te verbinden met de videocamera kan de camera via twaalf knoppen aan de achterzijde van het huis volledig worden bediend.
Bediening
De handvatten worden los bij het huis geleverd en zijn eenvoudig met een inbussleutel te monteren. Boven op ieder handvat kan een arm voor een lamp worden gemonteerd. Opvallend is dat de handvatten helemaal aan de achterzijde van het huis zijn geplaatst. Bij vrijwel alle andere merken video-onderwaterhuizen zitten de handvatten in het midden van de behuizing. Er zijn twee redenen voor deze afwijkende plek.
De eerste is het zwaartepunt van het huis. Omdat alle elektronica, inclusief het lcd-scherm en de batterijen die dit scherm voeden, in de achterwand van het huis zijn bevestigd, ligt het zwaartepunt aan de achterkant. Zouden de handvatten verder naar voren zijn geplaatst, dan zou het huis de neiging hebben naar achteren te kantelen. Nu ligt het huis stabiel in je handen.
Tweede reden is dat alle bedieningsknoppen op de achterzijde van het huis zijn bevestigd. Bijzonder is dat de knoppen geen mechanische maar een elektromagnetische werking hebben. Hierdoor worden de knoppen niet door het huis gevoerd en dat scheelt twaalf plekken waar lekkage kan optreden. Door de ronde constructie van het huis en het ontbreken van andere doorvoerringen is het huis maar liefst tot een diepte van 200 meter waterdicht.
De twaalf knoppen zijn verdeeld naast en onder het lcd-scherm. Naast het lcd-scherm zitten zowel aan de rechter- als linkerzijde vier knoppen. Deze knoppen kunnen worden bediend met je duim terwijl je het handvat vast kunt blijven houden. Om de vier knoppen onder het lcd-scherm te bedienen moest ik wel een handvat loslaten. De indeling van de knoppen is naar mijn gevoel logisch. De opname start/stopknop en de aan/uitknop zijn als belangrijkste knoppen in het rood uitgevoerd (de rest is grijs) en zitten rechtsboven en rechtsonder het lcd-scherm. De elektromagnetische knop drukt gemakkelijk in, je merkt dat je de knop niet door een weerstand hoeft te duwen om een functie te bedienen. Zodra je opneemt, verschijnt er naast de groene led onder het lcd-scherm een rode led en verandert de afkorting ‘stndby’ op het lcd-scherm in ‘opn’. De opnameknop is blindelings te vinden. Ik heb verschillende nachtduiken gemaakt en wist altijd zonder moeite de opnameknop in te drukken zonder mijn hand van het handvat te halen of met een lamp de knoppen te verlichten. Ook mijn 5 mm neopreen handschoenen waren geen belemmering om de knop te bedienen. Onder de opnameknop zit de knop om foto’s te maken. Het is ook mogelijk om foto’s te maken tijdens het filmen. Met de onderste twee knoppen aan de rechterzijde kan worden in- en uitgezoomd. In- en uitzomen gaat vloeiend. Met de vier knoppen aan de linkerzijde kan door het menu van de camera worden gelopen: de knoppen hebben de functies omhoog, omlaag, rechts en links. De bevestigingsknop zit hierbij in de buurt, namelijk links onder het lcd-scherm.
Het handmatig instellen van de witbalans kan met één druk op de knop, maar het huis moet daar wel op worden aangepast. Helaas is de MVD-LX niet standaard met deze optie uitgerust.
Lampen
Licht is van groot belang om mooie kleuren te krijgen. Met groothoekopnames kun je met een juiste witbalans of een roodfilter kleur op video krijgen, maar voor macro-opnames, opnames in holen en spleten en tijdens nachtduiken zijn lampen een vereiste. Ik heb gebruikgemaakt van twee Mangrove VC-2 lampen, halogeenlampen met de accu in de lamp zelf. Ik had verwacht dat de lampen hierdoor erg zwaar zouden zijn, maar dat was niet het geval. Dit komt omdat gebruik wordt gemaakt van Li-Ion accu’s in plaats van NiMH accu’s. Li-Ion accu’s zijn veel compacter en geven toch een brandduur van 45 minuten bij 100% en van 60 minuten als de lamp wordt gedimd naar 60%. Een grotere brandduur is te behalen door lampen met een seperate accu of hid-lampen te gebruiken. Voordeel van lampen zonder aparte accu is echter dat je geen kabels hebt die de accu aan de onderzijde van het huis met de lampen verbinden.
Wil je meerdere duiken op een dag met gebruik van lampen maken dan is de brandduur van de Mangrove VC-2 lampen aan de korte kant. De halogeenlampen zijn voorzien van gestraald glas die voor een zeer egale verspreiding van het licht zorgen. Ik heb in de opnames geen hotspots kunnen ontdekken. Bij filmen in HD-kwaliteit, waarbij de beeldverhouding 16:9 is, zijn twee lampen wel aan te bevelen om het gehele beeld goed uit te lichten.
Poorten
De MVD-LX is standaard uitgerust met poortopening van 56 mm. In deze opening kunnen diverse poorten worden geschroefd. Ik heb de WP-80 getest, een groothoekpoort die onder water een beeldhoek van 80 graden heeft. Deze lens is gemaakt van gecoate glaselementen en geeft zeer scherpe opnames. Ik heb geen vertekening of vignettering in de opnames kunnen ontdekken.
Nadeel van de WP-80 is dat niet volledig kan worden ingezoomd. Vanaf een bepaald punt kan de camera niet meer scherpstellen. De domepoort WP-100 biedt wel de mogelijk om volledig in te zoomen en heeft een beeldhoek van maar liefst 108 graden. Hier hangt echter wel een prijskaartje aan die ongeveer vijfvoudige bedraagt van de WP-80. Voor macro-opnames is er de platte poort FP-M56. Deze poort is ook aan de buitenzijde voorzien van schroefdraad zodat er onderwater-macrovoorzetlenzen (of groothoekvoorzetlenzen) gebruikt kunnen worden. Behalve de voorzetlenzen van Mangrove zijn ook andere voorzetlenzen met 67 mm schroefdraad te gebruiken.
Witbalans
Het maken van close-up opnames is met deze set eenvoudig. Met alle functies van de camera op automatisch en de twee videolampen in de juiste hoek gedraaid kun je eigenlijk geen mislukte opnames maken. De camera stelt snel scherp en geeft zeker in vivid color zeer kleurrijke opnames. Alleen door de camera niet stil te houden en geen mooie compositie kiezen krijg je dan slecht opnames.
Lastiger zijn menglichtopnames: een onderwerp op de voorgrond dat wordt uitgelicht met de lampen en de achtergrond heeft zijn eigen kleur. In de automatische stand lukte ook dit prima. Het groene water op de achtergrond kwam natuurlijk over. De meest lastige opnames zijn echter die opnames die alleen in natuurlijk licht worden gemaakt. De automatische witbalans liet in dat geval steken vallen en gaf geen natuurlijke kleuren. Of eigenlijk is het grote euvel dat alle kleuren dan ontbreken. De roze rotsen werden nu grauw en groen. Door de witbalans op iedere diepte handmatig op een wit leitje in te stellen kwam de roze kleur weer terug. Om de witbalans in te stellen moet je wel het menu doorlopen en ongeveer 15 keer een knop induwen (neer, rechts, bevestig enz.). Dit is prima te doen mits je geen haast hebt. De kans bestaat dat je onderwerp ondertussen uit beeld zwemt. Op enkele forums had ik vooraf gelezen dat het lastig is de witbalans van de Sony XR500 handmatig in te stellen. Die ervaring heb ik niet gehad. De omstandigheden in Peru waren verre van tropisch en ook met een bewolkte lucht in groen water met weinig zicht lukte het mij telkens om de witbalans in te stellen.
Conclusie
De Mangrove-huizen zijn de enige video-onderwaterhuizen die zo robuust zijn ontworpen dat ze tot een diepte van 200 meter gebruikt kunnen worden, en dat voor aangename prijs. Deze degelijkheid gaat echter wel gepaard met een behoorlijke omvang en een vrij hoog gewicht aan de oppervlakte. Onder water is het huis met lampen neutraal.
Bijzonder gebruikersvriendelijk zijn de elektromagnetische knoppen en het grote lcd-scherm op de achterzijde van het huis. Voor het behoud van de levensduur van de accu van de camera is het prettig dat het lcd-scherm van het onderwaterhuis wordt gevoed met aparte batterijen.
Het sluiten van het huis is een trucje dat je door moet krijgen maar als je het onder de knie hebt werkt het zeer prettig. De VC-2 halogeen lampen geven een mooi verspreid licht zonder hotspots. De brandduur van 45-60 minuten is echter aan de korte kant als je meerdere duiken op een dag wilt maken. De kleuren van de Sony XR500 zijn helder en warm en de handmatige witbalansfunctie geeft goede resultaten. Het huis zou nog gebruiksvriendelijker zijn als de eenknops witbalansfunctie standaard zou zijn.
+ elektromagnetische knoppen die zeer gemakkelijk bedienen
+ waterdicht tot 200 meter
+ zeer goede prijs kwaliteitsverhouding
+ geen hotspots bij de videolampen
– groot en (boven water) zwaar huis
– één-druk witbalansknop niet standaard
– brandduur videolampen beperkt
Foto’s: Karin Brussaard
