Oosterscheldekreeften vormen unieke, geïsoleerde populatie
Uit DNA-onderzoek is gebleken dat ‘onze’ Oosterscheldekreeft een unieke, geïsoleerde populatie vormt.
Het onderzoek werd uitgevoerd door Universiteit van Exeter in samenwerking met MarinX en Wageningen Marine Research. De conclusie, die nu is gepubliceerd in het ICES Journal of Marine Science, onderscheidt de Oosterscheldekreeft duidelijk van kreeftenpopulaties elders in Europa. Dat maakt deze kreeft kwetsbaar voor drukfactoren en dus is aandachtige monitoring is noodzakelijk voor goed beheer.
Steeds vaker wordt gebruikgemaakt van genetisch onderzoek. Dit helpt bij het vaststellen van de geografische verspreidingsgrenzen en geeft inzicht in een eventuele uitwisseling van jonge dieren van dezelfde soort tussen verschillende gebieden.
Vooruitgang in genetische technieken heeft aangetoond dat kreeften in het noordoostelijk deel van de Atlantische Oceaan verbindingspatronen vertonen die erop duiden dat de uitwisseling tussen populaties beperkt is. Vooral Scandinavische populaties verschillen sterk van andere.
Eerder deed de Universiteit van Exeter al genetisch onderzoek naar het mitochondriaal DNA van de Oosterscheldekreeft. De onderzoekers trokken toen al de voorzichtige conclusie dat de Oosterscheldekreeft zich onderscheidt van andere Europese kreeftenpopulaties. Dit resulteerde in verder onderzoek in samenwerking met MarinX en Wageningen Marine Research en werd ontdekt dat de Oosterscheldekreeft zelfs aanzienlijk verschilt van kreeften elders in Europa.
Een boeiende ontdekking is dat genetische variaties, specifiek voor de Oosterscheldekreeft, hebben geleid tot veranderingen in cruciale genen. Het gaat vooral om een belangrijk gen dat te maken heeft met het verdragen van lage zuurstofniveaus. Dit wijst erop dat Oosterscheldekreeften genetische aanpassingen hebben behouden om te overleven en zich voort te planten in de Oosterschelde.
De ontdekking dat Oosterscheldekreeften een unieke, geïsoleerde populatie vormen, heeft consequenties voor het beheer. Bij kreeftenpopulaties elders in Europa, die genetisch meer lijken op nabijgelegen populaties, vindt een zekere mate van genetische uitwisseling plaats wat leidt tot meer variabiliteit. Dit leidt tot een grotere veerkracht van deze populatie. Doordat de Oosterscheldekreeft een unieke, geïsoleerde populatie vormt die afhankelijk is van zijn eigen ouderdieren voor voortplanting, is deze populatie waarschijnlijk bijzonder gevoelig voor – veranderingen in – zowel natuurlijke als door mensen veroorzaakte drukfactoren. Als de Oosterscheldekreeftpopulatie sterk afneemt, bijvoorbeeld door recente, massale, nog onverklaarde sterfte, kan het herstel langzaam verlopen. De onderzoekers adviseren om het kreeftenbestand in de Oosterschelde nauwlettend te monitoren. Zo kunnen ze ervoor zorgen dat ze de belangrijke biologische kenmerken begrijpen, en kunnen ze controleren of de huidige beheermaatregelen effectief zijn om deze unieke populatie te beschermen.
