Expeditie Noord levert spectaculaire resultaten op

Foto: Udo van Dongen

Tijdens de succesvolle 10-daagse “Expeditie Noord” van Stichting Duik de Noordzee Schoon heeft het expeditieteam de Doggersbank onderzocht waarbij veel nieuwe en zeldzame soorten zijn ontdekt en voor een dergelijke expeditie een recordaantal visnetten is geborgen. 

Het expeditieteam dook op scheepswrakken en gezonken productieplatforms. Er zijn 20 duiken gemaakt (720 duikuren) op 19 verschillende locaties met 29 duikers. Tijdens de expeditie werden er diersoorten ontdekt die nog niet eerder in Nederland aangetroffen zijn. Het betreft hier drie prachtig gekleurde naaktslakken: de groene knotsslak (Tenellia viridis), de oranje bartel-waaierslak (Flabellina verrucosa) en het spiegeleitje (Diaphorodoris luteocincta). Naast deze nieuwe soorten zijn er ook vele zeldzame waarneming gedaan waaronder juweelanemonen (Corynactis viridis), eetbare zeeappel (Echinus esculentus), octopus (Octopus vulgaris), zeeduivel (Lophius piscatorius), zeewolf (Anarhichas lupus) en een tweetal noordelijke dwergvinvissen (Balaenoptera acutorostrata).

Ongekend helder
Op de Doggersbank was het team in staat om dit grotendeels onbekende gebied nader te bestuderen. Het gebied bevindt zich op 350 kilometer ten noorden van het vasteland van Nederland en werd sporadisch bezocht door duikers. Op één enkel wrak werden maar liefst 84 diersoorten waargenomen. Dankzij de ideale weersomstandigheden en voor Nederland ongekend helder water met wel 25 meter zicht was het team in staat om een grote hoeveelheid prachtige foto- en filmbeelden te maken van dit bijzondere natuurgebied.

«We hebben de Noordzee weer schoner achtergelaten dan we haar aantroffen. De gestikte zeehond die we aantroffen bewijst eens te meer hoe nuttig onze inspanning is.» – Ben Stiefelhagen, expeditieleider

Ook heeft het team een recordhoeveelheid verspeelde visnetten aangetroffen. In totaal werd er 6000 kg aan spooknetten geborgen. Deze zijn een groot gevaar voor vissen, kreeften en krabben en, zoals het team heeft geconstateerd, kunnen helaas ook zeehonden er dodelijk in verstrikt raken. Verder is bekend dat dit afval in zee afbreekt tot microplastics wat door allerlei organismen wordt opgenomen en zo in de voedselketen terecht komt.

Foto: Udo van Dongen

Verstoord
Naast de Doggersbank werd ook de Klaverbank bezocht. Dit gebied kenmerkt zich door steenvelden waarop zich veel bijzondere soorten vestigen. Tijdens een duik op één van deze steenvelden werden recente sporen van bodemberoerende visserij gevonden waardoor het natuurlijke habitat ernstig verstoord was. Het is goed dat de Klaverbank is aangewezen als een beschermd natuurgebied. De toekomstige maatregelen die hierbij horen kunnen een positieve impuls voor dit unieke natuurlijk rif betekenen.

Het team heeft ook cultuurhistorisch onderzoek gedaan. Tien onbekende wrakken werden onderzocht en in beeld gebracht om zo een bijdrage te leveren aan het achterhalen van de identiteit ervan.

«Deze expedities zijn van onschatbare waarde, ze dragen bij aan essentiële kennis over de Noordzee. Het ontdekken van nieuwe soorten op onze bodem laat bij uitstek zien dat er nog veel waardevols te leren is.» – Floris van Hest, directeur Stichting de Noordzee

Expeditie Noord 200 mijlen van de Nederlandse kust
De expeditie is een initiatief van Stichting Duik de Noordzee Schoon in samenwerking met Stichting De Noordzee. Het expeditieteam bestaat uit marien biologen, amateurarcheologen, ecologen, fotografen, filmers en supportduikers. Het duikwerk kan alleen worden gedaan door zeer ervaren duikers gezien de lastige omstandigheden waarin het project moet worden uitgevoerd: 25 tot 45 meter diepte in koud, stromend water met wisselend zicht (2 tot 25 meter). Het team werkt nauw samen met onderzoeksbureaus, het bedrijfsleven, universiteiten en de overheid. Het is sinds 2011 de 11de expeditie die de stichting organiseert. Stichting Duik De Noordzee Schoon wil het belang van natuurlijke- en kunstriffen in de Noordzee op de kaart zetten. Wrakken en stenen fungeren als kraamkamers en schuilplaatsen voor veel dieren, er leven naar schatting ruim 500 verschillende diersoorten op deze harde substraten. Het zijn bovendien tijdscapsules van groot cultuurhistorisch belang.