Wie betaalt de schade?
Wie betaalt de schade van een ongeval? Of er sprake is van een ongeval in het verkeer, op het werk of tijdens het skiën, over aansprakelijkheid kan men nogal eens van mening verschillen. Ook bij duikongevallen is de afwikkeling van de schade lang niet altijd gemakkelijk.
Een duikongeval
Bart was al jaren duikinstructeur. Hij had veel ervaring met duiken in Zeeland. Die dag in mei viel hij in voor een instructeur van een bevriende duikschool van duikvereniging GezelligScuba. Dat deed hij wel meer. De vier cursisten kende hij niet en voor de zekerheid vroeg hij om hun brevetten en logboeken. De twee mannen van middelbare leeftijd hadden 16 duiken gemaakt, waarvan 6 in Nederland. Bij het andere buddypaar, een man en een vrouw, stonden meer dan 30 duiken in het logboek. Bart gaf een uitgebreide briefing over stroom en kentering, zicht, noodprocedures en minimale lucht. De minst ervaren duikers zouden direct naast hem zwemmen, het meest ervaren buddypaar daarachter.Ze daalden af naar 9 meter. Geen stroom, want ze zaten precies op de kentering. Het zicht was minder goed dan gehoopt zodat Bart de beide volgers niet kon zien. Toen hij na een minuut of tien controleerde of alle vier de duikers nog bij elkaar waren, telde hij er maar drie. Na enig zoeken besloot Bart op te stijgen. Toen ze boven kwamen, zag hij meteen wat er aan de hand was. De vrouw dreef, hevig benauwd, aan de oppervlakte. Er zat wat bloed op de lippen, maar ze was wel bij kennis. Ze was in paniek geraakt toen ze haar buddy niet meer zag. Ze was snel opgestegen waarschijnlijk zonder goed te blijven ademen. Bart kwam ’s avonds laat thuis na een heleboel gedoe met de politie en de duikvereniging. Gelukkig had hij niets ‘fout’ gedaan.
Vereniging én instructeur aangesproken
Bart had de verongelukte duikster nog een paar keer opgezocht en ondanks het gebeurde hadden ze een goed contact. Tot Barts verrassing belde enige tijd later de penningmeester van de duikvereniging. GezelligScuba was aansprakelijk gesteld voor de schade van de verongelukte duikster. Zij had een kledingzaak en had een half jaar nietkunnen werken. Daarnaast werden de kosten van een vervangster gevorderd en ook een vergoeding voor de lagere winst. Een schade van al gauw € 50.000. De duikvereniging zei tegen Bart dat hij maar snel zijn verzekering op de hoogte moest stellen.De verzekering van Bart vond dat de aansprakelijkheid bij de duikvereniging lag en was niet van plan iets te betalen. De vereniging daarentegen zei dat alle instructeurs altijd een eigen verzekering dienden te hebben. Bovendien was Gezellig Scuba een vereniging. Alle duikers tekenden een verklaring dat zij de vereniging niet aansprakelijk konden stellen.De advocaat van de duikster scheen zich niets aan te trekken van al dit onderlinge gedoe. Ook Bart kreeg een brief thuis. Als de duikschool niet voor de schade wilde opdraaien, dan moest hij maar betalen. De duikster dreigde met een proces.Bart wist niet goed wat hij moest doen en wendde zich tot een advocaat.Barts raadsman schreef eerst aan de drie betrokken partijen een brief. Tot grote opluchting van Bart was zijn verzekeraar -met wat overredingskracht van de advocaat- bereid de kosten van rechtsbijstand te betalen. Om in al deze donkere juridische wateren goed op dezelfde diepte te blijven, had je wel hulp nodig. De duikvereniging liet weten dat zij de gevorderde schade niet kon betalen, maar de verongelukte duikster bleef bij haar mening dat Bart en de duikvereniging het ongeluk hadden moeten voorkomen.
Schuld van instructeur of eigen risico?
Barts advocaat stelde voor om met Gezellig Scuba, de aansprakelijkheidsverzekeraar en de duikster, eens rond de tafel te gaan zitten. De duikster moest eerst maar eens vertellen wat er precies was fout gegaan. Zij vond dat Bart alle duikers in de gaten had moeten houden.Voor aansprakelijkheid moet echter sprake zijn van een gemaakte fout (groot of klein). Er moet schade zijn die zonder die fout niet was opgetreden en bovendien moet het ook nog redelijk zijn dat de schade door die ander betaald wordt.Omdat de jurist van de verzekeraar en de raadsvrouwe van het slachtoffer weinig of niets van duiken afwisten, kostte het Barts advocaat nogal wat tijd en moeite om uit te leggen wat je van een duikinstructeur wel of niet mag verwachten. Een duikschool of een instructeur kan niet overal voor instaan. Een zeker risico draagt een duiker ook zelf.
Uitsluiten van aansprakelijkheid
GezelligScuba had zelf geen aansprakelijkheidsverzekering. En het is de vraag of de vereniging de aansprakelijkheid kan ‘doorschuiven’ naar een instructeur. Het aansprakelijk stellen van medewerkers kan alleen als de schade door die medewerker opzettelijk veroorzaakt is, en daar was hier geen sprake van.Dat de duikvereniging een verklaring had laten tekenen voor uitsluiting van aansprakelijkheid was een zwak punt. Zo’n verklaring is in Nederland en ook elders in Europa al gauw in strijd met de wet. De duikschool zag in dat zij beter een verzekering hadden kunnen afsluiten waarin ook de aansprakelijkheid van de instructeurs opgenomen is.Voor de aansprakelijkheidsverzekering van Bart bleef er ook enig risico. Als de verongelukte duikster direct de claim bij Bart zou neerleggen in plaats van bij de duikschool, zou ook deze verzekeraar niet buiten de zaak kunnen blijven. Een procedure brengt voor iedereen hoge kosten met zich mee en kan jaren duren. De uitkomst van zo’n proces is uiterst onzeker. Goede raad is vaak minder duur dan een procedure voor de rechtbank. De duikster en haar raadsvrouwe beseften dat schuld aan het ongeval van Bart en GezelligScuba moeilijker te bewijzen zou zijn dan zij in eerste instantie dachten.GezelligScuba en de aansprakelijkheidsverzekering van Bart staken de koppen bij elkaar. Aan de duikster werd een schikkingsvoorstel gedaan van € 5000 als zij af zou zien van een proces. Het risico dat zij een dergelijke rechtszaak zou verliezen was niet denkbeeldig en daarom ging zij akkoord.
Leo Blokland is advocaat, PADI Instructeur en NAUI Tec diver. Op DuikeninBeeld zal hij regelmatig ingaan op juridische aspecten waar je als duiker, duikinstructeur of duikcentrum mee te maken hebt of kunt krijgen.
Misschien heb je zelf een idee voor een onderwerp? Mail het Leo en mogelijk besteden wij er later een keer aandacht aan.
