Zeldzame groene rolsprietslakken duiken op in Grevelingenmeer
Sportduikers hebben recent tenminste vijf waarnemingen gedaan van groene rolsprietslakken in het Grevelingenmeer. Dat is opmerkelijk omdat het meerdere exemplaren van een zeer zeldzame soort betreft. Maar ook omdat het waarnemingen in het vroege voorjaar zijn van een soort die in het verleden in zomer of in najaar werd aangetroffen. Is de soort met een opmars in de Nederlandse kustwateren bezig?
De groene rolsprietslak (Placida dendritica) is in de Nederlandse kustwateren een zeldzame soort zeenaaktslak. De eerste waarneming stamt uit 1992 in de Oosterschelde. Sindsdien zijn er in een beperkt aantal jaren slechts zeer weinig exemplaren aangetroffen in zowel Oosterschelde als Grevelingenmeer. De afgelopen twee jaar zijn er enkele slakken gevonden en nu dit jaar al tenminste vijf exemplaren. Het lijkt erop dat het aantal waarnemingen aan het toenemen is, maar het is nog te vroeg om nu al van een trendbreuk of een significante toename van de soort te kunnen spreken.
Vegetariër
De groene rolsprietslak is een vegetariër die zich voedt met vooral grootcellige zachte groenwieren. Deze voedselbron sterft af in het najaar en komt in de loop van het voorjaar langzaam weer terug. De meeste waarnemingen van de slakken in het verleden komen dan ook vooral uit de zomer of het vroege najaar. Dat we zo vroeg in het jaar al zoveel slakken hebben gevonden is tenminste opmerkelijk te noemen.
Dit jaar zijn er zeer vroeg in het voorjaar al tenminste vijf exemplaren van de zeldzame groene rolsprietslak in het Grevelingenmeer aangetroffen.
Mondiale verspreiding
De groene rolsprietslak heeft een mondiale verspreiding. Hij komt voor op de West-Europese kust van Noorwegen tot in de Middellandse Zee, langs de Amerikaanse oost- en westkust en de kust van Australië, Nieuw-Zeeland en Azië. Deze mondiale verspreiding is waarschijnlijk veroorzaakt doordat in het verleden slakken als verstekeling met de mondiale scheepvaart in ballastwater meeliften of omdat de dieren met internationale schelpdiertransporten mee kwamen.
Zonne-energie
De slak is in staat om chloroplasten uit het voedsel, de groenwieren, intact in het lichaam op te slaan. Dit zijn de celorganellen die in de wieren voor de fotosynthese zorgen. Ook in de slakken zijn deze nog actief. Bij voldoende zonneschijn produceren de in de slak opgeslagen chloroplasten energiedragende biomoleculen die normaal voor de opbouw van de wieren dienen en nu direct de slak voeden. Dit geeft ze de Engelse bijnaam: solar-powered sea slugs.
De groene rolsprietslak dankt zijn naam aan de groene kleur.
Nederlandse naam
De groene rolsprietslak dankt zijn naam aan de groene kleur, afkomstig van de opgeslagen chloroplasten in de karakteristieke fijnmazige vertakkingen van de middendarmklier die door het gehele lichaam lopen. En aan de rhinoforen, de zintuigorganen op de kop van de slak zijn opgerolde huidflappen, met een open naad die over de gehele lengte van de uitsteeksels loopt.
Tekst en foto’s: Peter H. van Bragt
Dit artikel is uitgebracht door Stichting ANEMOON en met toestemming overgenomen van Nature Today.
