CO2-opbouw in snorkelmaskers – hoe zit dat?

Er komen steeds meer snorkelmaskers op de markt. En al lijken ze soms heel erg op elkaar, vaak is er een wezenlijk verschil, dat vooral te maken heeft met de CO2-opbouw in het masker. Hoe zit dat? Marloes Otten legt het uit.

Foto: Daniel Versteeg/DuikeninBeeld

Volgelaatsnorkelmaskers zijn bedoeld voor recreatief gebruik: lekker ronddobberen en op je gemak rondzwemmen om onder water te kijken. Een snorkelmasker is net zo min als een reguliere snorkelset (duikbril en losse snorkel) ontworpen voor zwemtraining en intensief openwaterzwemmen. Zowel in het geval van een snorkelmasker als bij een reguliere snorkelset is de luchttoevoer dan niet voldoende en zul je het wat benauwd krijgen.

Vooral duikers zullen bekend zijn met de termen ‘CO2-opbouw’ en ‘dode ruimte’. Kort samengevat komt het er op neer dat uitgeademde lucht meer koolstofdioxide (CO2) bevat dan normaal ingeademde lucht. We hebben zuurstof (O2) nodig voor ons lichaam en ademen CO2 als afvalstof uit. Als je in- en uitademt in een afgesloten ruimte, adem je dus de uitgeademde CO2 opnieuw in (en is het zuurstofgehalte in de lucht lager).

Vergelijk het maar met ademen in een plastic zak. Dit kan leiden tot een CO2-vergiftiging met mogelijk bewusteloosheid tot gevolg. De genoemde plastic zak is de ‘dode ruimte’. Hierin vindt geen uitwisseling met nieuwe zuurstof plaats. Ook al zit er een klein gaatje in die plastic zak, de zuurstoftoevoer zal niet voldoende zijn, je ademt nog steeds grotendeels de lucht uit de dode ruimte in (aangevuld met een klein beetje verse lucht). Datzelfde zou ook gebeuren als je een hele lange snorkel gebruikt – je blijft dezelfde lucht in- en uitademen, de lucht dus die in de snorkel blijft.

Vier maskers die uit onze test in het voorjaar van 2017 als goed naar voren kwamen.

Als we naar snorkelmaskers kijken, zie je dat er nagedacht is over de termen ‘CO2-opbouw’ en ‘dode ruimte’. Omdat het masker over je hele gezicht sluit en de snorkel eraan vastzit, creëer je theoretisch een grotere dode ruimte (een grotere ‘plastic zak’ dan alleen een snorkel). Om dit op te lossen is er in de meeste snorkelmaskers een orinasaal kapje geplaatst. Dit is een seal -of een soort mondkapje- die de mond en neus afsluit van het deel rond de ogen. Hoewel het masker dus het hele gezicht omsluit, is er wel sprake van een ‘ademdeel’ en een ‘kijkdeel’. De dode ruimte in zo’n snorkelmasker bestaat dus alleen uit het ‘ademdeel’ en is niet zo groot als je in eerste instantie zou denken.

Daarmee is het probleem echter niet geheel opgelost. Niet alle snorkelmasker hebben een even goed ontwerp en de afdichting tussen het ‘ademdeel’ en het ‘kijkdeel’ is niet altijd even goed. Als deze afdichting niet goed is, adem je dus uit in het hele masker en is ook het hele masker dode ruimte. Bij een slechte afdichting van het orinasaal is de kans op CO2-opbouw dan ook groter.

De opbouw van CO2 in een snorkelmasker is moeilijk te testen. Maar een indicatie voor het niet goed afsluiten van het orinasaal is het beslaan van het ‘kijkdeel’ van het snorkelmasker. Het beslaan komt immers doordat de uitgeademde lucht tegen het glas van het kijkdeel aan komt. Hierdoor lijkt het beslaan van een masker een indicatie voor een mogelijk grotere CO2-opbouw en is het masker mogelijk een minder veilig snorkelmasker.

Belangrijk!
Gebruik alleen volgelaatsnorkelmaskers met een goede pasvorm die goed op het gelaat afsluiten.
De terugslagklepjes van het orinasaal moeten goed werken.
Een volgelaatsnorkelmasker is bedoeld voor snorkelen aan de oppervlakte – niet voor freediving of duiken!
Probeer een nieuw masker altijd uit onder gecontroleerde omstandigheden.
Tip – wat voor snorkelset of -masker je ook gebruikt, doe een snorkelopleiding of intro onder leiding van een duik- of snorkelpro zodat je de juiste vaardigheden leert en veel meer plezier aan het snorkelen zult beleven.

Handige link:
Test: Snorkelmaskers
Snorkelmasker kiezen: waar let je op?