De voortplanting van de zeedonderpad

In het koudste seizoen is er in Zeeland iets waar onderwaterfotografen warm voor lopen: de nesten van zeedonderpadden. Fotograaf Ron Offermans geeft zijn tips voor het fotograferen van de nesten.

De voortplanting van de zeedonderpad is een proces dat zich hoofdzakelijk in de maanden december en januari afspeelt. Als je niet te kouwelijk bent aangelegd, is dit een unieke gelegenheid om deze interessante en fotogenieke vis vast te leggen. Met name de mannetjes zijn in de periode heel honkvast als ze hun nest bewaken. Een nest bestaat uit een groot aantal opvallend rode of oranje eitjes. Althans, de eitjes van de gewone zeedonderpad. De eitjes van de groene zeedonderpad zijn wat minder opvallend wit/geel/groen van kleur.

Zeedonderpad-eitjes

Het nest

Als je een nest hebt gevonden, kan het zijn dat er op dat moment geen zeedonderpad aanwezig is. Soms wordt het nest korte tijd verlaten omdat het mannetje op zoek is naar voedsel, hij zal echter altijd na korte tijd weer terugkeren.

Een nest kan bestaan uit meerdere legsels van diverse vrouwtjes. De verschillende legsels zijn te herkennen aan een net iets ander kleur of een ander stadium van ontwikkeling. Als je in de gelegenheid bent om regelmatig terug te keren, is het heel leuk om de verschillende stadia van ontwikkeling te fotograferen.

De ontwikkeling

Een vers nest is absoluut het meeste fotogeniek. Een wat ouder nest raakt, ondanks de energie de het mannetje steekt in het schoonhouden, toch meestal een beetje begroeid of stoffig. Sommige eitjes raken beschadigd of beschimmeld, zodat de foetus sterft. Deze eitjes worden dan wat wittig. Naarmate de tijd verstrijkt, worden de oogjes zichtbaar. De eitjes verkiezen dan ook hun helderrode of oranje kleur. Het is dan leuk om te proberen de eitje super close te fotograferen.

In het laatste stadium is het nest nog nauwelijks te herkennen. Het lijkt dan meer op een stukje spons of kolonievormende zakpijpjes. Als je op het juiste moment bent, kun je dan zelfs foto’s maken van de jonge zeedonderpadjes die hun eitjes verlaten. Dat gebeurt uiteraard niet allemaal op hetzelfde moment.

Als de eieren uitkomen

Vaak is zo’n nest te herkennen aan de duidelijk al uitgekomen eitjes en de eitjes die op het punt van uitkomen staan. Als je dan heel goed kijkt, kun je bij sommige eitjes wat beweging waarnemen. De kleine zeedonderpadjes doen dan verwoede pogingen om uit hun eitjes te breken. Dat kost klaarblijkelijk heel wat energie. Soms nemen ze halverwege dit proces even pauze. Om daarna weer met hele snelle bewegingen zich uit het eitje te wringen. Het pauzemoment is de beste gelegenheid om foto’s te maken.

Jonge zeedonderpadjes

Als het gelukt is om uit het eitje te komen, zwemmen ze direct naar het wateroppervlak. Dit is kennelijk de veiligste zone doordat ze hier niet door bodem visjes en ander bodemleven kunnen worden opgegeten. Toch zullen de meeste deze periode niet overleven. Gelukkig bestaat een nest uit vele honderden eitjes.

Als ze groot genoeg zijn, dalen ze af naar de bodem. Dat is meestal pas aan het einde van het voorjaar of in de vroege zomer. Ze hebben dan al helemaal hun karakteristieke vorm en hun lichaamstekening is dan al net zo divers als hun oudere soortgenoten.