Inloggen

Wachtwoord vergeten?

Nieuws

Wetenschappelijk onderzoek: zuurstofschade aan de longen bij marineduikers

Dat duiken met zuurstof risico’s met zich meebrengt, is bekend. Uit onderzoek is nu gebleken dat met moderne methoden longschade nauwkeuriger kan worden vastgesteld.

Achtergrond

Duiken met zuurstof brengt risico’s voor de gezondheid met zich mee, het kan bijvoorbeeld longschade veroorzaken. Deze risico’s hebben we eerder in een wetenschappelijk tijdschrift gepubliceerd.(1) Om dit te voorkomen mag een duiker per dag maar een bepaalde hoeveelheid zuurstof inademen (de zogenoemde Units of Pulmonary Toxicity Dose: UPTD). Sportduikers blijven ruim binnen deze limieten, maar beroeps- en techduikers zitten soms op de grens. Omdat deze limieten zijn gebaseerd op verouderd onderzoek, is de vraag die de onderzoekers zich hebben gesteld, of de limieten wel goed gesteld zijn.

Dr. Pieter-Jan van Ooij, duikerarts van de Koninklijke Marine, heeft in 2013 al aangetoond dat modernere technieken nauwkeuriger zijn om mogelijke zuurstofschade aan de longen aan te tonen. (2) Echter, de onderzochte technieken zijn te ingewikkeld om in de alledaagse praktijk te gebruiken. Daarmee is het lastig om de juistheid van de bestaande limieten te controleren en eventueel nieuwe limieten vast te stellen.

Nieuwe technische ontwikkelingen maken het mogelijk om met behulp van uitgeademde lucht diverse ziektes van de longen aan te tonen. Dit gebeurt door te kijken naar deeltjes (moleculen) die uit de longen komen. Wij hebben onderzocht of zuurstof schade aan de longen ook met deze nieuwe technieken aan te tonen is. Dit met als doel om in de toekomst langer en dieper te kunnen duiken, zonder meer risico te lopen.

Onderzoek

In het voorjaar van 2018 hebben duikers van de Koninklijke Marine twee duiken gemaakt van 1 uur naar 9 meter diepte. Eenmaal met perslucht (gewone lucht uit een duikfles) en eenmaal met 100% zuurstof.

Voor en na beide duiken werden op verschillende momenten uitgeademde lucht verzameld in een buisje. Deze buisjes werden in samenwerking met het Academisch Medisch Centrum geanalyseerd. In de uitgeademde lucht werd gekeken of er deeltjes voorkwamen die zouden kunnen wijzen op longschade. En of er verschil zit in de hoeveelheid bij de lucht- of zuurstofduiken.

Resultaten

Bij analyse van de buisjes lucht vonden we meer deeltjes die passen bij schade aan de longblaasjes na een zuurstofduik dan bij een luchtduik. Deze deeltjes waren 3 uur na de duik het meest aanwezig in de buisjes lucht: ongeveer 35% meer dan bij de luchtduik.

We hebben ook metingen gedaan op de ‘oude manier’ (die van de UPTD). Die lieten geen verschil zien tussen de duiken. De nieuwe methode is dus nauwkeuriger voor het vaststellen van longschade door duiken met zuurstof.

Conclusie

Met dit onderzoek hebben we aangetoond dat er meer schade optreedt aan de longen na een duik met zuurstof dan met perslucht. En dat we dat kunnen meten met uitgeademde deeltjes. Dat klinkt logisch, maar we kunnen het nu dus nauwkeuriger meten dan op de ouderwetse manier.

Alleen weten we nog niet zo goed ‘hoeveel’ longschade je mag hebben voordat je er last van krijgt. Ter vergelijking: als je een wond aan je huid hebt, geneest dat mooi. Maar als je blijft krabben aan het korstje, dan wordt het een litteken. We weten voor het duiken nog niet hoeveel of hoe vaak je deze deeltjes mag uitademen (krabben) voor je blijvende schade (litteken) krijgt.

We zijn er dus nog lang niet, maar we weten wel welke richting we op moeten voor toekomstig onderzoek!

(1) Wingelaar TT, van Ooij PJAM, van Hulst RA. (2017) Oxygen Toxicity and Special Operations Forces Diving: Hidden and Dangerous. Front. Psychol. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2017.01263/full

(2) van Ooij, PJAM. (2013) Pulmonary oxygen toxicity in professional diving: Scire est mensurare? https://pure.uva.nl/ws/files/2020692/126724_16.pdf

Wetenschappelijk onderzoek: zuurstofschade aan de longen bij marineduikers

Thijs Wingelaar – Duikerarts bij de Koninklijke Marine
dr. Pieter-Jan van Ooij – Duikerarts bij de Koninklijke Marine
ir. Paul Brinkman – Onderzoeker bij het Amsterdam UMC (afdeling longziekten)
prof. dr. Rob van Hulst – Hoogleraar bij het Amsterdam UMC (afdeling anesthesie)

Gepubliceerd in: Frontiers in Physiology | Environment, Aviation and Space Physiology. Klik voor het volledige onderzoek.

5 reacties

  1. 1 uur op 9 meter diepte met 100% zuurstof? Ik heb geleerd dat je hier niet dieper mee mag dan 6 meter.

    REAGEREN
  2. Beste Marco,

    Dat klopt! Duiken met een PO2 hoger dan 1.3 (100% zuurstof op 3 meter) geeft (een beetje) risico op zuurstofvergiftiging voor de hersenen. Voor sportduiken is, afhankelijk van de organisatie, 1.4 tot 1.6 de ‘acceptabele’ bovengrens. Hoe dieper je gaat, hoe groter het risico wordt.

    Een duik van 1 uur op 9 meter met 100% zuurstof geeft, volgens de wetenschap een kans van ongeveer 5% op zuurstof vergifting van de hersenen. De wiskunde daar achter kun je hier lezen: https://www.physiology.org/doi/full/10.1152/japplphysiol.00434.2001. (pas op, stevige wiskunde 🙂 In ons wetenschappelijke onderzoek hebben we dit risico ondervangen met een veiligheidsduiker er naast hing (op perslucht) en video monitoring van de duikers. We hebben tijdens onze testen ons veiligheidssysteem gelukkig niet nodig gehad omdat alles goed is gegaan.

    Mocht je het hele artikel over het onderzoek willen lezen (inclusief alle nuances over de veiligheid), dan kun je dat hier vinden: https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fphys.2019.00010/full

    Hartelijke groeten vanuit Den Helder,
    Thijs

    REAGEREN
  3. Wat zou dit voor de toekomst inhouden? Dat de limieten bijgesteld worden?
    Brengt dit niet heel veel onrust?

    REAGEREN
    • Beste Joost,

      Allereerst dank voor je vraag. Dat is precies de reden waarom we een bericht over het onderzoek op Duikeninbeeld gezet hebben. De kennis van wetenschap moet ook bij ‘de eindgebruiker’ komen. En dat kan soms vragen opleveren, maar wat mij betreft geen reden tot onrust. 🙂

      We hopen in de toekomst een nauwkeurigere maat dan de UPTD te kunnen ontwikkelen. Op termijn zullen de limieten bijgesteld kunnen worden. De inschatting is dat we momenteel aan de ‘veilige kant’ duiken. Dus waarschijnlijk kunnen we in de toekomst langer duiken met zuurstof dan we nu doen, zonder dat we daarbij veiligheid inleveren.

      We kunnen met de nieuwe meetmethode beter in kaart brengen wat de effecten zijn van een zuurstofduik. De UPTD’s worden al 50 jaar gebruikt en er zijn geen bijzondere gezondheidsklachten beschreven, ook niet bij beroepsduikers die een carriere lang (veel) duiken. Dus zo lang je binnen de limieten van de UPTD’s blijft duiken, zit je in ieder geval aan de veilige kant.

      Groeten!
      Thijs

      REAGEREN
      • Interessant. Ik hoop dat je ons op de hoogte houdt van de ontwikkelingen.

        REAGEREN

Laat een reactie achter

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Velden met * zijn verplicht *

Nieuwsbrief