Groene grazers in problemen door vorst
De groene grazers in het Grevelingenmeer zijn in de problemen door de strenge vorst. Peter van Bragt legt uit waarom.
Tot half januari werden op diverse plaatsen in het zuidelijke Grevelingenmeer nog duizenden groene wierslakken door sportduikers aangetroffen. Met de uitzonderlijk warme start van de winter werden er ook groenwieren, zoals Verderwier en Viltwier, waargenomen waar deze naaktslakken actief op aan het grazen waren. Nu de watertemperatuur snel daalt zullen deze wieren verdwijnen. Daarmee verdwijnt het voorkeursvoedsel van deze slakken. De groene wierslakken gaan nu een slechte tijd tegemoet. In tegenstelling tot de grote zoogdieren en onze tuinvogels is ’s winters bijvoeren voor de Groene wierslak geen optie.
Warme start
Groene wierslakken zijn zeenaaktslakken die zich bij voorkeur voeden met grootcellige groenwieren zoals Viltwier en Vederwier. Deze soorten groeien ’s zomers uitbundig in de ondiepe zones van onder andere het Grevelingenmeer en de Oosterschelde. Dat is het seizoen waarbij deze slakken uitgroeien tot volwassen dieren en zich voortplanten. De relatief warme start van deze winter zorgde er tot vorig weekend voor dat er, bij een zeewatertemperatuur van circa 6 graden, nog steeds groenwieren in de ondiepe gebieden van het Grevelingenmeer aanwezig waren. Uitzonderlijk hoge aantallen Groene wierslakken werden er door sportduikers nog actief grazend op aangetroffen. Een ongekend tafereel bij een uitzonderlijk hoge watertemperatuur. Nu de vorst doorzet daalt de zeewatertemperatuur snel en zullen de laatste restanten groenwieren ook snel verdwijnen. De nu nog aanwezige groene wierslakken zijn daarmee hun favoriete voedsel kwijt. Ze gaan een barre periode met honger tegemoet en veel van deze dieren zullen de winter waarschijnlijk niet overleven.
Groene wierslak op Viltwier, januari 2013 Grevelingenmeer
Normaal komen er ‘s winters geen groenwieren meer voor in onze kustwateren. Mits het zeewater niet al te langdurig heel koud wordt, kunnen wierslakken overwinteren door tijdelijk over te schakelen op de dan nog wel aanwezige zachte roodwieren. De dieren die de koude periode op dit aangepaste dieet overleven, zullen ook gedeeltelijk hun karakteristieke groene kleur verliezen. Het rode pigment uit de roodwieren zal deze Groene wierslakken oranjerood kleuren. Echte strenge winters zijn echter dodelijk voor deze slakken. In het verleden, en vooral in winters met Elfstedentochten, zijn de Groene wierslakpopulaties in de Zeeuwse Delta al herhaaldelijk volledig uitgeroeid.
Groene wierslak op roodwier, december 2002, Grevelingenmeer
Bijvoeren
Bijna jaarlijks worden er kamervragen gesteld om de grote grazers in onze nationale parken ’s winters bij te voeren om grootschalige verhongering en sterfte van deze dieren te voorkomen. Heel Nederland is nu ook al begonnen met het bijvoeren van onze tuinvogels met vetbollen, pinda’s en ander calorierijk voedsel. Voor het ’s winters bijvoeren van Groene wierslakken zijn nog nooit kamervragen gesteld. Deze dieren gaan het nu heel erg slecht krijgen. Dat is natuurlijk en onvermijdelijk. Bijvoeren is geen optie voor de groene wierslak!
Foto’s: Peter H. van Bragt
