Oceanen zevende economie ter wereld

De opbrengst van ’s werelds oceanen is vergelijkbaar met de grootste economieën op aarde. Als de waarde van de zee wordt gemeten in bruto nationaal product, zou die de zevende economie ter wereld zijn. Nog wel, want de rijkdom van de zee neemt snel af door onder meer overbevissing, verwoesting van zeebodems en kustgebieden, vervuiling en klimaatverandering.

Dat is de uitkomst van het rapport Reviving the Ocean Economy dat is geschreven in opdracht van het Wereld Natuur Fonds (WNF). De zeeën vertegenwoordigen in totaal een economische waarde van ruim 22 biljoen euro. De onderzoekers benadrukken dat het een conservatieve schatting is. Zo wordt veel visvangst door lokale vissers nergens geregistreerd. De werkelijke waarde ligt daarom vermoedelijk hoger.

Het bruto nationaal product (bnp) van de oceanen bedraagt ten minste 2,3 biljoen euro. De zee is daarmee een economische grootmacht. Het staat op de ranglijst vlak achter het Verenigd Koninkrijk en voor Brazilië. Het bnp van Nederland bedraagt 0,9 biljoen euro (866 miljard euro). In het najaar vergaderen de Verenigde Naties over de Sustainable Development Goals, waarbij ook betere bescherming van oceanen op de agenda staat.

Ecosystemen
Het geven van economische waarde aan de zee, uitgevoerd door de Universiteit van Queensland en de Boston Consultancy Groep, laat zien waarom we ecosystemen moeten beschermen. Zo is in kaart gebracht wat de zee oplevert aan vis, kustbescherming tegen storm en tsunami’s, toerisme en scheepvaart. Maar ook de schade door bijvoorbeeld vervuiling en verzuring als gevolg van CO2-uitstoot is berekend.
Tweederde van de economische waarde van de oceanen hangt samen met een gezonde natuur onder water. Zo tasten het instorten van visbestanden, de vernietiging van mangrovebossen, het verdwijnen van koraal en zeegras direct de rijkdom van de zee aan. Dat raakt vele honderden miljoenen mensen wereldwijd die voor hun voedsel, veiligheid en inkomsten afhankelijk zijn van wat de zee hun levert.

Instorten
Toch dreigen ecosystemen van de oceanen binnen enkele decennia in te storten. Zo wordt al op 90 procent van de commerciële vissoorten teveel gevist of worden ze bijna overbevist. Ondertussen blijft de visserij toenemen door de groeiende wereldbevolking en welvaart in met name Aziatische landen. Ook de explosieve groei van niet-duurzame viskweek veroorzaakt vervuiling en vernietiging van kustgebieden.
Verder verdwijnen mangrovebossen in hoog tempo en daarmee natuurlijke kustbescherming tegen stormen en tsunami’s. Daarnaast fungeren mangroves als kraamkamers voor vis. Volgens de onderzoekers resulteert dat in een economisch verlies van ruim 39 miljard euro per jaar. De Filippijnse overheid werkt al aan herstel van mangroves om bewoners van kustgebieden beter te beschermen tegen cyclonen en orkanen.

Verzuring
Ook vervuiling van oceanen en opwarming en verzuring van zeewater door uitstoot van broeikasgassen pakken verwoestend uit. Veel koraalriffen zijn al ernstig aangetast. Halverwege deze eeuw dreigt koraal op grote schaal te verdwijnen door verzuring. Ook schelpdieren lijden onder verzuring van zeewater. Zo zijn aan de westkust van de Verenigde Staten al 3.200 banen verloren gegaan doordat verzuurd oceaanwater de oesterkweek heeft aangetast. In economische termen is dat een verlies van zo’n 102 miljoen euro.
Gelukkig is het niet te laat is voor actie. Maar dan moet de wereld nu serieus werken aan beschermde zeegebieden, aanpak van overbevissing en tegengaan van klimaatverandering. Zo moet over vijf jaar ten minste 10 procent van de zee beschermd zijn. In 2030 moet dat 30 procent zijn. Op dit moment is dat slechts 3,4 procent. Beschermde zeegebieden in onder meer Italië, de Filippijnen, Mozambique en bij het Great Barrier Reef in Australië bewijzen dat die aanpak leidt tot meer vis.