De Wilde Noordzee –”Zo veel meer dan een bak water” | Interview
Wat is de Noordzee wonderlijk mooi! Hoe mooi, dat laten Peter van Rodijnen en Klaudie Bartelink zien in hun film De Wilde Noordzee. Wij spraken met de ‘hero’ uit de film – Peter van Rodijnen.
De Noordzee… werkelijk iedere Nederlander kent ‘onze’ zee, maar tegelijkertijd toch ook weer niet. Hoeveel Nederlanders hebben er niet op het strand liggen bakken of erlangs gewandeld, in zee gezwommen of op de golven gedobberd? Maar kennen zij de Noordzee echt? Weten ze wat er schuilgaat onder het wateroppervlak? Nee! Gelukkig kregen Klaudie Bartelink en Peter van Rodijnen van Dutch Maritime Productions zes jaar geleden het lumineuze idee om een grote film over de Noordzee te maken… zodat iedereen zich kan verwonderen over de pracht aan natuur onder de waterspiegel.
Hero’s journey
Een hero’s journey, ja dat is het geworden. Al zal filmmaker en hoofdpersoon Peter van Rodijnen zichzelf in al zijn bescheidenheid nooit een ‘hero’ noemen. Maar toch… hij is wel de hoofdpersoon, je volgt hem op zijn reis door en over de Noordzee, en hij vertelt je ook zelf het verhaal. Voelt dat niet vreemd? “Het was best even wennen. Maar ik vind het wel mooi dat ik de kijker meeneem in mijn ontdekking van de Noordzee en de verwondering die daarmee gepaard gaat.” Ja, verwondering! Het gros van de kijkers gaat zich bij het zien van deze film verwonderen over wat er onder dat grijze wateroppervlak leeft. “Het is niet zomaar een groezelige bak water.”
— Verwonder je over wat er onder dat grijze wateroppervlak leeft. “Het is niet zomaar een bak water.” —
Ooit…
Aan het begin van de film zie je het jochie Peter, op zijn fietsje door het Westland, aan de buis gekluisterd als Cousteau te zien is… dan al is hij gek van de Noordzee. Ik moet bij het zien van deze scène ook terugdenken aan mijn eerste ontmoeting met Peter op het North Sea Film Festival, lang geleden. Zijn passie voor de onderwaterwereld was voelbaar – hij duikt, filmt onder water en doet eigenlijk niets liever. En als hij in 2012 zijn eerste grote prijs op datzelfde filmfestival wint en ik hem enkele vragen mag stellen, is hij best stellig: “Ooit wil ik een grote film maken over Zeeland onder water.” En kijk nu, he proudly presents De Wilde Noordzee.
Overigens ligt de basis van het project niet alleen bij hem, maar ook bij Klaudie Bartelink als co-producent. Wie kent haar onderwaterbeelden niet! Samen hebben ze al voor veel grote (natuur)producties beeldmateriaal aangeleverd. Het idee om ‘iets over de Noordzee’ te doen komt niet uit het niets. Ze hebben een schat aan ervaring met duiken in de Noordzee en weten wat er onder de waterspiegel verborgen ligt. Maar ook zij hebben tijdens het maken van de film nog zo veel meer ontdekt…
Ontdekkingen
En dat ga je zien in de film. “Het zijn niet eens zozeer de dieren die ik heb ontdekt, maar juist de verbanden die ik tijdens het maken van De Wilde Noordzee ben gaan zien. De Noordzee is één groot en samenhangend systeem. En hoe klein of groot het leven is, alles is met elkaar verbonden en alles heeft een functie.” Peter is tijdens het maken van de film echt anders gaan kijken. Hij begrijpt nu hoe de planktoncyclus werkt – ‘Gigantisch groot eet piepklein’ -, wat het kelp betekent voor de oceanen en de planeet als geheel in de context van CO2-opslag, hoe scholletjes en platvissen zich reproduceren en ook hoe de menselijke activiteit weer in dat geheel past. “Ja, ik heb diersoorten gezien die ik nog nooit in het echt had gezien, maar het is vooral de samenhang van het systeem die me fascineert.”
Bijzondere momenten
In de film zien we hoe Peter met een snorkel tussen zo’n dertig reuzenhaaien ligt. Jaloersmakend! “Dat werd ons echt in de schoot geworpen. Bij het maken van het script hadden we de reuzenhaaien wel als idee geopperd, maar ja, wat is de kans dat het lukt? De dieren hebben het uiteindelijke script niet eens gehaald.”
Maar als je dan op een zondagochtend in augustus een telefoontje vanuit Schotland krijgt, dan laat je zo’n kans niet lopen. Inpakken, wegwezen, op het nippertje de boot halen en binnen anderhalve dag met een snorkel tussen zo’n dertig van deze giganten in het water liggen. Wow! Ben je dan niet overdonderd? “Nee eigenlijk niet,” vertelt Peter. “Al maanden ben je zo gefocust op de film, je weet dat je op dat moment moet presteren. Je staat voortdurend aan en gunt jezelf niet de tijd om te genieten. Het besef, de ontlading, gaat nu pas komen, nu de film af is.”
Heel veel duiken!
Denk vooral niet dat alles de makers in de schoot werd geworpen. In totaal filmde Peter samen met zijn team gedurende 1000 duiken, en dan telt hij de duiken waarvoor hij het water in sprong en vanwege nul zicht meteen weer bovenkwam, niet eens mee.
Alleen al voor de geboorte van de oorkwal maakte hij talrijke ritjes naar de Bergse Diepsluis en zeker veertig duiken. Dat hij dit in beeld heeft gekregen, is voor hem vele malen specialer dan de reuzenhaaien of de orka’s. “Hoe lastiger het is om iets vast te leggen, des te meer voldoening het geeft als het lukt.”
Nog zo’n scène is de zagerbruiloft waarover hij ooit had gelezen… de zagers komen midden in de winter uit de bodem omhoog, gaan als een razende door het water, lozen eicellen en zaad om vervolgens te sterven. Een kort huwelijk dus! Maar ze hebben in elk geval voor het nageslacht gezorgd. “Je moet echt op het juiste moment op de juiste plek zijn.” Hoe vaak hij niet na de duik zonder resultaat naar huis is gegaan… “Maar dan sta je echt wel te juichen als de puzzelstukjes uiteindelijk in elkaar vallen.”
Seconde voor seconde
Zo’n grote film maak je niet met z’n tweeën. Daar werken heel veel mensen aan mee. “Alleen al het research,” vertelt Peter, “dat is een vak apart. Het team kwam werkelijk met een schat aan informatie.” En al die info moest door Peter en zijn filmteam gevisualiseerd worden. Alle onderwerpen die langskomen, grijpen allemaal in elkaar, elke keer wordt er weer een bruggetje geslagen naar een volgend onderwerp. “Onze regisseur Mark, een echte beeldverteller, en Helen, de editor, hebben 600 uur aan gefilmd materiaal seconde voor seconde bekeken, geselecteerd in welke beelden iets gebeurt, en die beelden weer een voor een in een verhaal gegoten. Heel knap.”
— Mensen beschermen alleen waar ze van houden en ze houden alleen van dat wat ze kennen —
Jacques Yves Cousteau
In de film gaat Peter de menselijke activiteit in en op de Noordzee ook niet uit de weg. “Ook dat hoort bij het systeem Noordzee.” De vissers, de windmolenparken, allemaal zijn ze onderdeel van het systeem en iedere belanghebbende heeft zijn eigen kijk op de Noordzee. “Met z’n allen moeten we goed voor de Noordzee zorgen en dat lukt alleen als we met elkaar in gesprek blijven en begrijpen wat de rol van de ander is.”
Dit is nog maar het begin
De film is af. Wat gaan Peter en Klaudie nu doen? Hij lacht: “Voorlopig zijn we nog wel met dit project bezig. Als we de distributeur moeten geloven, begint het nu pas.” Het project behelst veel meer dan alleen de film. Ze zijn nu nog bezig met de vierdelige serie die de EO in het voorjaar gaat uitzenden (en heel anders qua opzet is). Er zullen zeker ook spin-offs komen en natuurlijk willen ze de film in de andere landen rond de Noordzee uitbrengen. En op onze vraag of er een deel twee in zit, zegt Peter: “Wie weet! Er is nog zoveel over de Noordzee te vertellen, zo veel dat in deze film niet is belicht.”
Word ook verliefd!
Eerst maar eens naar deze film kijken! En vooral ook ‘verliefd worden op onze zee’. Als je weet wat er leeft, ga je er anders mee om. Je beschermt immers alleen waar je van houdt en je houdt alleen van dat wat je kent, zei Jacques Yves Cousteau ooit.
Ga kijken en neem vooral ook niet-duikende vrienden mee. Jij zult je verwonderen, maar zij des te meer! Deze film is één grote ontdekking. Hopelijk sluit elke kijker de Noordzee in zijn hart. Want echt, de Noordzee is veel meer dan een groezelige bak water.
1 reactie
Arnold Mitgenberg
Net gezien “De wilde Noordzee” van Rob van Rodijnen. Een schitterende film, uiterst educatief met spectaculaire onderwateropnamen. Een aanrader om deze te zien.