Veiligheid: SAR-Wàttes??! | Bewust duiken

SAR/Location Aids ofwel Search and Rescue en ‘locatiehulpmiddelen’. Bas Poelmann is expert op het gebied van veiligheid op zee. Hij vertelt in zijn blogs wat je als duiker zelf kunt doen om je veiligheid te vergroten.

Search and Rescue en locatiehulpmiddelen is een van de vakken die ik jarenlang gedoceerd heb aan professionals in de scheepvaart en offshore-industrie. De cursisten leerden hoe ze zich zichtbaar konden maken in geval van maritieme noodgevallen, zoals het noodverlaten van een schip of een man-over-boord situatie, zodat ze snel door de kustwacht of de KNRM konden worden teruggevonden en gered.

Maar dit onderwerp is ook heel belangrijk voor duikers die regelmatig op groot water duiken, zoals de Oosterschelde, de Noordzee of waar dan ook op zee tijdens een duikvakantie. Zoals ik al in mijn eerdere blog over zichtbaarheid vertelde, is afdrijven en vermist raken een van de nachtmerriescenario’s voor duikers. Ik heb toen ook beschreven dat het minste wat je kunt doen, is een grote SMB meenemen is, die je vanaf de bodem al kunt oplaten. Maar je kunt nog veel meer doen.

Een overzicht

Sommige van de hulpmiddelen hieronder kosten wat geld, andere bijna niets. Ik geef je een kort lijstje van spullen die je kunt meenemen zodat de kustwacht of KNRM (of eventuele toevallig passerende schepen) je makkelijk kan spotten:

• Een (duik)lamp, zoals Marloes Otten in haar blog over de oefening met de KNRM al schreef. Erg nuttig bij schemering of ‘s nachts, maar overdag heb je er niet veel aan, al is de vergissing met een zeehond niet snel meer gemaakt – die schijnt niet met lampjes.
• Een streamer. Dat is een lange reep plastic lint in een opvallende kleur die drijft op het water. De streamer is vanuit de lucht goed te zien, maar ook vanaf een schip. De streamer is zo lang, dat hij ie over de golftoppen heen op het wateroppervlak blijft drijven, terwijl jijzelf misschien wel in een golfdal ligt en dus niet zichtbaar bent.

• Een AIS-baken. Dit vraagt wat meer uitleg. AIS betekent Automatic Identification System. Door een elektronisch zendertje bij je te dragen dat op het AIS-kanaal uitzendt, word je meteen zichtbaar op alle kaartplotters van passerende schepen. Zij kunnen aan het icoontje op hun digitale kaart zien dat je een duiker bent, dat je in problemen bent en ook exact waar je bent. De meeste AIS-bakens die in de offshore of scheepvaart gebruikt worden, zijn niet geschikt om (diep) mee onder water te nemen, maar er zijn enkele modellen voor duikers te koop, bijvoorbeeld de Nautilus Lifeline of de EasyRescue Dive.
• Een opvallend gekleurd duikpak of kap. Zo’n kap is gek genoeg moeilijk te krijgen, maar opvallend gekleurde duikpakken zijn er wel. Ik duik zelf al jaren in een knaloranje duikpak, net als de vrijwilligers van GhostDiving die hun werk op zee doen.

• Als laatste kan je heel makkelijk een ‘flare’ of handfakkel meenemen. Dit is professioneel ‘ernstvuurwerk’ dat op elk schip tot de standaardinventaris behoort. Deze zijn niet geschikt om mee onder water te nemen, maar zijn makkelijk te verpakken in een waterdichte cannister. Sommige back-uplampen zijn zelfs geschikt: als je de batterijen eruit haalt, past de flare er precies in. Zo kun je hem makkelijk meenemen in de zak van je trimvest, droogpak of harnas van je wing.
• Wat je verder kunt doen, is een goede maar vooral ook leuke ‘overleven op zee’ training volgen. Er zijn enkele aanbieders die deze trainingen aanbieden voor watersporters en duikers, zoals Get Wet Maritiem en Black Marlin Technical Dive Training. Behalve leerzaam is dit ook een heel leuk uitje voor de duikclub.

De vraag is: is je eigen veiligheid de investering waard? Het fluitje of de breaklight waarschijnlijk wel. Maar een AIS-baken? Die is niet gratis. Maar ik denk dat als je ooit op zee afdrijft, je zou willen dat je die paar honderd euro had uitgegeven. Een ademautomaat heb je toch ook aangeschaft?