Een diepe duik in Hurghada

Advocaat Leo Blokland stuitte op een zaak die meteen zijn aandacht trok. Twee vrienden gingen duiken… lees hoe het afliep.

Een Nederlandse en een Belgische duiker raakten in moeilijkheden tijdens een diepe duik op vakantie in Egypte. De Belg redde de Nederlander door hem mee te trekken in een noodopstijging. Zij werden beide behandeld in de decompressietank, maar helaas hield de Belgische duiker blijvend letsel over aan het avontuur. Na afloop eiste deze laatste van zijn Nederlandse vriend een schadevergoeding. Als zijn vriend tijdens de duik eerder en beter had gewaarschuwd hadden zij geen noodopstijging hoeven maken. De zaak werd beoordeeld door de rechtbank in Roermond.

Wat gebeurde er?

Beide duikers zijn lid van een duikvereniging in Maaseik en aangesloten bij het Belgische Nelos (Nederlandstalige Liga voor onderwateronderzoek en –sport). Beiden zijn 3* duikers (vergelijkbaar met divemaster). De Belgische duiker heeft 169 duiken in zijn logboek en de Nederlander 350.

In Egypte besluiten beide vrienden een diep duik te gaan maken naar 68 meter. Ze gebruiken daarbij gewone lucht in een 12 literfles met 200 bar (!). Ze spreken af dat ze bij 100 bar weer zullen opstijgen. Het weer is goed en vanaf de boot duiken ze eerst naar een diepte van een meter of 10. Daarna zakken ze tot 20 meter en maken dan een snelle afdaling. Ze bereiken de 65 meter na 22 minuten.

Waarschijnlijk is er toen iets misgegaan. De Nederlandse duiker reageert niet meer op de signalen van zijn vriend. Hij zakt steeds verder tot 89 meter. De Belgische vriend duikt hem achterna en trekt hem omhoog. Weer aangekomen op 70 meter geeft de Nederlander aan zonder lucht te zitten. Dan maken zij  een noodopstijging en zijn in twee minuten boven. Gedurende de opstijging probeert de redder zijn octopus in de mond van zijn vriend te stoppen, maar dat lukt niet goed.

Helaas voor de redder

De redder in dit verhaal loopt helaas de grootste schade op. Nadat zij allebei behandeld zijn in de decompressietank, blijkt de Belgische duiker (de redder) een beschadiging aan zijn ruggenmerg te hebben opgelopen door een type II decompressietrauma. Hij is voor de rest van zijn leven grotendeels arbeidsongeschikt.

De redder vordert schadevergoeding

Ongetwijfeld zal de Nederlander raar opgekeken hebben toen zijn Belgische vriend geld van hem eiste. Schadevergoeding voor verlies van arbeidsvermogen kan behoorlijk oplopen. De redder vond dat de Nederlandse vriend tijdens hun duik eerder had moeten waarschuwen dat het niet goed met hem ging. Hij had ook eerder moeten zeggen dat de 100 bar bereikt was. Bovendien was nu juist zijn Nederlandse vriend de meest ervaren duiker. Als de Nederlander beter opgelet had, zou de Belg hem niet hebben hoeven redden.

De geredde duiker, kennelijk ook niet om woorden verlegen, stelde dat de Belg tijdens de redding niet voldoende stops had gemaakt, te snel was opgestegen en dus zijn decompressietrauma aan zichzelf had te danken. De Belgische duiker had ook de afdaling gemaakt naar 68 meter, dus daar had een decompressietrauma op zichzelf al uit kunnen voortkomen.

Jawel, zei de redder, maar mijn Nederlandse vriend weigerde mijn octopus goed in zijn mond te stoppen en daardoor kon ik geen andere handelingen meer verrichten. Ik denk dat hij met dat laatste het ontluchten van de vesten bedoeld heeft.

Beide partijen zeiden ook nog tegen de rechter dat volgens de Nelos-regels gedoken mocht worden tot 90 meter (!)

De rechter

Tja, wat moet je als rechter met zo’n zaak. Gelukkig was de Nederlander verzekerd voor aansprakelijkheid dus dan kan je wat soepeler zijn. De rechtbank redeneerde als volgt: het handelen van de redder was als het ware een juridische vorm van zaakwaarneming; iemand met iets helpen in een noodgeval. De wet schrijft voor dat als de zaakwaarnemer daarbij kosten maakt of schade lijdt, die schade vergoedt moet worden door degene in wiens belang gehandeld is. Nu de redder gehandeld had in het belang van de andere duiker, moest die laatste ook opdraaien voor de schade van de redder.

Maar beide duikers waren afgedaald naar een grote diepte. In Egypte geldt een maximumdiepte voor recreatieve duikers van 40 meter. De meeste standaards gaan uit van 30 meter. De rechtbank vond dat beide duikers welbewust risico’s hadden genomen –door met perslucht af te dalen naar 68 meter-  en zich dus hadden overgegeven aan specifiek gevaarzettend gedrag. Daarom vond de rechtbank dat de Nederlander (en dus zijn verzekeringsmaatschappij) niet alle schade hoefde te vergoeden. De rechtbank veroordeelde de Nederlander tot betaling van 50% van de schade die zijn Belgische vriend leed.

Wat leren we van deze uitspraak?

Allereerst mogen we concluderen dat beide duikers misschien wel 169 of 350 duiken maakten, maar dat zij van duiken nog niet veel begrepen hebben. De standaards zijn duidelijk; niet dieper dan 30 meter staat er niet voor niets. Zuurstofvergiftiging en stikstofnarcose zijn op grote dieptes niet denkbeeldig. Een fles van 12 liter 200 bar is volstrekt onvoldoende om naar zo’n diepte af te dalen. Voordat je beneden bent, heb je waarschijnlijk al meer dan 100 bar verbruikt. Als je dan nog terug moet en decompressie-stops moet maken, kom je altijd ademgas te kort. Laat deze dieptes over aan duikers die technisch zijn opgeleid en die kunnen omgaan met andere gasmengsels, weten welke decompressie-stops gemaakt moeten worden en ook weten hoe zij minimale hoeveelheden gas moeten berekenen.

Een Nelos-regel dat er gedoken mag worden naar 90 meter is onzin. Je kunt niet duiken naar 90 meter op lucht met een twaalfliterfles.

Het oordeel van de rechtbank hangt af van de argumenten die beide partijen hebben aangevoerd. Of deze rechters werkelijk begrepen hebben wat er bij zo’n ongeval gebeurt, waag ik te betwijfelen. Naar mijn idee heeft de verantwoordelijkheid voor elkaar in dit geval niets te maken met wat er onder water gebeurt, maar met het gezonde verstand boven water. Afdalen naar dieptes groter dan 30 meter? Het antwoord is nee. Zo hoort het.

Leo Blokland is advocaat, PADI Instructeur en NAUI Tec diver. Op DuikeninBeeld.tv zal hij regelmatig ingaan op juridische aspecten waar je als duiker, duikinstructeur of duikcentrum mee te maken hebt of kunt krijgen.

Misschien heb je zelf een idee voor een onderwerp? Mail het ons en mogelijk besteden wij er later een keer aandacht aan.

Openingsfoto: Karin Brussaard