Sea the Truth

Dos Winkel, zeker geen onbekende in duikland, is één van de initiatiefnemers van de film Sea the Truth. Deze week wordt de film vertoond op Duikvaker. Edward Snijders keek alvast.

De film Sea the Truth is inmiddels al enige tijd op de markt. De documentaire is gemaakt in opdracht van de Nicolaas G. Pierson Stichting, het wetenschappelijke bureau van de Partij voor de Dieren, naar een idee van Niko Koffeman en Dos Winkel. Dit verklaart het perspectief: de zorg om onze oceanen. Tot op zekere hoogte een hachelijk onderneming voor deze makers om een objectieve documentaire te maken.

Het thema overbevissing speelt de belangrijkste rol. Twee mariene biologen, Marianne van Mierlo en Barbara van Genne (Pink!) zijn actief betrokken bij het feitelijke onderzoek. Dat wordt op een gedegen manier gedaan. De Canadese professor dr. Daniel Pauli, een erkend expert op dit terrein, van de universiteit van Brits Columbia, geeft hierbij de wetenschappelijke onderbouwing.  De Canadese ex-kabeljauwvisser Pius Cooms, plaatst het geheel in een praktische, historische context. Met een droefgeestig maar prachtig uitgevoerde Newfoundland song, in de beste Leonard Cohen-traditie, onderstreept hij zijn betrokkenheid.

Dos Winkel speelt in het geheel een thuiswedstrijd, op Bonaire. Onder- en bovenwaterbeelden illustreren zijn zorg, maar ook zijn overtuiging dat Bonaire het als mariene park goed voor elkaar heeft. Wat dat betreft kun je het met hem eens zijn: mariene reservaten zijn een zegen voor de visstand en voor duikers. Helaas zijn die er nog te weinig…  Het gaat mij persoonlijk echter te ver de mens de schuld te geven van de vernietigde riffen bij Bonaire;  ik kan mij nog goed het desastreuze effect herinneren van de orkaan Gilbert in 1999 die koralen af deed breken en vervolgens onderstofte en verstikte. In hoeverre verhoogde CO2-niveaus verantwoordelijk zijn voor de coral bleaching op Bonaire, moet volgens mij nog worden aangetoond. De kruistocht van Dos Winkel tegen het gebruik van visolie krijgt ook ruim aandacht en wordt wel wetenschappelijk onderbouwd door professor dr. Tinka Murk van de universiteit van Wageningen.Professor dr. Gert Flik van de Radboud Universiteit in Nijmegen geeft zijn visie op de relatie tussen vis, pijn en stress. Uit zijn 30-jarige ervaring komt naar voren dat vis wel degelijk over gevoel en geheugen beschikt. Hij is van mening dat de netvisserij, waarbij vis op elkaar gepropt boven water wordt gehaald, zowel mens- als dieronwaardig is.

Als je goed naar dr. Stefan van Leeuwen van de VU Amsterdam luistert, valt het nog mee met gif (zoal kwik) die door vis (met name grote roofvis als tonijn en zwaardvis) wordt opgenomen. Filetjes van deze vis, afkomstig uit de Indische oceaan, worden in het VU lab hierop gecontroleerd.  De tonijn blijft onder de geaccepteerde waarden, de zwaardvis gaat daar 60% overheen – maar dan moet je er wel 600 gram in de week van eten. Begrijp mij niet verkeerd: ik propageer niet om nu vooral tonijn en zwaardvis te gaan eten. In het licht van hun bedreigde status vind ook ik dat je er vanaf moet blijven. Van Leeuwen heeft nog een positief bericht: over de laatste decennia is er een afname geconstateerd in de hoeveelheid dioxine en pcb in vis. De conclusie van de documentaire dat vis eten vergelijkbaar is met Russisch roulette gaat dan ook wel erg kort door de bocht.

Sea the Truth is geen onderwaterfilm, wel een film die over onze oceaanplaneet gaat. Toch had Klaudie Bartelink met haar Noordzeebeelden van mij  meer credit mogen krijgen. De dvd komt in het Engels, maar ook met een Nederlandse ondertiteling. Helaas is men er niet aan toe gekomen de dvd van een hoofdstuk indeling te voorzien.

De afkomst en de overtuiging van de makers/opdrachtgevers in aanmerking nemende is het – behoudens de enkele uitglijder – een helder verhaal geworden en zit de film als documentaire goed in elkaar.  De prominente rol van Dos Winkel maakt de keus voor Bonaire verklaarbaar. Toch had de documentaire aan kracht gewonnen als er ook op andere plaatsen was gefilmd. Iets ingekort past de film goed in een serie met  producties als The End of the Line en For Cod’s Sake.

Tenslotte, het voorstel van Dos Winkel om het probleem op te lossen door met z’n allen op te houden met het eten van vis, is een in de praktijk onuitvoerbare – en daarom ook niet reële – voorstelling van zaken.

Wil je de film zien? Hij wordt tijdens Duikvaker zowel op zaterdag als zondag vertoond. Meer weten? De Sea First Foundation heeft een stand in Hal 2; daar kun je de dvd ook kopen.