Introductieduiken: hoe kijkt de rechter er tegenaan?

Eerder al ging advocaat Leo Blokland in op een rechtszaak tegen een instructeur. Voor de zomer heeft het hof in hoger beroep geoordeeld. Een must read voor instructeurs en duikscholen.

Leo Blokland schreef in Duikeninbeeld.tv op 1 september 2011 over de strafzaaktegen een instructeur voor de rechtbank te Middelburg. Onlangs oordeelde het gerechtshof te ’s Hertogenbosch in hoger beroep over diezelfde zaak. Voor elke instructeur, duikschool en club is dit oordeel van groot belang!

Dit was er gebeurd:
Op een mooie zomerdag in juli kwamen twee cursisten voor een introductieduik bij een duikschool. De duikinstructeur, die gebruikmaakte van de spullen en faciliteiten van de duikschool, vertelde hun aan de hand van sheets op de parkeerplaats wat zij moesten weten. Zij kregen duikpakken aan en een setje. Toen ze in het water van de Grevelingen stonden, liet de instructeur hen om beurten onder water ademen en bekeek hij meteen of zij voldoende lood hadden. Bij het latere slachtoffer stopte hij twee kilo lood in de zakken van het vest erbij. 
De eerste cursist ging met de instructeur onder water terwijl de andere leerlinge staand in het water moest wachten. Dat laatste had zij echter niet goed begrepen en ze was toch meegegaan zonder dat de instructeur dat merkte. Toen de instructeur en de andere cursist na enkele ogenblikken boven kwamen, bleek het slachtoffer 20 meter verder in het water te liggen. Gelukkig kwam na en paar keer beademen de ademhaling weer op gang, maar de cursiste moest wel enkele dagen op de intensive care blijven. Ze heeft nog lang last gehad van de bijna verdrinking.

Het Openbaar Ministerie deed onderzoek en bracht de zaak voor de rechter. Deze veroordeelde de instructeur tot 120 uur werkstraf. De instructeur ging in hoger beroep. Het gerechtshof was het met de rechtbank wel eens en handhaafde de straf, maar de hoger beroepsrechter volgde een andere redenering. Daar kunnen we als instructeurs of duikscholen veel van leren.

De redenering van de rechtbank
Tijdens die eerste rechtszaak was veel aan de orde gekomen. De beide cursisten hadden nog nooit gedoken. De rechtbank had gevonden dat de uitleg op de parkeerplaats wel heel summier was geweest. De instructeur had kunnen voorzien dat cursisten bij zo’n eerste keer wel eens onverwacht onder water kunnen gaan en bovendien controleerde hij niet of de cursiste de instructie om te blijven staan wel had gehoord en begrepen. Het was haar eerste keer met cap en uitrusting. de instructeur had volgens de rechtbank ook lood en de vulling van het trimvest beter moeten controleren toen hij haar de instructie gaf om te blijven staan. De instructeur had te routinematig gehandeld en hem werd verweten dat hij deze onervaren cursiste niet voortdurend in het oog gehouden had. De Grevelingen is open troebel water.

In mijn vorige stuk schreef ik dat de rechtbank geen aandacht had besteed aan de standards (In dit geval van PADI) of aan de NEN normen. Die waren tijdens de rechtszaak wel aan de orde geweest, maar de rechtbank had zich geconcentreerd op de onvoorzichtigheid en de onachtzaamheid van de instructeur.

Het gerechtshof zegt wel iets over de standards.
Ook het gerechtshof vindt dat de instructeur al met al te onvoorzichtig en te onachtzaam is geweest. De uitleg was onvoldoende en in het water had de instructeur onvoldoende aandacht kunnen geven aan het slachtoffer. Hij had haar niet voortdurend in de gaten gehouden. De rechtbank en het gerechtshof zijn het dus wel met elkaar eens.

In dit hoger beroep komen echter de standards wel even om de hoek kijken. Het gerechtshof vergelijkt het PADI Discover Scuba programma met deze introductieduik. Bij PADI Discover Scuba krijgt men eerst instructie in het zwembad en daarna maakt men een buitenwaterduik. Een introductieduik direct in het open water is dus iets anders.

Het gerechtshof trekt de conclusie dat, juist nu er geen voorafgaande gewenning in het zwembad is bij een introductieduik, het nodig is dat een instructeur de situatie van de cursisten onder controle heeft en voortdurend zicht op hen houdt. Hij/zij dient er voor te zorgen dat er geen enkel misverstand kan optreden.

We mogen er volgens het gerechtshof ook niet zo maar vanuit gaan dat een nieuwe cursist alle aanwijzingen van de instructeur goed opvolgt. Extra lood, de zware uitrusting, de cap, de automaat, het trimvest, het is allemaal nieuw voor een beginner. Hoort de cursiste wel wat er gezegd wordt, laat zij misschien toch lucht uit het vest, blijft ze wel staan, heb ik het duidelijk uitgelegd, heeft zij alles begrepen?

Je zou hier uit kunnen afleiden dat introductieduiken in open water 1 op 1 zouden moeten plaatsvinden. Natuurlijk, elke omstandigheid is weer anders, maar wij moeten er toch rekening mee houden dat bij zo’n introductie elke onoplettendheid streng wordt beoordeeld.