Expeditie Duik de Noordzee schoon is succes

De tiendaagse ‘Expeditie Noordzee’ van Stichting Duik de Noordzee Schoon in samenwerking met Stichting De Noordzee was een succes – 750 kilo aan verspeeld vistuig werd geborgen, acht wrakken zijn in kaart gebracht, 150 soorten werden geregistreerd en de onderwaternatuur van de harde substraten in Nederland werd vergeleken met die van de Farne-eilanden. In 10 dagen tijd maakten de 28 duikers dertien duiken.

Foto: Cor Kuyvenhoven

Dit jaar dook het team ook in Engels water waar veel minder netten op de wrakken lagen, maar wel meer ander afval, zoals plastic flessen, handschoenen, wikkels en een aantal verloren kreeftenkorven. De hoeveelheid sportvistuig dat op de Engelse wrakken werd gevonden, is te vergelijken met de hoeveelheid in Nederland langs de kust. Verloren vistuig -netten, vishaakjes met lood en kreeftenkorven – vormt een groot gevaar voor vissen, kreeften en krabben die er in verstrikt raken en sterven.

Zonnester. Foto: Udo van Dongen

Bijzondere waarnemingen

Tijdens de expeditie werden er bijzondere waarnemingen gedaan op de wrakken van de Doggerbank waaronder een eikapsel van een hondshaai, pijlinktvissen (Alloteuthis subulata) met eieren, steenkoralen (Caryophyllia smithii) en een zeewolf (Anarhichas lupus). De wrakken in Engeland bleken bijzonder biodivers. Op één van de wrakken dichtbij de kust werden tijdens één duik 18 verschillende soorten naaktslakken waargenomen.
Watermonsters zijn genomen om te testen of de aanwezigheid van vissen, zoals kabeljauwen, ook via eDNA vastgesteld kan worden. Op de Farne-eilanden werd een octopus waargenomen. Spectaculair waren de zeehonden die zich onder water lieten zien, en de grote wanden die volledig waren bedekt met dodemansduim en vele andere vastzittende soorten. Verder was duidelijk zichtbaar dat het eilandengebied een kraamkamer is voor de Noordzee. Jonge vissen waaronder grote scholen jonge kabeljauw (20 cm lang) zoeken bescherming bij het kelp. Op de eilanden nestelen veel vogels waaronder zeekoeten, alken en papegaaiduikers.

Minder schade

Vanuit archeologisch oogpunt was opvallend dat de Engelse wrakken waar het team op dook, minder beschadigd zijn dan de Nederlandse. Nergens vonden de duikers door slopers afgeknepen wrakdelen. Wel hebben ze mooie scheepsschroeven en patrijspoorten gezien en op één oud wrak van een luxe passagiersschip werd zelfs nog prachtig serviesgoed en bestek aangetroffen. In Engeland zijn de wrakken veel beter beschermd dan in Nederland, wat dan ook goed zichtbaar is onder water. Duik de Noordzee schoon streeft al jaren naar eenzelfde bescherming voor de Nederlandse wrakken en betere bewustwording bij de Nederlandse wrakduikers.

  
Foto links: Cor Kuyvenhoven. Foto rechts: Udo van Dongen

Dankzij de ruime ervaring en professionaliteit van het team werden er ondanks moeilijke omstandigheden zoals storm en slecht zicht mooie onderwaterfoto’s en -filmbeelden gemaakt.

Verwijderde spooknetten en kreeftenkorven zijn aan land gebracht. Stichting Anemoon onderzoekt de netten op aanwezige fauna. De netten worden daarna gedoneerd aan Healthy Seas, een stichting die ze recyclet tot onder andere sokken.

Expeditie Noordzee 2018

De expeditie is een initiatief van Stichting Duik de Noordzee Schoon in samenwerking met Stichting De Noordzee. Het expeditieteam bestaat uit marien biologen, amateurarcheologen, ecologen, fotografen, filmers en supportduikers. Het duikwerk kan alleen worden gedaan door zeer ervaren duikers gezien de lastige omstandigheden waarin het project moet worden uitgevoerd: 10 tot 35 meter diepte in koud, stromend water met wisselend zicht (2 tot 15 meter). Het team werkt nauw samen met onderzoeksbureaus, het bedrijfsleven, universiteiten en de overheid. Het is sinds 2011 de twaalfde expeditie die de stichting organiseert. Stichting Duik De Noordzee Schoon wil het belang van natuurlijke en kunstriffen in de Noordzee op de kaart zetten. Wrakken en stenen fungeren als kraamkamers en schuilplaatsen voor veel dieren – er leven naar schatting ruim 500 verschillende diersoorten op deze harde substraten. Het zijn bovendien tijdscapsules van groot cultuurhistorisch belang.