Jan Jaap Tijsen – Baron van Pallandt van Roosendael

Wrakduiken in de Waddenzee… Duikreporter JJ Tijsen is ermee opgegroeid. Een van zijn favoriete wrakken is de Baron van Pallandt van Roosendael, een driemaster uit 1858. 

Datum: 2021
Duiklocatie: Waddenzee

Wrakduiken. Dat is mij met de paplepel ingegoten. Mijn vader dook in zijn twintiger jaren vooral op de Noordzee en heeft toentertijd een deel van de “Hollandia” geborgen en dit is tentoongesteld in het museum. Ik heb daar als klein jongetje m’n ogen uitgekeken.

Ons erf achter huis lag vol met kluiten van de Noordzeebodem. Één harde klap er op met de voorhamer en de kluit concretie spleet, waar bijvoorbeeld een tinnen bord of kandelaar zat. En als deze borden of kandelaars krom en beschadigd waren kwam mijn opa om de hoek kijken. Hij begon tin te smelten, op de borden te kloppen met de hamer, alles heet te stoken met een vlammetje en het object was gerestaureerd en als nieuw. Ook heeft hij oorbellen en medaillons van de wrakken nagemaakt, zodat het origineel het museum in kon en mijn oma een replica kreeg.

Toen ik ben begonnen met duiken, stond het bij mijn vader al op een laag pitje. Over het wrakduiken werd alleen nog maar gepraat en zijn liegboekje met foto’s kwam nog wel eens voorbij. En daar bleef het bij… Maar na een paar jaar zoetwaterduiken en weer die ene kreeft gezien te hebben in Zeeland, begon er bij mij wat te kriebelen.

De Waddenzee, mijn achtertuin. Een oude duikmaat van mijn vader had in 2012 met de sonar een wrakje gevonden bij het Vogelzand naast Texel. En hier moesten we maar eens heen. Spannend! Slecht zicht. Korte duik. Maar wat een kick om op een stukje 17e eeuwse geschiedenis te duiken!

Meerdere duiken volgden op de Waddenzee en Noordzee, maar m’n vaders oude duikgroepje… sja… dat werd een een ouder duikgroepje. Ik raakte na een paar jaar niet wrakduiken, in contact met Duikclub Texel, nadat zij een lezing hadden gegeven in het dorpshuis van Den Oever. Ik heb me toen meteen aangemeld bij deze duikclub en de jaren er na prachtige duiken gemaakt rond het eiland.

Naast de spanten, kanonnen en andere objecten kom je ook veel leven tegen op en rond de wrakken. Scholen met steenbolken, grote Noordzeekrabben, slakdolven en grijze zeehonden… van die laatste ben ik geen fan, vooral niet met slecht zicht. Zwemmende bontkragen noemen we ze.

Ik probeer iedere duik op de Waddenzee of Noordzee te filmen, als het zicht het toe laat. En een stukje geschiedenis, in de vorm van tekst of een foto, van het wrak toe te voegen in de moviemaker. En het wrak dan te “vereeuwigen” op beeld. Want er wordt gezegd dat een wrak twee keer vergaat. Een schip zinkt, verdwijnt onder het zand en als deze weer vrij komt, wordt deze opgegeten door paalworm, weggevreten door het zoute water en weggesleten door de stroming en stormen. En dit is ook gebeurd met het wrak, waar ik op dook in 2012 met mijn vader. Nog verder onder het zand vandaan gekomen, uit elkaar gevallen en weggespoeld. Een stukje geschiedenis weggevaagd door de natuur.

Een van de meest indrukwekkende wrakken in de Waddenzee vind ik de “Baron van Pallandt van Roosendael”. Een driemaster gebouwd in 1858 en gezonken nabij Texel in 1867. Het is een houten wrak, waarvan de huid is bekleed met koperen platen, deze beplating zit weer vast met bronzen nagels van een paar centimeter lang. En de spanten en planken zitten weer aan elkaar vast met bronzen pinnen tot een halve meter lang. Iedere duik ontdek je nieuwe delen van het wrak en als het zonlicht tot diep in het zeewater schijnt, glimt het groen/roze wrak je tegemoet. Bij slecht zicht is het onveilig door de grote gaten, balken en de vreemde stromingen.

Het afgelopen duikseizoen hebben we heel wat nieuwe wrakken bezocht en ik ben benieuwd wat 2022 ons gaat brengen.