Ellen Cuylaerts in beeld

Elke onderwaterfotograaf heeft een eigen stijl en voorkeuren! En dat brengen we in beeld met een reeks portfolio’s van bekende en minder bekende onderwaterfotografen. Deze maand is de beurt aan Ellen Cuylaerts!

Ellen Cuylaerts (1970) is een bevlogen dame die met veel enthousiasme, energie en liefde voor de natuur de meest prachtige onderwaterfoto’s produceert. De foto’s die ze mij toestuurde voor dit portfolio, deden mij duizelen. Ze komt uit België, maar woont al een hele tijd met haar gezin op Grand Cayman. Heeft haar verhuizing naar de Cariben te maken met de liefde voor de oceaan en fotografie? Ellen vertelt: “Sinds 11 jaar woon ik in Grand Cayman, eerst Northside, ver van alle toeristen, en nu Pease Bay, nog steeds ver en erg privé. In de toekomst verhuis ik naar UK op zoek naar meer wildlife!” De verhuizing van het mijn gezin naar Grand Cayman had niets te maken met fotografie, wel met de nabijheid van water. Haar twee kinderen en echtgenoot hebben hoogfunctionerend autisme en zij gaf de kinderen al enkele jaren thuisonderwijs. “Als gevolg gingen we buiten de schoolvakanties een keer per jaar naar een bestemming waar we van het tropische onderwaterleven konden genieten. De kinderen hebben namelijk een buitengewone splinterinteresse in marien leven, fossielen, eigenlijk alles wat met natuur te maken heeft. Curaçao (waar ze leerden snorkelen) en Jamaica werden wel gesmaakt en we ontdekten dat we voor het eerst via het water en samen snorkelen echt een ‘normaal’ gezin vormden.” Een volgende trip bracht het gezin naar Grand Cayman en na vijf dagen botsten ze op een huis aan de niet-toeristische kant van het eiland, op het strand. “We keken elkaar aan, hielden elkaars hand vast en beslisten samen om op dit veilige eiland met alle voorzieningen een nieuwe toekomst te starten.”

Gezin en reizen
De connectie met het water is duidelijk aanwezig in het gezin van Ellen. Omdat ik zelf ook kinderen heb, weet ik dat het altijd anders werkt als je op reis wilt. Ik vraag haar dan ook in hoeverre haar kinderen een rol spelen bij het maken van foto’s. Ellen vertelt: “Margaux, onze oudste dochter, heeft al jaren een zeemeerminstaart en heeft al wel eens een cover van een magazine gehaald, maar beide kinderen, die inmiddels volwassen zijn, zijn volledig thuis in het water. Toen ze jonger waren, reisden ze met ons mee wanneer we een trip maakten en zo hebben ze reeds gezwommen met oceanic whitetips, tijgerhaaien, walvishaaien, potvissen, spinner dolfijnen, mantaroggen, manatees, enz. Ze zijn echter niet dol op het duiken zelf, de tijd die het vergt, de sensorische gewaarwording van het wetsuit waar je je moet in wurmen, maar beiden zijn wel gecertifieerd.”

Start onderwaterfotografie
Aan haar foto’s is het absoluut niet te zien, maar Ellen is nog niet zo heel lang geleden begonnen met duiken. Pas in 2011 heeft ze het duiken echt opgepakt na een enkele ‘try dive’ in 1992 en het behalen van het Open Water-brevet in 2009. Vrijwel meteen nam ze een camera mee onder water. Ze vertelt me dat ze steeds een rare relatie had met water: “Ik denk dat het angst was, maar gaandeweg ontdekte ik dat ontzag en respect een betere beschrijving is. Na mijn OW duurde het nog twee jaar voor ik mezelf meer tijd gaf om meer over duiken te weten en het terug op te pikken. Ik voelde me niet comfortabel met huurmaterialen en investeerde in mijn eigen duikuitrusting, meer cursussen (advanced, rescue) én een onderwatercamera. Ik was gewend om erg drukke dagen te hebben en onder water werd mijn vroegere interesse in fotografie weer getriggerd. Toen ik 18 jaar oud was ,wilde ik fotografie studeren maar dat was voor het digitale tijdperk en ik kon me de studies en de kosten toen niet veroorloven. Na een initiële duik om te bepalen of mijn buoyancy in orde was, volgde ik na duik 17 mijn eerste mini-workshop met een camera en ik heb niet meer teruggekeken.”

Camerasets
Onderwaterfotografie begint voor iedereen op een andere manier en met een andere camera. Ellen startte  met een camera die ik in dezelfde periode ook had. Grappig hoe dingen lopen! Nog steeds gebruikt Ellen de camera waar ze mee begon: een Olympus E-PL2 in Olympus onderwaterhuis met een flitser en kitlens 14-42mm. “Hier heb ik enkele maanden mee gedoken en toen ik me wilde inschrijven voor een workshop ‘wide angle’ op het eiland, door niemand minder dan Dr. Alex Mustard, mailde hij me dat ik voor de workshop een fisheyelens en domepoort nodig had. Vanaf het moment dat ik mijn Panasonic 8mm fisheyelens en mini-dome voor het eerst onder water nam, was het liefde. De diepte en het perspectief dat ik miste in mijn vorige foto’s, was nu aanwezig en liet me toe om weer te geven wat ik voelde in plaats van wat ik zag.” Later kocht ze de Nikon D800 in een Nauticam onderwaterhuis, met twee YS-250 flitsers, een 15mm Sigma fisheyelens en een ZEN 230 dome. Om ook macro te fotograferen is hier nog een 105mm en 60mm lens met respectievelijke flatports bij gekomen. “Ik fotografeer nog steeds met de Nikon D800. Ik heb wel een extra camera, want ja, camera’s en lenzen gaan stuk, en een extra 16mm Nikkor lens. En ik heb me ook verwend met een extra housing, Subal. Aangeziens ik op een eiland woon en niet steeds afhankelijk kan zijn van onderhoud op het onderwaterhuis, moest ik investeren in een onderwaterhuis die alle condities aankon. En het onderhoud kan ik zelf.”

Fotowedstrijden en publicaties
Ellen nam in het verleden wel eens deel aan fotowedstrijden – en niet onverdienstelijk. “Ik nam de eerste jaren zeker deel aan onlinewedstrijden. Het was nuttig en prettig om deel uit te maken van een nieuwe community en te leren van feedback op bepaalde foto’s.” Waar ze prijzen heeft gewonnen, weet ze niet meer, maar via ‘underwaterphotography.com’ kreeg ze meedia-aandacht. “De wedstrijd bestaat nog steeds en je uploadt gedurende een jaar foto’s in verschillende disciplines (wide angle, macro, haaien, natuurlijk licht, wrakken enz). Blijkbaar was ik erg allround want ik werd door deze website in maart 2013 uitgeroepen tot ‘World Champion’ voor foto’s ingediend gedurende 2012. Het is natuurlijk een leuke titel maar het was extra speciaal voor me omdat ik in 2012, na anderhalf jaar duiken, met DCS type 2 in de hyperbare kamer belandde met een onverdiende bend en hoewel ik daarna nog wel dook, was het erg gelimiteerd in tijd en diepte.”

De titel van ‘World Champion’ (ook al was het een online wedstrijd) was speciaal. Ook haar deelname aan de eerste en tweede editie van de ‘United Nations World Oceans Day Photo Competition’ zullen haar bijblijven omdat ze tweemaal bij de winnaars zat en deze twee foto’s de wereld rondgingen. “Uiteindelijk heeft het team van de ‘UN Division of Ocean Affairs and the law of the sea’ me gevraagd om deze jaarlijkse wedstrijd te curatoren en werk ik met hen het hele jaar aan awareness en conservation.” Tijdens de eerste Ocean Conference in de UN in 2017 mocht Ellen staatshoofden en regeringsleiders toespreken in de General Assembly – “een moment dat ik mijn hele leven zal koesteren.” Ook het winnen van de ‘British Society of Underwater Photographers’ jaarlijkse printcompetitie in samenwerking met Diver magazine in de UK, waar zij tweemaal (in 2013 en 2018) overall winner werd en ook enkele categorieën won, is een eer. Uiteindelijk word je bij zo’n wedstrijd , door een vakjury en door het publiek beoordeeld op de kwaliteit van de foto en de keuze van papier voor de print.“

Favorieten
Een dame met zo veel passie voor onderwaterfotografie heeft ongetwijfeld toch een bepaalde voorliefde voor een techniek en bepaalde bestemmingen. Ellen is duidelijk: “Zonder twijfel groothoek! Mijn 16mm Nikkor lens is de extensie van mijn zicht en laat me toe om beelden te maken die een gevoel vatten. Wat betreft favoriet locaties…Mhhhhhhhh….Farne Islands in het Verenigd Koninkrijk. De reden is simpel: snorharen!” De Farne Islands aan de noordoostkust van Engeland is de thuishaven van de grootste kolonie grijze zeehonden in het VK. Ze zijn erg nieuwsgierig en houden van vinnen van duikers. Zelfs bij slechte zichtbaarheid of een uitdagende zee word je op slag goed gezind na een duik met deze zeehonden.
“Maar deze bestemming deelt de eerste plaats met Tulum, Mexico.” Sinds 2018 is Ellen full cave diver en het netwerk van grotten onder de stad Tulum en verder richting Yucatan zijn simpelweg spectaculair. Het fotograferen van grotten is echter secundair op je veiligheid als duiker (en dit geldt trouwens ook voor openwaterduiken) en daarom gaan er meer afspraken mee gepaard, is het logistiek uitdagend. “Ik zie het meer als een langetermijnproject: om een grot zo te leren kennen dat je de ‘ziel’ van een grot in een fotoreeks kan weergeven – dat is mijn doel.”

Bucketlist
De lijst met duikplaatsen waar die Ellen heeft bezocht, is lang. Een kleine greep hieruit: Grand Cayman, Hawaii, Raja Ampat, Dominica, Bahama’s, Mexico, Filippijnen, Canada (Churchill, Gulf of St. Lawrence, Newfoundland), Groot-Brittannië, Ascension Island, St. Helena, Noorwegen (Trømso, Svalbard), VS (Californië, Florida, Dry Tortugas), etc.
Toch heeft Ellen nog een bucketlist met locaties en foto’s die ze nog wil maken: “Antarctica voor de zeeluipaarden (en pinguïns en…en…te veel om op te noemen), in Australië zou ik erg graag buiten een kooi duiken met grote witte haaien en met de Australische zeeleeuwen bij Hopkins Island. Ik wil ook zeker terugkeren naar Monterey in Californië om meer kelpduiken te maken, het licht is er magisch. Ik ben niet echt een technische fotografe, voor mij is de connectie met het onderwerp belangrijker dan het toepassen van een techniek. Mijn beelden zijn eerder een ‘oog in oog met…’. Ik droom van een waanzinnige ontmoeting met narwals, otters in het water en vogelbekdieren!”

Ambities, doelen en werk
Zoals elke fotograaf heeft ook Ellen bepaalde ambities of doelen. Bij haar is het zeker meer dan simpelweg foto’s maken. “Fotografie is voor mij een middel om me uit te drukken. Onder water zijn en ontmoetingen met marien leven helen me en houden me in balans. Omdat ik dankbaar ben voor alles wat de oceanen mij geven, wil ik mijn inzet om ze te beschermen teruggeven. Dat probeer ik te door beelden te maken die mensen raken, en verhalen te vertellen. Ik wil niemand met de vinger wijzen omdat men iets doet wat de natuur schaadt. Ik wil dat ze beseffen dat er iets moet veranderen en dat begint bij jezelf. Dat is de enige manier is om een golfbeweging te starten en te ondersteunen. ‘A wave of change’, een ‘ripple effect’.” Voor Ellen is het werk maar het meeste werk speelt zich wel af achter haar bureau. Ze zet zich in voor verschillende organisaties zoals United Nations, Explorers Club, natuurbeschermers. Dit gaat gepaard met schrijven, voorstellen maken en uitwerken, diplomatie, werken naar een compromis om zo dingen gedaan te krijgen op lange termijn. “Mijn beste werken verkopen via kunstgalerieën en de foto’s die bepaalde plekken of dieren documenteren, worden vaak aangekocht door magazines. In het onderhouden van de relaties met de afnemers van mijn werk, kruipt ook veel tijd.”

Benieuwd naar haar werk? Hieronder laat ze een serie foto’s zien en meer is te vinden op haar eigen website.

Geniet van haar portfolio! Klik hieronder op een miniatuur om de foto groot te openen en de diavoorstelling te starten.