Arbeidsinspectie publiceert brochure over duikeducatie
Onlangs heeft de Arbeidsinspectie een brochure uitgebracht over regels bij sportduikinstructie. Advocaat Leo Blokland heeft hem kritisch bekeken. En je kunt de pdf hier downloaden.
De reader behandelt verschillende veiligheidsaspecten. Op bladzijde 18 staat een handig overzicht van de zaken die je geregeld moet hebben als duikschool, vereniging of zelfstandige duikinstructeur. De verschillende onderwerpen in de lijst komen uit de ARBO-wetgeving, uit de Europese normen (NEN) en uit de standaards zoals die van PADI, NAUI of SSI.
De risico-inventarisatie (RI&E)
Allereerst de zaken die je als ‘organisatie’ (duikschool of vereniging) geregeld moet hebben. Volgens de ARBO-wet moet je een risico-inventarisatie en -evaluatie opstellen. Die RI&E is bedoeld voor de veiligheid van medewerkers. Soms horen we nog wel eens dat deze regels niet gelden voor vrijwilligers en dus een RI&E niet noodzakelijk is voor verenigingen en duikscholen waar de medewerkers niet in loondienst zijn. Maar terecht gaat de nieuwe reader van de Arbeidsinspectie daar niet vanuit. Een vrijwilligersorganisatie die geld ophaalt voor een goed doel hoeft, inderdaad geen RI&E te maken. Dat is ook iets heel anders dan een duikschool of vereniging waar les gegeven wordt.
Hoe kom je nu aan zo’n RI&E? Eigenlijk is het een lijst van risicovolle situaties en de beschrijving van de manier waarop die risico’s worden verminderd. Voor vele branches en voor beroepsduikers bestaan voorbeeldlijsten, maar niet voor sportduiken.
De Arbeidsinspectie verwijst in de brochure naar de RI&E voor vrijwilligers. Helaas geeft die lijst helemaal niets over duikrisic
o’s. Misschien zouden de duikscholen de koppen eens bij elkaar kunnen steken om zo’n lijst te ontwikkelen. Tot die tijd zal je als duikschool/vereniging dus zelf iets moeten bedenken. Je komt al een heel eind als je alle zaken uit het schema van de arbeidsinspectie schriftelijk regelt. Je kunt dat aanvullen met de RI&E-lijst voor vrijwilligers, voor zover daaruit onderwerpen van toepassing zijn.
Zaken als administratie van keuringen, brevetten, materialen, programma’s etc. kunnen allemaal beschreven worden. Veel van de eisen waaraan dat moet voldoen, zijn ook geregeld in de standaards van de bekende duikorganisaties of de NEN-normen. De NEN-normen, de standaards van je duikorganisatie en de RI&E lijst vormen samen de richtlijnen die van toepassing zijn.
Het duikplan
De zaken die je moet regelen voordat er gedoken wordt met leerlingen of meer ervaren duikers, staan in de tweede kolom in het schema van de Arbeidsinspectie. Voor sommige onderwerpen kun je invulformulieren gebruiken – buddyparen, flesvulling, ademgas, noodtelefoonummers e.d. Veel duikscholen zullen er nog aan moeten wennen dat bij elke duikactiviteit dergelijke verslaglegging beschikbaar is. Dat geldt ook voor een zuurstofkoffer. Of er ook altijd een kantwacht aanwezig moet zijn, is in de bestaande regels niet duidelijk.
Duiken
Staan we aan de waterkant om de duik te gaan maken, dan houden we een goede briefing en een buddycheck; diepte, maximale tijd en minimale lucht, duikplan, signalen en een materiaalcheck. We zijn het zo gewend dat we er soms niet eens meer bij nadenken. Vrijwel alle standaards voorzien in richtlijnen hierover. Schrijf op wat je van je duikinstructeurs en divemasters verwacht en laat ze dat ook toepassen.
Niet altijd volgens de wet
De verplichtingen volgens de ARBO-wet voor recreatieve duiken zijn lang niet zo omvangrijk als voor werkzaamheden van beroepsduikers. De ARBO-wet vraagt een RI&E, maar de rest van de wetgeving bepaalt uitsluitend dat de instructeurs en divemasters van duikscholen lichamelijk en geestelijk geschikt moeten zijn voor hun taken en dat er bij de duikplaats een deugdelijke schriftelijke werkinstructie voor handen is voor de veiligheidsvoorzieningen en noodprocedures. De werknemers moeten deugdelijk materiaal hebben en er moet een adequate eerstehulpuitrusting zijn. De regels die in de brochure besproken worden, zijn voor een belangrijk deel helemaal niet gebaseerd op de wet! De brochure speelt ‘leentjebuur’ bij NEN en standaards voor het maken van een RI&E. Dat is prima, maar het wordt hoog tijd dat er een voorbeeld RI&E wordt ontwikkeld voor alle duikscholen. Als de Arbeidsinspectie nu komt controleren, weet je niet waaraan ze inhoudelijk zullen toetsen.
En dan nog iets……
Stel: op een mooie zondagmiddag laat ik mijn duiklamp vallen in ongeveer 5 meter diep water. Ik vraag aan twee duikers uit de groep of zij hem even willen ophalen. In de brochure van de Arbeidsinspectie staat dat dan alle regels van de ARBO-wetgeving voor beroepsduikers (!) van toepassing zijn omdat er een ‘ ondergeschiktheidsverhouding’ is ontstaan.
Beste Arbeidsinspectie, is dit niet wat overdreven?
Beste sportduikbranche, ontwikkel een eigen standaard RI&E!
N.B.
De ARBO-regelgeving is niet toegesneden op technisch duiken. Dit kan gevolgen hebben voor de trainingen in 
diep water, aansprakelijkheid en verzekering. Laat je over dergelijke zaken apart adviseren.
Vragen of opmerkingen? Stuur een mailtje.
Leo Blokland is advocaat, PADI Instructeur en NAUI Tec diver. Op DuikeninBeeld.tv zal hij regelmatig ingaan op juridische aspecten waar je als duiker, duikinstructeur of duikcentrum mee te maken hebt of kunt krijgen.
