Congres Wij duiken veilig – «Nul zicht is bijna de norm»
Stroming, weinig tot geen zicht en grote diepte. Risico-inventarisatie en gestandaardiseerde procedures zijn een must voor Ghost Fishing. Bas Poelmann weet er alles van.
«Waar we ook duiken, of het nu de Noordzee is of het heldere water van Kroatië, het zicht van de duikers wordt tot nul gereduceerd zodra de messen in de spooknetten worden gezet.» De omstandigheden waaronder de vrijwilligers van Ghost Fishing duiken, zijn verre van ideaal. Bas Poelmann is als bestuurslid en vrijwilliger van de non-profitorganisatie belast met de veiligheid tijdens opruimwerkzaamheden van verloren vistuig. Op Wij duiken veilig, het congres en netwerkevent voor de professionele duiker en de duikprofessional, zal hij meer vertellen over de maatregelen die Ghost Fishing neemt zodat de vrijwilligers veilig aan de slag kunnen. Risico-inventarisatie, gestandaardiseerde procedures en een duidelijke taakverdeling zijn een must.
Grondige training
Goed om te weten, de duikers die achtergebleven of verloren vistuig van de zeebodem opruimen om de natuurlijke habitat van het zeeleven te herstellen, zijn technische duikers. Ze zijn geen beroepsduikers, al schurken de werkzaamheden die ze verrichten, tegen het beroepsduiken aan. Een arbeidsverhouding is er niet, maar er gelden duidelijke regels. «Gezien de omstandigheden en risico’s stellen we hoge eisen aan de duikers. Ook krijgen ze van ons een driedaagse training waarin ze onder andere leren hoe ze de netten lossnijden en met hefballonnen naar de oppervlakte brengen.» Daarnaast wordt een hele dag besteed aan overleven op zee. «Tijdens trainingen leren we de vrijwilligers om problematische situaties te voorkomen door van tevoren plannen en afspraken te maken en dat plan te duiken. We maken immers diepe duiken in stromend water en visnetten zijn gemaakt om levende wezens in te verstrikken. Het moet niet gebeuren dat wij verstrikt raken in de netten of dat de hefballonnen op een moment dat het niet verwacht wordt vanaf 35 meter omhoogschieten – als we pech hebben met duiker en al. Iedereen moet weten wat hem of haar te doen staat.»
Eigen procedures
Geen duik wordt gemaakt zonder dat de risico’s worden gewogen, er duidelijke afspraken worden gemaakt en de taken duidelijk zijn doorgesproken. Bas: «Op basis van onze ervaring hebben wij in de loop der jaren zelf procedures ontwikkeld. Al onze duikers duiken op dezelfde manier, gebruiken dezelfde uitrusting en volgen dezelfde procedures. Net zoals je bijvoorbeeld bij GUE (Global Underwater Explorers) ziet.»
Foto: Cor Kuyvenhoven
Zijn achtergrond als veiligheidsinstructeur in de offshore en scheepvaart en emergency response specialist is een pre in zijn rol bij Ghost Fishing. Hij kijkt uit naar Wij duiken veilig, waar duikers uit alle takken van de duiksector bijeenkomen. «Duiken is nooit zonder risico. Het is goed om hierover met elkaar te praten en van elkaar te leren.»
Risicobeheersing is voor iedereen
Elke professionele duiker en duikprofessional moet bezig zijn met risicobeheersing. «Een duikprofessional is immers helemaal op zichzelf aangewezen als hij met cursisten gaat duiken. Hij is ook nog eens verantwoordelijk voor alle duikers in de groep. Dat betekent ook dat hij als een professional moet kunnen handelen – wat het probleem ook is.»
Een noodplan waarin overal aan is gedacht, is net als voor een professionele duiker ook voor een duikprofessional onmisbaar. Want wat doet hij als het niet gaat zoals gepland? «De instructeur moet werkelijk voor elke situatie die zich voordoet, een oplossing kunnen vinden.» Hij heeft het zelf meegemaakt toen tijdens een nacht-/bootduik de motor midden op het water uitviel. De duikers keken naar de instructeur. Zou hij de motor weer aan de praat krijgen? Kon hij de marifoon bedienen? «Geen zaken die je tijdens een recreatieve instructeursopleiding leert, maar je moet er wel op voorbereid zijn.»
Hij raadt duikprofessionals zeker aan naar het congres te komen. «Dit is de plek waar je kennis kunt delen en nieuwe inzichten zult krijgen. Net zoals de professionele duiker weer van de duiksport kan leren.»
