Tech duiken – Balanced rig

Een loodgordel? Geïntegreerd lood? Een zwaardere set? Bas Poelmann legt de voor- en nadelen en de balanced rig uit.

Lood is maar dom spul

Loodgordels – ik vind het maar ondingen. Ze trekken mij uit mijn trim (het lood zit immers lager dan m’n longen, en trekken daarom m’n benen naar beneden, ook als mijn drijfvermogen neutraal is) en doen bij lange duiken pijn in mijn rug. Geïntegreerd lood is nauwelijks beter: Als je het tijdens het duiken verliest zit je in de penarie met een te snelle opstijging tot gevolg. Lood is maar dom spul – het kan maar een ding, en dat is zinken. Verder kan je er niet zo veel mee.

Is het je opgevallen dat veel tech duikers – ondanks dat ze met een droogpak duiken – helemaal geen loodgordels of geïntegreerd lood gebruiken? Gebruiken die tech duikers dan helemaal geen lood? Hoe zinken ze dan met zo’n dik pak aan? En wat doen ze in geval van nood? Als je geen loodgordel meeneemt, kan je hem in nood ook niet afwerpen.

— Lood is maar dom spul – het doet maar een ding, het laat je zinken. Verder kan je er niet veel mee. —

Balanced rig

Technische duikers doen het anders, zij gebruiken een ‘balanced rig’, ofwel een uitgebalanceerde uitrusting. De meeste tech duikers duiken met een dubbelset en die is van zichzelf al zwaarder dan een enkele fles. Veel tech duikers letten nauwkeurig op wat hun flessen leeg wegen voor dat ze die aanschaffen. De meeste 12 liter flessen zijn zo rond de 14 kg (exclusief kranen en automaten) maar een Faber stalen 300bar fles weegt veel meer. Daarnaast wordt vaak gebruik gemaakt van een rvs backplate, die ook meer negatief drijfvermogen heeft dan een gemiddeld trimvest. De gebruikte uitrusting is van zichzelf dus al ‘negatiever’ dan een sportduikuitrusting. Mocht de tech duiker nog wat gewicht tekortkomen, dan kunnen ze een ‘plate weight’ of een ‘V-weight’ toevoegen. Dat zijn gevormde loodblokken die in de uitsparing van de backplate passen of tussen de dubbelset gemonteerd worden. In de meeste gevallen zijn dat gewichten tussen de 2-4 kg, soms wat meer. Maar altijd nog veel minder dan de loodgordels van veel droogpakduikers met daaraan soms wel 8-12 kg of zelfs meer. De dubbelset trekt onder water niet aan je onderrug, de loodgordel wel. En als je toch gewicht moet meenemen, wat heb je dan liever? Gewicht waar je ook nog uit kunt ademen, of gewicht waar je … ehm.. eigenlijk niets anders mee kunt dan zinken?

Hoe dan?

Ok, dit maakt nog geen balanced rig. Wat je wilt, is dat je uitrusting precies zo zwaar (negatief) is als de opwaartse kracht die het water dat de duiker + uitrusting samen verplaatsen, veroorzaakt. Dat betekent dat je in principe neutraal bent. Het enige wat je laat zinken, is het gewicht van het gas dat in je flessen zit. Bij een volle dubbel 12 is dat ongeveer 5 kg aan gas (uitgaande van 220 bar x 24 liter). Dat betekent dat je met een volle set ongeveer 5kg negatief bent (dat helpt lekker bij het afdalen). Dit gewicht vang je primair op met een beetje lucht in je wing. Aan het einde van de duik, met een vrijwel lege set, ben je dan bijna neutraal met een lege wing.

Een dik neopreen duikpak past niet in een balanced rig: het neopreen wordt immers gecomprimeerd door de druk van het water, en dat betekent dat je als je dieper gaat, je steeds negatiever wordt. Compressed neopreen droogpakken hebben daar iets minder last van. Een trilaminaat droogpak heeft dat nadeel niet; je drijfvermogen verandert niet gedurende de duik.

Het doel is dat je op elk moment in de duik, zelfs met een lek droogpak en een kapotte wing, nog op zwemkracht naar boven kunt komen. Met een bijna lege set zou je je wing niet nodig moeten hebben om te zweven. Veel tech duikers kiezen hierom ook voor aluminium stages. Als deze leeg zijn, drijven ze in zout water een beetje, zelfs met automaten eraan.

Lood afgooien in nood?

Wellicht vraag je je nog af hoe die tech duikers dan hun lood kunnen afgooien in geval van nood? En plate weight of V-weight kun je tijdens de duik immers niet afwerpen. Bij een balanced rig is dat niet nodig, sterker nog: tech duikers kunnen in serieuze problemen komen als ze het lood afwerpen onder water: een te snelle opstijging leidt immers in veel gevallen tot een deco-ongeval. Voor aan de oppervlakte zijn we zo goed als neutraal en hebben we dan nog twee drijflichamen – het droogpak en de wing en als derde back-up eventueel nog een SMB.

Zink je nog aan het einde van je duik met een leeg trimvest of wing? Dan heb je te veel van dat domme spul bij je.