Expeditie Doggersbank 2019 – Ruimte voor ontdekking

Dag drie van Expeditie Doggersbank 2019. Tammo Bult doet uit de doeken waarom de expeditie zo bijzonder is en hoe je besluit of je wel of niet gaat duiken.

Onbekend wrak. Foto: Joost van Uffelen.

Het is maandag 8 juli en de derde dag van de expeditie naar de Doggersbank: een voormalige eilandengroep die inmiddels is overstroomd en is vernoemd naar een oud Nederlands woord – dogger – dat “visserschip” betekent, en dan met name voor de kabeljauwvangst: een visserij waar Nederland vroeger groot in was. Inmiddels is men gespecialiseerd in platvis: tong in de zuidelijke Noordzee en het Kanaal en schol in Noordelijker wateren.

Elke dag wordt door een van de expeditieleden een blog geschreven dat na afloop van het avondeten persoonlijk wordt voorgelezen door de auteur. Vandaag is het mijn beurt. Wouter en Ben gingen mij voor, elk met een verhaal dat vooral ook veel over henzelf vertelt: bij Ben over veiligheid, procedures en effectief organiseren (het kan immers altijd nog beter!), bij Wouter een verhaal dat een grote betrokkenheid liet zien bij onderwaternatuur, geschiedenis en duiken. Ben benieuwd wat mijn eigen verhaal in die zin gaat worden.

Omdat wind en golven niet meezaten en het wrak waarbij wij voor anker lagen wat diep lag, werd in de ochtend eerst besloten maar niet te duiken. Verkassen had geen zin, want misschien was het wel de O13. Daarom de tijd gedood met een documentaire over de O13 – in aanvulling op de lezing van Jouke Poelstra van gisteravond. Een lezing overigens, die ook veel over die auteur vertelde: het leek wel of je een encyclopedie over de O13 opentrok. Ik heb met veel plezier en aandacht geluisterd. Maar goed, vanochtend dus de documentaire, waarbij vooral veel aandacht was voor interviews met nabestaanden = zoons, dochters, achterkleinkinderen. Interessant te ervaren dat de zoektocht naar de O13 daarmee voor mij toch veranderde van een spannende duik-zoektocht naar een wrak in toch iets anders, persoonlijkers – een verhaal van echte mensen en levens die geraakt zijn. Ik hoop dat we de O13 vinden, om meer redenen dan voorheen.

Wind en golven bleven niet meezitten. Ook in de middag. Toch gingen 8 van de 28 duikers uiteindelijk toch nog maar even duiken op het wrak: de verleiding was te groot. Advies voor het criterium voor deelname aan deze groep was “wat zou je vrouw ervan vinden”, wat ik een vrij wijs criterium vond. Zelf besloot ik niet mee te gaan gezien mijn geringe aantal expeditieduiken tot nu in vergelijking met de 19 anderen die ook niet gingen. Toen ik dit mijn vrouw Whats-appte liet zij mij weten dat zij dacht dat ik meer door mijn eigen inschatting van mijn “expeditie-ervaring” tot deze beslissing kwam dan het criterium “wat denkt mijn vrouw er van”. Zelf weet ik het eerlijk gezegd niet, maar mijn vrouw kent mij vaak beter dan ikzelf. Ik moet wel zeggen dat ik achteraf wat spijt had van mijn beslissing: het zicht bleek erg goed, het wrak (een trawler) was prachtig begroeid en er lag een redelijk verse en kennelijk onbeschadigde bruinvis tegen de kiel aangespoeld op 41,3 meter diepte – die had ik graag gezien.

De kapitein – Pim – heeft mij toegestaan af en toe te tweeten over deze expeditie. Dat probeer ik een drietal keer per dag te doen met wat wetenswaardigheden, foto’s en filmpjes, zodat meer mensen weten wat hier gebeurt. Het is wel grappig te zien wat voor onderwerpen vooral interessant worden gezien. Met name een tweet over Joop die een levende platte oester opdook eergisteren is populair: meer dan 7000 hits. Er is zelfs een reactie van een visser die een “lofdicht” heeft gemaakt over deze vondst. Ook is er een Urker gemeenteambtenaar die mij met interesse bevraagt over bijzonderheden. Leuk dat mensen dit soort zaken interessant vinden, want daar gaat het eigenlijk om bij deze tocht volgens mij: een groep zeer betrokken mensen en duikers, elk met hun eigen interesses, overtuigingen en passies, die met elkaar een ontdekkingstocht ondernemen, in een tijd waarin al veel bekend lijkt, maar dat niet is, en er nog evenveel ruimte is voor ontdekking, verwondering en avontuur als is de tijd van Scott, Peary, en Columbus: je moet dat echter wel zelf zien en zoeken. Het is een voorrecht om deze expeditie mee te maken.

Tekst: Tammo Bult, directeur Wageningen Marine Research