Caribische rifhaai verdient bescherming

Meer bescherming voor de Caribische rifhaai, dat is de insteek van Nederland tijdens Conference of Parties for the Cartagena Convention (COPs). De Caribische rifhaaien zijn cruciaal voor het in stand houden van een gezond rifecosysteem en meer veerkracht in de oceanen.

De Caribische Zee staat bekend om zijn kristalheldere water, levendige koraalriffen en een oogverblindend aanbod aan zeeleven. Onder de charismatische bewoners van dit onderwaterparadijs bevindt zich de Caribische rifhaai (Carcharhinus perezii), een soort die een cruciale rol speelt bij het behoud van de gezondheid van koraalriffen. In het Caribisch gebied worden deze toproofdieren geconfronteerd met toenemende bedreigingen, maar er gloort hoop aan de horizon. Tijdens de komende Conference of Parties for the Cartagena Convention (COPs) zal het Koninkrijk der Nederlanden streven naar meer bescherming voor deze prachtige wezens door deze soort op te nemen in bijlage III van het SPAW-protocol. Bijlage III omvat planten- en diersoorten die extra bescherming nodig hebben om te garanderen dat deze soort in staat is hun populaties in de Caribische regio adequaat te herstellen.

Belang

Caribische rifhaaien gedijen in de warme, tropische wateren van het Caribisch gebied, met een verspreidingsgebied dat zich uitstrekt van Florida tot Brazilië. Deze soort is een van de meest aangetroffen soorten rifhaaien in de hele Caribische Zee. Deze haai, die tot 3 meter lang kan worden, is een van de grootste toproofdieren in het rifecosysteem en staat aan de top van het mariene voedselweb, met slechts een paar natuurlijke vijanden.

Deze soort is niet alleen van grote economische waarde omdat duiken met haaien een grote trekpleister is voor duikers van over de hele wereld, maar ook van cruciaal belang voor het handhaven van het evenwicht binnen het rif-ecosysteem. Hun aanwezigheid helpt bij het reguleren van de populatie van kleinere prooisoorten, wat op zijn beurt overbegrazing op zeegrasvelden en koraalriffen voorkomt en zieke of zwakke vissen uit de populatie weghaalt. Dit evenwicht is essentieel voor het behoud van de gezondheid en diversiteit van het hele koraalrif.

Gevaren

Ondanks hun ecologische en economische betekenis worden Caribische rifhaaien in het Caribisch gebied geconfronteerd met talloze bedreigingen die hebben geleid tot een populatiereductie van naar schatting tussen de 50 en 79% in de afgelopen 29 jaar. In het (Nederlandse) Caribische gebied wordt dit vooral veroorzaakt door:

– Habitatverlies: De degradatie van koraalriffen en zeegrasvelden als gevolg van klimaatverandering, vervuiling en kustontwikkeling heeft een directe impact op de beschikbaarheid van eten voor deze haaien. Verlies van leefgebied vermindert hun vermogen om voedsel en onderdak te vinden.

– Overbevissing: Overbevissing vormt een van de meest directe bedreigingen voor Caribische rifhaaien. Ze worden vaak incidenteel gevangen in de commerciële visserij, waar vissers zich op andere soorten richten, of opzettelijk voor hun vinnen, die worden gebruikt in haaienvinnensoep.

Een oproep tot meer bescherming

Er zijn verschillende organisaties en individuen die zich inzetten voor de bescherming van haaien en hun leefgebieden in het Caribisch gebied. Een belangrijke mijlpaal was de oprichting van beschermde gebieden zoals het Yarari Marine Mammal and Shark Sanctuary tussen Bonaire, Saba en Sint-Eustatius. Een andere mijlpaal was in 2019 toen de Nederlandse regering een Internationale Haaienstrategie aannam. In de strategie wordt vastgelegd welke beschermings- en beheers maatregelen voor haaien en roggen door de overheid moeten worden genomen in alle zeeën en oceanen waar Nederland invloed heeft (inclusief het Caribisch gebied). Er zijn nog steeds extra inspanningen nodig om meer beschermde mariene gebieden te creëren, de handhaving te verbeteren, de vervuiling van de oceaan terug te dringen en duurzame visserijpraktijken te bevorderen. Deze soorten kennen geen (politieke) grenzen en hun bescherming vereist grootschalige natuurbeschermingsinspanningen binnen het Nederlandse Caribisch gebied en daarbuiten.

Bron: DCNA