Amoco Cadiz – Duiken op een milieuramp
In 1976 breekt de olietanker Amoco Cadiz vlak voor de Franse kust in drie stukken. Een vreselijke milieuramp is het gevolg. Ruim 40 jaar later is de natuur hersteld en ontdekken Roel en Astrid van der Mast het prachtige duikwrak.
Het is 1976. De Amoco Cadiz. Een supertanker die ruim 200.000 ton ruwe olie vervoert van de Perzische Golf naar Le Havre in Frankrijk. Het schip heeft al 5000 zeemijlen afgelegd en heeft er nog 250 te gaan. Maar dan gaat het mis.
Een storm steekt op en de Amoco Cadiz worstelt om koers te houden. Een monstergolf klapt op het achterschip en door de druk op het roerblad barsten de hydrauliekleidingen van de stuurinrichting. Stuurloos. Het schip ligt stuurloos op metershoge golven, vol in de stroming en dicht onder de Franse kust. Kansloos. Deze tanker is gedoemd te stranden op een van de mooiste en meest indrukwekkende rotskusten van Frankrijk. Sleepboten en ankeren mogen niet meer baten. Net 3 mijl van het Franse Portsall loopt de tanker op de grillige kust en breekt het gevaarte in drie stukken. De grootste olietankerramp ooit is een feit. Een jaar lang is deze kustlijn in Bretagne over een lengte van ruim 300 kilometer besmeurd met ruwe olie.
Het tij is gekeerd en de natuur heeft zich hersteld. Ter nagedachtenis ligt nabij het havenhoofd van Portsall het anker van de Amoco Cadiz. Het water van de Atlantische Oceaan is kraakhelder, de wieren zijn goed te zien. Heel uitnodigend. Dit wrak verdient een duik.
Zomer 2021
De boot in het water, de accu’s van camera en kaartplotter zijn volgeladen. We volgen de navigatiekaarten op weg naar de Amoco Cadiz. De kust is hier vreselijk grillig met veel rotspartijen. Op zich is dat geen probleem maar met een deining van enkele meters kunnen er plotseling meters hoge rotsen opduiken. Diverse malen worden we verrast door opdoemende golven die je, als je net op de verkeerde plaats vaart, in een hele penibele situatie kunnen brengen. We willen niet omslaan.
In de buurt van het wrak scannen we de bodem en hebben we diverse hits. Op het grootste ‘object’ hebben we het anker geworpen. Nu wordt het spannend. We liggen vast en de stroming in combinatie met de oceaandeining trekt heftig aan de ankerlijn. Normaliter is dat geen probleem maar de lijn is eigenlijk te kort voor deze diepte en deining. Onprettige snokken doen je wankelen aan boord. Toch laten we het er niet bij zitten. We moeten sowieso naar beneden om het anker los te krijgen. De diepte is 30 meter. Ik vraag me af wat het zicht is en hoeveel licht er is. Dat valt niet tegen! Eigenlijk heb ik geen lamp nodig, een meevaller want dat scheelt weer handelingen. Een camera en een reel meenemen zorgen al voor voldoende weerstand tijdens het zwemmen.
De weersomstandigheden zijn suboptimaal en we besluiten om de beurt te gaan duiken. Astrid houdt als eerste ankerwacht terwijl ik op het wrak de lijnen ga uitzetten. Afdalend langs de ankerlijn zie ik het wrak al snel opdoemen. Dat ziet er goed uit. Veel licht, weinig kelp en veel vis.
Op het dek merk ik dat het naar bakboord overhelt. Dit deel van het schip is redelijk uiteengeslagen en ik herken niet waar precies ik op dit 51 meter brede schip ben. Genoeg onderdelen zoals ketels, leidingwerk, roosters en dergelijke herken ik wel. Dat is frappant. Je zou denken dat het volop begroeid is met oesters, kelp, pokken, enzovoort. Als je moeite doet, vind je vast het typeplaatje nog, schiet er door mijn hoofd.
Het stroomt behoorlijk en de deining is goed voelbaar. De grote scheepsplaten wiegen op de deining. Het wrak huilt nog steeds. Lange harde brullen van schrapend staal markeren de plek waar 50 jaar geleden een 330 meter supertanker naar de kelder is gegaan en zo een milieuramp heeft veroorzaakt. Deze verkenningsduik zegt me genoeg. Het wrak heeft interessante objecten, ruime mogelijkheden voor wrakpenetratie, een interessante geschiedenis en een leuke duikdiepte. Hier moeten we naar terug onder betere omstandigheden!
Ik sluit de duik af met het inklappen van het dreganker. Direct word ik gegrepen door de stroom en krijg een driftduik over een gedeelte van het wrak cadeau. Stel je eens voor dat dat je zweeft over een supertanker. Dat beeld raak je niet meer kwijt.
Zomer 2022
We zijn er weer en hebben maar één doel – de Amoco Cadiz verder verkennen. Onze boot gaat op een rustige en bewolkte dag opnieuw in L’Aber Wrac’h te water. Wat zal deze bewolking doen met het licht op 30 meter, vragen we ons af. Later blijkt dat we ons daar geen zorgen om hoeven te maken. In tegenstelling tot de mist die zo’n kilometer voor ons doel begint op te trekken. De kust is al niet meer te zien.
Op de plotter navigeren we naar de Amoco. We zijn ruim op tijd en ankeren op dezelfde positie als vorig jaar. Het weer klaart ietwat op. Gelukkig. De duik kan doorgaan. Aan de ankerlijn te zien staat er niet of nauwelijks stroming. Dat kan eigenlijk ook niet anders want we hebben de duikdag met doodtij gepland.
Samen gaan Astrid en ik over boord en dalen we af in super helder water. Geen stofdeeltjes te zien. Dat belooft een mooie fotoduik te worden. Het anker wordt met een 2 meter lang touw extra geborgd aan een stevig deel van het wrak. De reel maken we vast aan de ankerketting. Zo kunnen we de reel uitzwemmen en weer oprollen en blijven we verbonden met de boot.
Hier en daar zien we grote gaten in de romp van de Amoco Cadiz. Sommige zijn groot genoeg om het wrak te penetreren. Er zit geen enkel stofdeeltje in het water. Voorzichtig zwem ik naar binnen en neem ik positie in. De camera- en flitserinstellingen worden gekozen en ik wenk Astrid om ook het wrak in te komen. En schitterend schouwspel. Een silhouet van een duikster omgeven door zonnestralen komt naderbij. Ik blijf schieten tot ze zo dichtbij is dat ook het flitslicht haar bereikt. Kleur komt uit en zo brengen we meer detail in de foto. Wat een rust. Hier kan ik uren van genieten! Maar op 27 meter diepte zegt een andere klok dat de nultijd rap dichterbij komt. Dit wetende gaan we ondiepere plekken van het wrak opzoeken.
We zwemmen over het naar bakboord hellend dek en hebben nog altijd geen notie op welk deel van het 334 meter lange tanker we zitten. Dan zien we lieren. Yes. Hieruit kunnen we opmaken dat we in de buurt van de boeg of op de kont van het schip zitten. Het is dat laatste. Abrupt houdt het dek op. We kijken de diepte in en zien ver onder ons het roer van de Amoco. Daar is de ramp mee begonnen, schiet er door me heen. Tijdens de zeer zware storm heeft het roer van de Amoco Cadiz een zware klap van een supergolf gekregen met als gevolg dat de hydrauliekleidingen barsten en het schip stuurloos werd. De rest is geschiedenis.
Bewust hebben we onze nultijd overschreden en zijn we nu bezig met een decoduik. Toch gaan we niet verder richting het roer. Het is zeker nog 20 meter zwemmen naar het diepste punt van het wrak. Hoe graag ik er ook een foto wil maken van roer met model, gaan we toch terug.
De ankerpositie en richting naar de spiegel van het wrak weten we nu. Een volgende duik kunnen we nu direct naar het roer. Dat wordt het doel van de volgende duik op de Amoco Cadiz.
Groen vinkje
Op 26 augustus 2022 staan de sterren weer gunstig. De zon schijnt en de wind is gaan liggen. Alle procedures herhalen zich. We zijn aardig op elkaar ingespeeld en zo heeft ieder zijn eigen taken. Dat houdt in dat in no time de pinguïntas met lekkers (crêpes) is gevuld, de brandstoftank vol is en de boot is geladen. Drie uur later is de shot van roer plus model een feit.
Bucketlist: de Amoco Cadiz krijgt een groen vinkje!
4 reacties
Joep
Mooi verhaal!
Bretagne staat al op de bucketlist, maar dit is nog een extra reden om die kant op te gaan.
Roel van der Mast
Ha Joep,
Het is zeker de moeite en wil je tegen die tijd meer info dan help ik je graag!
Groet,
Roel
Pauline de Blocq van Scheltinga
Hoi Roel en Astrid,
Wat is het weer smullen van jullie verhaal en foto’s. Ik heb de hele serie bekeken en kan maar een ding zeggen: ik wil dolgraag mee. Ik dacht nog: ‘huh? Hebben ze hun éigen boot mee? Nee…’ maar dat is dus wel zo! Wat maken jullie toch gave dingen mee samen. Dank je wel voor dit fantastische DuikReport en de foto’s, en ik hoop tot snel in 2023, laten we eens plannen maken om met elkaar zoiets te ondernemen!
Dus: Tot water 🙂
Pauline
Roel van der Mast
De koffie staat klaar !!! Kom maar gezellig eens langs 🙂
Dank voor je leuke reactie