Overweldigend – Duiken in Noorwegen

Duiken in Noorwegen is een avontuurlijk feest. Steile wanden, grotten, diepe kloven, maar ook wrakken en het mooiste onderwaterleven – Ron Offermans kwam het allemaal tegen.

Met een zestal leden van Duikvereniging Murene zijn we ook dit jaar naar Noorwegen geweest voor een duiktrip. De bestemming was Egersund, aan de zuidkust, tussen Kristiansand en Stavanger.

Noorwegen

Wat is er nou zo aantrekkelijk aan Noorwegen? Uiteraard op de eerste plaats het mooie land zelf. De natuur en het landschap zijn overweldigend en ook als duikbestemming is het ongeëvenaard. Je kunt er duiken in de Noordzee, maar als daar de omstandigheden niet gunstig genoeg zijn vanwege wind en golven, kun je altijd terugvallen op de fjorden die haast altijd in de luwte liggen. Fjorden worden omringd door steile rotswanden. Deze lopen onder water net zo steil door zodat zelfs de op het oog kleine fjorden toch ontzettend diep kunnen zijn. Het zicht onder water, in de fjorden, kan wedijveren met menig tropische bestemming, maar uiteraard is het er wel een tiental graden kouder.

Avontuurlijk

Voor een duikvakantie in Noorwegen moet je wel een beetje avontuurlijk zijn ingesteld. Grote commerciële duikcentra, die van alle gemakken zijn voorzien, zul je er niet veel vinden. Er zijn wel een paar kleine duikcentra, bijvoorbeeld rond Kristiansand, die boottripjes aanbieden. Daarom zul je zo veel mogelijk zelf moeten organiseren en het beste gebruik maken van eigen vervoer. Wij hebben bij een vorige trip zelfs een eigen compressor meegenomen en tijdens een andere trip moesten we onze flessen vullen bij de plaatselijke brandweer. Dus een goede voorbereiding is noodzakelijk.

Egersund

Dankzij een goede relatie met de plaatselijke duikvereniging van Egersund kunnen we al een aantal jaren gebruikmaken van hun boot en persluchtinstallatie. Egersund ligt daarbij ook nog heel strategisch. Het is namelijk een amfidromie, een punt waar de verschillende getijdenstromingen zo bij elkaar komen dat ze elkaar als het ware neutraliseren. Egersund is de enige van de drie amfidrome punten in de Noordzee die aan de kust ligt. Hierdoor kun je wat de stroming betreft op elk moment van de dag duiken. Mocht het weer te slecht zijn, dan ben je, vanuit Egersund, binnen twee uur bij de Lysefjord. Wij kiezen er doorgaans sowieso voor een dag naar de Lysefjord te gaan, omdat een paar duiken daar altijd de moeite waard zijn.

Duiken

We hadden veel geluk met het weer (in juni) en konden in principe elke dag uitvaren voor twee duiken. Met de nieuwe snelle boot van de duikclub waren we nooit langer dan 20 minuten kwijt om op een van onze duikstekken te komen. Deze lagen in alle gevallen rond één van de kleine onbewoonde eilandjes met prachtige namen zoals Skarvoy, Tingelset of Lile Svetlingen, niet ver buiten de monding van de haven van Egersund. Vaak waren het niet meer dan grote rotsen die net boven het water uitstaken, maar onder water word je meteen verrast door een landschap met steile wanden, grotten en diepe kloven.

De bodem rond de eilandjes ligt meestal op enkele honderden meters diepte. In Noorwegen duik je vaak dieper dan je gewend bent in bijvoorbeeld Zeeland omdat de eerste tien meter meestal begroeid zijn met een dikke laag kelp. Daardoor is het lastig om te zien wat eronder groeit. De steile wanden op grotere diepten zijn vaak volledig begroeid met sponzen, mosdiertjes, zakpijpjes en dodemansduim. Dit trekt weer veel ander leven aan zoals naaktslakjes, krabben en veel vissoorten. Door de lage watertemperatuur verschilt het onderwaterleven  aanzienlijk met dat van onze Zeeuwse wateren. Dodemansduim, kamsterren, zeewolf bijvoorbeeld zijn echt koud water minnende dieren die je hier regelmatig tegenkomt.

— Vaak zijn het niet meer dan grote rotsen die net boven het water uitsteken, maar onder water word je meteen verrast door een landschap met steile wanden, grotten en diepe kloven. —

Fjorden lijken weer hun eigen specifieke biodiversiteit te hebben. Grote Augustinuskrabben liggen steevast onder enorm grote Bolocera anemonen. Hele velden met zeekomkommers liggen zij aan zij en vangen met hun lange tentakels voedsel uit het langsstromende water. In fjorden heerst een specifieke sfeer. Soms kijk je in peilloze donkere diepten.  Het water is ook vaak donkerder ondanks het heldere water. Dat komt doordat de bovenste waterlaag bestaat uit zoet smetwater waar het zicht een stuk minder is en ook het licht minder goed in doordringt.

Frafjord

Tijdens deze trip hebben we ook in een, voor ons, nieuwe fjord gedoken – de Frafjord. Alleen de trip ernaar toe was al een belevenis. Je rijdt hiervoor door Gloppedalsura Magma geopark, waar in het verleden een enorme steenlawine, met rotsblokken zo groot als een huis, een kloof zo goed als afgesloten heeft. In de Frafjord ligt op ongeveer 30 meter diepte een mooi wrak, maar nog fraaier was mijn ontmoeting daar met een sterrog. Dus ook deze fjord is beslist de moeite waard!

Wandelingen

Ons onderkomen waren twee eenvoudige hutjes op de plaatselijke camping van Egersund, niet ver van de compressor en de haven waar de boot lag. Meestal waren we al om half tien klaar om het water op te gaan. Dat betekende dat we zelfs na twee redelijk lange duiken al rond half drie weer op de camping waren. Dat gaf ons ook nog voldoende gelegenheid om de omgeving te verkennen.

Vermeldenswaardig is onze wandeling naar de fameuze Trollpikken. Er is waarschijnlijk weinig verbeeldingskracht voor nodig om te bedenken hoe dat eruit ziet. Maar ook de wandeling door een prachtig natuurpark van ruim tien kilometer was zeker de moeite waard.

De Trollpikken werd in de loop der tijd een steeds grotere publiekstrekker. Iets wat een plaatselijke boer, die genoeg had van al die toeristen die door zijn land liepen, behoorlijk ergerde. Dat werd zo erg dat hij zich genoodzaakt voelde, straffe maatregelen te nemen. Met zwaar materiaal en dynamiet werd de Trollpikken als het ware onthoofd. Echter een  groot deel van de plaatselijke bevolking uit Egersund vond dit weer  heel erg jammer. Via fondsenwerving werd er genoeg geld bijeengebracht om een aannemer in staat te stellen de Trollpikken te herstellen. Sindsdien is de belangstelling voor de Trollpikken enorm toegenomen. Daar zal de plaatselijke boer waarschijnlijk niet op gerekend hebben.