Brenda de Vries – De laatste grotduik in Cuba

Bij Cueva de los Peces in Varkensbaai, Cuba maken Brenda en Marloes de laatste grotduik voor ze hun focus gaan verleggen naar rifduiken om te oefenen voor het WK.

Datum: 6 oktober 2023
Duiklocatie: Cueva de los Peces, jungle zijde

Vandaag duiken we 2 keer op dezelfde stek. Nou ja, eigenlijk niet, maar voor de meeste duikers is de Cueva de Los Peces de zeekant. En wij beginnen met de jungle kant. Hier vinden we een cenote zoals velen in Mexico waar je ook kunt zwemmen. De entreeprijs bedraagt 70 cent, heel wat anders dan vaak 15 euro in Mexico. Er zijn toiletten (betaald), stoeltjes, een restaurant (gesloten), en het pad naar de cenote is verhard. En er zijn zwemmers.

Als we in het water springen is de bovenste meter water zoet water. Hier zwemmen ook zoet water vissen. Er onder lijken de waterplanten op zoet water, maar er zwemmen vissen zoals je in zee ziet.

De halocline zit hier dus heel erg hoog. En omdat de planten op zoetwater planten lijken zou je verwachten dat soms de halocline daalt en er dus ‘meer’ zoet water te vinden is. Het aanbod aan gekleurde zoutwater vissen doet vermoeden dat er ergens een verbinding naar zee is.  Een heel bijzonder ecosysteem dus.

De gids had verteld dat de grot zo’n 70m diep is en 400m lang. Wij zullen naar 35m gaan.

Inmiddels zijn we er aan gewend dat men in Cuba niet maalt over een minuut meer of minder deco. Als het 10 minuten wordt omdat het zo uitkomt, dan is dit ook de gewoonste zaak van de wereld. Als ik een opmerking maak over deco, grot, enkele fles, 35m diepte en dus weinig nultijd, dan wordt dat weggewuifd met ‘het komt allemaal goed’. En tja, ik ben wel een grotduiker, ik word niet warm of koud van een minuutje meer of minder deco, 35m is voor mij absoluut niet diep, maar of die 35m diepte nu in de cavern is of niet, dat wordt ons niet duidelijk. Er is geen plattegrond, formaties zijn er ook niet als ik navraag doe, en het is een hele gave duik is het antwoord. Het blijft wel een feit dat ik op pad ben met een gids die officieel geen grotduiker is, en een buddy die het leuk, maar ook nog steeds wel wat spannend vindt.

Maar goed, we dalen af, en zijn dus vrijwel direct in het zoute water. Op een meter of 15 is het water behoorlijk troebel, het is echt niet het mooie zicht wat we in de andere grotten hadden.  De gids voorop, ik als 2e, mijn buddy achteraan. We dalen verder af, en we zwemmen het donker in. Op 25m diepte zwemmen we echt in het donker, en ik maak mijn buddy nog even duidelijk dat ze even achterom moet kijken, want daar in de verte is de uitgang. En het is wel even verstandig om dat in je op te nemen.

Ik zie geen lijn. Ik draai me nog eens om, kan de uitgang nog zien, weet ook dat er geen plekken zijn waar je aan kunt blijven hangen of vast kunt komen te zitten, maar we zitten duidelijk al ergens met steen boven ons. En onder ons een gapende zwarte diepte. Moet ik doorgaan? Ik twijfel wel even, want ik ben absoluut niet van een grot binnen zwemmen zonder lijn. In de andere grotten zag ik steeds een lijn op het moment dat ik dacht van nu is het of terug, of een lijn uitrollen. En het zicht is hier zeker nog niet heel goed te noemen.

En dan zie ik gelukkig een lijn. Onze gids zwemt gestaag door. Die heeft er zin in. En het wordt langzaam ook helderder. Deze grot is donker, aardedonker, maar nu het water helder wordt is het wel heel mooi. Ik kijk m’n buddy nog eens aan en die geeft een ok teken en lijkt van deze duik te genieten.

We volgen de lijn verder. 28m. En nog verder, 30m. En dan zitten we op 35m diepte en we gaan nog verder.

Qua hoeveelheid lucht in mijn fles maak ik me geen zorgen, en bij m’n buddy ook niet. Ons verbruik is laag. De tunnel is hoog en feitelijk zouden we als we er uit moeten in geval van nood zeker wel 10m boven de lijn kunnen gaan zwemmen (waarom deze zo laag hangt is ons niet duidelijk, mogelijk wegens de weinige ankerpunten, ze hebben in ieder  geval geen haken in de wanden geslagen zoals je soms ziet).

Ik geniet echt van deze duik, het is ondanks dat er geen formaties zijn absoluut een prachtige grot.  Maar ik besef me ook dat we op de terugweg absoluut in deco zullen komen, dit heeft niets met te weinig lucht te maken, maar puur met de tijd op diepte.

De gids zwemt maar door en zwemt maar door. Op een gegeven moment besluit ik maar in te grijpen. We zitten op zeker 150m afstand vanaf de oppervlakte inclusief een stukje open water, gebaseerd op het zwemtempo en tja, dan is het niet meer een sportduikje, maar kom je echt op een echte grotduik uit. Als je uitgaat van 1/3 van een tank, dan zitten we er nog niet op, maar er komt nog deco bij wat ook niet optimaal is op gewoon lucht, plus dat als er wat gebeurt het echt diep is en echt wel een eindje terug naar open water.

Ik zorg dat ik voorop kom te zwemmen zodat ik snel wat foto’s kan maken, dus omdraaien, foto, weer omdraaien en verder.

Het zicht wordt langzaam weer slechter, wat betekent dat we de uitgang weer naderen. En dan zien we ook weer daglicht.

In de cenote moeten we nog een 15 minuten deco uithangen wat we maar vullen met rondzwemmen, beetje naar boven kijken, visjes kijken en dat soort dingen. Gelukkig hoeven we niet stil te hangen.

En dan zit ook deze duik er op. Het was wederom genieten. En het jeukt echt dat ik hier niet met een andere uitrusting kan duiken. Er zit hier nog zo veel meer. Maar bij 70m diepte red je het ook niet met een paar extra flessen. En vergeet niet dat zuurstof, nitrox, helium e.d. hier niet te krijgen zijn.

De oppervlakte pauze brengen we door op de parkeerplaats, want straks gaan we de Cueva de los Peces, de zeekant, het rif dus beduiken. Als we bij de auto staan zie ik niet ver van de parkeerplaats een gat in de grond en daar moet ik even kijken. Als je bukt zie je dat er ook water in staat. Oh zegt de gids, als je dit gat in gaat met 2 tanks, dan kom je een stuk verder in de jungle weer boven.  Oh, het jeukt. Er zit hier nog veel meer wat roept om ontdekt te worden, maar waar we de mogelijkheid nu niet toe hebben. De grond is hier net als in Mexico 1 gatenkaas, maar met veel minder formaties en veel dieper en niet de uitgestrekte gangenstelsels zoals daar. Hier is het zoals ik begrijp vaak een tunnel van 100-450m zonder vertakkingen. Soms vanuit een gat wel een downstream en upstream.  De Cueva de los Peces heeft nog wel een andere ingang, maar wat daar achter zit lijkt de gids ook niet te weten, alleen dat het wel duikbaar is en uitkomt in de cenote.

Vanaf nu zullen we nog 4 rifduiken maken. De grotten zitten er op. Er zijn er meer, maar dat is verder rijden en met de brandstoftekorten wordt hem dat niet.