Expeditie Doggersbank 2019 – Serieus op zoek

Dag vier van Expeditie Doggersbank 2019. Jouke Spoelstra blogt over nieuw leven, opperste concentratie en misschien de O13? 

We zijn alweer een dag verder. De vierde dag van deze expeditie. Nieuwe wrakken, nieuwe kansen. Duiken worden afgewisseld met eten, slapen en duiken. Iedereen is er druk mee maar in de avond is er volop gelegenheid om te ontspannen. Vooral als de watermaker wordt afgezet. In de avond maakt schipper Pim met de ROV mooie beelden van het wrak waar we naast liggen. Een verstilde wereld met anemonen en vis. Echt iets voor een kluizenaar. De avond wordt verder goed besteed aan ontspanning. Sommigen klaverjassen, anderen spelen een potje rummikub. Een groepje kijkt de ingekleurde remake van de Apollo maanlanding. Duikers in de ruimte, even ver en ongrijpbaar voor de normale sterveling, maar duikers moeten zich prima kunnen inleven in die eerste man die voet op de maan zette. Ook ik als onderzeebootman weet hoe het is om dagen met een kleine groep mensen afgesloten te zijn van de buitenwereld, die zonder jou gewoon door gaat. Maar waar velen ook met argusogen de belevenissen in die verre ruimte volgen, het heeft toch iets mystieks. Een samenspel van Startrek en de avonturen van Jacques Cousteau. “Geheimnisse des Meeres”, wie heeft dat vroeger niet gezien?

Klein

De volgende ochtend gaan we ankerop, op zoek naar nieuwe verten, nieuwe wrakken. Enkele puntjes worden afgezocht, niets, een klein wrakje, niets, niets, een steen, een hunebed uit de IJstijd?  Besloten wordt een klein stukje terug te gaan om het kleine wrakje te beduiken. Misschien net zo mooi als die van de dag daarvoor. Helaas valt het een beetje tegen. Tot 20 meter helder zicht, daarna maar een metertje of zo. Jammer. Als er geen zicht is kunnen geen goede foto en filmopnames worden gemaakt en valt het bergen van eventuele netten ook tegen.

Zoektocht

Dus maar weer verder. En nu kom ik aan de beurt. De zoektocht naar het wrak van de O13. Een van de vele wrakken die ergens op de Noordzee zijn verdwenen. Misschien hier, misschien elders. We maken een tour over een aantal haakpunten van vissers. Soms weinig over bekend, maar hier moet ergens iets te vinden zijn. Gespannen  wordt de brug bezet door wrakkenspeurders en.. een filmploeg. De brug verandert in een filmstudio, maar dan reality tv. Wat we doen, wordt nauwgezet vastgelegd.

Helaas, de eerste wraklocaties  zijn niet spectaculair. Maar geven wel een goed beeld van hoe moeilijk het is op zee een wrak te vinden. 99,9 procent van de tijd staren naar de sonar, tracks varen en de zeebodem surveyen. In ons geval van haakpunt naar haakpunt. Eentonig werk voor de toeschouwer, maar de aandacht achter de sonar moet er wel steeds bij blijven. 0,1 procent van de tijd of nog minder stijgt de spanning als er weer iets te zien is op het groene spoor dat de sonar over de zeebodem trekt. Elk object zou zichtbaar moeten zijn, maar de golfslag is toch nog zodanig dat wat luchtbellen onder het schip ontstaan en het beeld soms verstoren.  Grote haakpunten, waar vissers last van hadden, waar hun netten letterlijk achter haakten, blijken grote stenen, maar daar staat vaak niets over in de kaart.

Toch komen er af en toe wrakjes voorbij. Objecten voor nader onderzoek. Wat is de lengte, wat is de breedte, wat zou het kunnen zijn. Zit er een dekhuis op of misschien een kanon of zelfs een toren van een onderzeeboot? Helaas, de onderzeeboot laat zich niet gemakkelijk vinden. De wrakjes zijn te klein, te breed, te plat. Dan toch iets meer. Bij een grote groep haakpunten een wrak van zo’n 40 meter, maar weer erg breed. En nog verder een veel groter wrak, bijna 90 meter lijkt het, wel echter behoorlijk breed. Te breed voor een onderzeeboot denk ik, en zeker te lang voor de O13. Die zetten we op de lijst om als de gelegenheid dat toelaat, later toch op de duiken. We willen weten wat dit is. De wil is er wel, maar de gelegenheid moet het ook toelaten. Dit wrak ligt een beetje diep, dus de duik moet goed worden voorbereid.

Nieuw leven op een oud wrak

Dan eerst maar  naar een dichtbij gelegen wrak wat iets minder diep ligt en waar zonder problemen op gedoken kan worden. De locatie is bekend en snel bereikt. Maar als we er zijn. blijkt het op het eerste gezicht op de sonar wat minder spectaculair. Een platte bak van 30 meter lang en 12 meter breed. Toch wordt er op gedoken. Een verrassende duik voor velen. Er blijken veel netten op te zitten en de biologen komen enthousiast boven met glimmende ogen. Verschillende soorten slakjes zijn gevonden, die later aan boord onderzocht en gedetermineerd zullen worden. Nieuw leven op een oud wrak. Hoe mooi kan het zijn dat de wrakken als oases in de zee zoveel leven mogen herbergen. Maar ook een biotoop die dik onder de restanten van oude netten zit. Een huis waar de bezem even door moet. De duikers doen hun best, maar het afhalen van de dikke nylon netten blijkt nog een taaie  klus.

Morgen een nieuwe dag en nieuwe kansen. Voor biologen, nettensnijders en wrakkenspeurders. Ieder zijn of haar eigen ideaal, maar sterk met zijn allen en met gevoel voor het leven op de bodem van onze mooie, fascinerende en bijzondere Noordzee.

Tekst:  Jouke Spoelstra