Op haaienexpeditie in Zuid-Afrika
Pieter Firlefyn gaat naar de haaien. De haaien van Zuid-Afrika wel te verstaan. Hij neemt je mee op de ultieme duiksafari.
Van grote haaien tot hele kleine haaien, van walvissen tot naaktslakken, van zeehonden tot de mola mola, van leeuwen tot neushoorns. Zuid-Afrika – als ik de reisbeschrijving van de expeditie lees, raak ik meteen enthousiast. Net als Gerry De Cleen, mijn duikbuddy. We boeken en stappen in februari 2023 in Brussel op het vliegtuig naar Kaapstad. We gaan al deze dieren fotograferen.
We worden opgehaald door expeditieleider Martijn en door Warren Hardenberg (opa Shark Explorers), een fantastische lieve man die onze chauffeur is tijdens de trip. We passeren eerst bij het Shark Explorers duikcenter waar we onze duikspullen neerzetten en checken vervolgens in bij een charmant hotel in Simons Town met een prachtige panoramische view over False Bay. Onze groep bestaat uit 7 gepassioneerde duikers van vier verschillende nationaliteiten (België, Engeland, Italië en Nederland). De sfeer zit er direct goed in, zeker als onze reisleiders Martijn en Mona ons vertellen over het afwisselende programma. En over het onvoorspelbare weer waardoor de planning nog wel eens kan veranderen.
The Deep – Op zoek naar de blauwe haai, de makohaai, tonijnen en pelagische vogels
Bij Cape Point, het meest zuidwestelijke punt van Afrika, houden we heel even rust. We zijn die ochtend uit de haven van Simon’s Town vertrokken op weg naar ‘the deep’ in de zuidelijke Atlantische Oceaan. We hebben nog een bumpy 20-tal mijl voor de boeg. Maar als we dan een goede ‘body van water’ vinden, start het chummen in de hoop dat de haaien op de geur van het visafval af komen. Een deel van de groep helpt mee, zij hebben over boord gehangen en voor extra ‘chum’ gezorgd. Ook dat kan de pret niet bederven want we hebben een prachtige ontmoeting met een blauwe haai van 1,7 meter met zeven loodsmannetjes. Tachtig minuten lang hangen we in het water en laten we ons door het vrouwtje vermaken. Aan het einde van de duik komt er nog een tweede grotere blauwe haai bij. Tel daar de mola mola’s en albatrossen bij op, die we vanaf de boot zien en de dag kan niet meer stuk.
De tweede dag op open zee hebben we minder geluk. O ja, we hebben een blauwe haai gezien, maar die had geen interesse om te blijven. Na nog een uur te chummen gaan we terug naar de baai voor een bezoek aan de zeehonden (cape fur seals) bij Partridge Point en het mooie rif rondom de rots. De Bryde’s walvis die vlak voor het bereiken van de haven nog een keer spuit voordat hij de diepte in zwemt, is echt een mooie afsluiter – hij tovert een glimlach op ons zoute, koude gezicht.
Inshore – Op zoek naar de zevenkieuwshaai, kleinere haaiensoorten, zeehonden, roggen en ander onderwaterleven.
In False Bay valt ook veel te zien. We duiken tussen het kelp. Er staat een deftige stroming en het zicht is niet heel erg fraai. Wat we zoeken? De zevenkieuwshaai (sevengill shark), een prehistorische haai die maar enkele plaatsen in de wereld te zien is en dus hoog op onze lijst staat. Deze bijzondere haaien zitten wat verstopt. Ze verbergen zich voor de orka, die het ook op hen gemunt heeft – de predator jaagt op een speciale manier, hij is alleen uit op de lever, die rijk aan voedingsstoffen is.
We hebben geluk! Wanneer we ons naar 9 meter diepte laten zakken, komen we er acht verschillende haaien tegen met een lengte tussen 1,5 en 2,5 meter. Iedereen is opgetogen!
Het kelp heeft meer mooie verrassingen voor ons. Wanneer we er nogmaals duiken bij beter zich en minder stroming (en ook weer seven gills zien!}, zien we allerlei soorten kathaai – van de pyama shark tot de dark shy shark, spotted gully shark, leopard cat shark en puffer shark. Wat een prachtige diversiteit hier tussen het ondiepe kelp! Hier zou ik dagelijks kunnen duiken, zo mooi!
Oceaansafari – op zoek naar de mola mola, dolfijnen en misschien zelfs walvissen.
Met de boot gaan we naar de westkant van het Kaaps schiereiland, de Hout Bay-kant. We gaan op zoek naar de mola mola en andere potentiële verrassingen. Het is de natuur en na een uur zoeken hebben we spijtig genoeg niks gevonden.
Maar… we hebben wel een freedivemoment in het kelp met perfecte zichtbaarheid! Op Duiker Island is een kolonie van 5000 tot 8000 pelsrobben (cape fur seals). Daar willen we maar een ding – het water in want de geur van hun uitwerpselen is indringend. Wat een plezier hebben we met deze speelse dieren. Het zijn fantastisch mooie en snelle acrobaten!
Safari – Op zoek gaan naar de Big 5!
Zonder een echte safari is een reis naar Zuid-Afrika niet compleet! Het is vroeg als we voor een rit van 3 uur naar het Aquila Game Reserve vertrekken. Na een zeer lekker ontbijt gaat de safari in de 4×4 beginnen. Het weer is wisselvallig en dat maakt het niet makkelijk om wild te spotten. Toch is het gelukt om vier van de Afrikaanse Big 5 te zien – buffels, neushoorns, leeuw (man en vrouw) en olifanten. Ook andere dieren zoals zebra’s, elanden, springbokken en bavianen worden gespot.
Aan land – Van pinguïns tot wijn
Onze landgids en chauffeur Warren brengt ons naar Boulder’s Beach waar een kolonie pinguïns leeft. Na een uitgebreide fotoshoot gaan we verder naar Miller Point waar de bekende Netflix documentaire ‘My Octopus Teacher’ is gefilmd. Samen met Giorgio maak ik een plons voordat we doorgaan naar Cape Point. Het is niet alleen het meest zuidwestelijke puntje, maar ook het meest winderige punt van Afrika merken we – zelfs de koffie wordt uit de beker geblazen. De uitzichten zijn er prachtig en we spotten ook enkele wilde dieren in het Cape Point Nature Reserve.
Wijnproeven hoort er zeker bij. Bij een van de wereldberoemde wijnhuizen is het lekker eten en drinken en vooral ook genieten van de wijnstreek en met de groep.
Bonus – Kooiduiken met koperhaaien (extra activiteit)
Een extraatje dat niet op het programma staat, maar we wel tegen een kleine bijbetaling kunnen doen. Dit keer hoeven we niet lang te wachten op de grote koperhaaien – vanuit de kooi aan de boot kunnen we deze dieren goed observeren. Ooit werd de kooi gebruikt voor een bezoek aan de witte haaien – maar diezelfde orka’s hebben ervoor gezorgd dat de witte haai hier is vertrokken.
Echt Zuid-Afrikaans is de braai met het team van Shark Explorers (waar enkele echte ‘ocean legends’ in zitten). Gezelligheid, lekker eten, lekker drinken!
Expeditie
Deze ultieme Zuid-Afrikaanse expeditie met groot en klein leven onder en boven water werd georganiseerd door Martijn en Mona Schouten van CW Azores. Wat de Azoren en Zuid-Afrika met elkaar gemeen hebben? Haaien! Het koppel Martijn en Mona kent elkaar van uit Zuid-Afrika, waar Mona vandaan komt en Martijn vele jaren heeft gewerkt voor Shark Explorers. En al wonen ze nu in de Azoren, Zuid-Afrika zit in hun bloed.
Avontuur!
Wat een avontuurlijke reis! Het weer zit niet altijd mee en het zicht valt ook wel eens tegen. Maar Martijn en Mona en het Shark Explorers team hebben hier goed op geanticipeerd! De koude van het water nemen we voor lief. Maar je krijgt er zo veel warmte voor terug – al deze mooie natuurpracht is echt onvergetelijk.
Voor mij als fotograaf zijn het echt andere omstandigheden dan ik gewend ben in een tropisch oord. Dat maakt het uitdagend, boeiend en leerrijk. En voor mij als haaienfanaat is de diversiteit gewoon fenomenaal!