Noodkreet om staalslakken

De discussie rond de stort van schadelijke staalslakken in de Zeeuwse wateren (Natura 2000-gebied!) is weer opgelaaid. Organisaties sturen daarom een brandbrief naar Den Haag.

Vertegenwoordigers van natuur- en milieuorganisaties (ZMf, Nationaal Park Oosterschelde, Stichting De Oosterschelde, Vereniging Natuurmonumenten), Nederlandse Onderwatersport Bond en een vertegenwoordiging van de visserij- en schelpdiersector uiten een noodkreet richting staatsecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Heijnen over de risico’s van het gebruik van staalslakken in de Deltawateren. Ze nodigen haar persoonlijk uit om naar Zeeland te komen en zelf te zien waarom we moeten stoppen met staalslakken.

Schadelijke stoffen uit staalslakken

Uit een publicatie van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) op basis van een studie van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) blijkt dat het gebruik van staalslakken schadelijk kan zijn voor de omgeving. In het rapport wordt benoemd dat schadelijke stoffen vrijkomen als staalslakken nat worden. Een situatie waar ook het Gelderse dorp Eerbeek inmiddels de landelijke pers mee heeft gehaald. Behalve gezondheidsschade bij omwonenden daar wordt gewezen op milieuschade die het veroorzaakt in het onderwatersysteem. Staalslakken worden ook al jaren veelvuldig en met miljoenen kilo’s tegelijk in de Oosterschelde en Westerschelde gestort, als kustverdediging. Echter, in de wetenschap dat er schadelijke stoffen uit vrijkomen, dat ze door samenklontering de structuur van de bodem onder water ingrijpend veranderen en dat de negatieve gevolgen hiervan op lange termijn zich laten raden, lijkt het evident dat de inzet van staalslakken moet stoppen. Zeker in een Natura 2000-gebied.

Ongevaarlijk bijproduct?

Staalslakken werden in 2017 door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu beoordeeld als bijproduct, waardoor ze op veel manieren toegepast mogen worden, ook onder water. De enige voorwaarde die aan het bijproduct wordt gesteld is dat het ‘over het geheel genomen niet zal leiden tot ongunstige effecten op het milieu of de menselijke gezondheid’. Of staalslakken aan deze voorwaarde voldoen, staat op dit moment ter discussie. ILT onderzoekt daarom of deze stoffen terecht zijn ingedeeld als ‘niet gevaarlijk’.

Tijdig reageren op signalen

Als het aan de bezorgde partijen in Zeeland ligt, moeten er nu maatregelen worden genomen om meer schade te beperken. Bij het beschermen van Natura 2000-gebieden, wordt vaak het voorzorgsprincipe aangehaald. Dit is hét moment om dat voorzorgsprincipe toe te passen. De huidige status en classificatie die wordt toegepast bij staalslakken, moet herzien worden. Het gebruik van staalslakken zou ten minste opgeschort moeten worden tot het moment waarop de uitkomsten van de lopende onderzoeken duidelijk zijn en negatieve gevolgen worden uitgesloten.

Uitnodiging

Vanuit Zeeland klinkt een gezamenlijke noodkreet richting staatsecretaris Heijnen uit zorg voor de kwaliteit van het water en de natuur in de Ooster- en Westerschelde, en daarmee voor de volksgezondheid en de instandhouding van dierpopulaties in en rond deze wateren. De dringende oproep luidt: grijp direct in en stop ermee! Om de staatssecretaris de kans te bieden om met eigen ogen te zien hoe belangrijk de Deltawateren zijn en waarom we met staalslakken moeten stoppen, nodigen de bezorgde organisaties haar van harte uit voor een persoonlijk bezoek aan Zeeland.