Brenda de Vries – Walvishaaien

Een duik tussen de walvishaaien is voor veel duikers een droom. Maar soms blijken deze enorme dieren toch nog lastig te vinden. Duikreporter Brenda de Vries had haar hoop op Oslob in de Filipijnen gezet.

Reeds in april is het besluit genomen om dit jaar naar de Filippijnen te gaan. De reden was dat het een land is waar ik nog niet geweest was, maar ook omdat het er gewoon warm is, je er lekker kunt duiken en omdat de prijzen meevielen.  En, je kunt er duiken met haaien. De voshaaien stonden al op het lijstje, evenals de sardine run in Moalboal, maar je kunt in Oslob snorkelen met walvishaaien. Maar als je dan even verder zoekt, dan kun je ook met deze grote reuzen duiken. En dat is natuurlijk veel mooier dan snorkelen.

De duikschool in Moalboal kon deze trip voor ons regelen, samen met 2 duiken met een priveboot naar Simulon Island. Goed, wij zijn akkoord. Alle afspraken in Nederland gemaakt en dat is toch altijd even spannend of ze het ook allemaal echt waar maken wat ze beloven, maar in dit geval kwam de duikschool ons netjes op het vliegveld halen en had netjes voor ons de gewenste duiken op het programma gezet.

Over Oslob is bij sommigen veel te doen. Het is namelijk een plaats waar de haaien gevoerd/gechummed worden. En volgens sommigen is dit notdone, wordt de migratie van de vissen verstoord, zijn de vissen gewond, is het ongezond voor de vissen, enz. Dus voordat we deze trip boekten hebben we ons eerst eens goed ingelezen. En uiteindelijk besloten om wel te gaan. Als je al 3 keer ergens geweest bent waar walvishaaien beloofd worden en ze zijn er steeds niet, dan ga je beslist voor een 4e poging en zelfs nu krijg je geen 100% garantie.

Het zijn gewoon wilde haaien. Een stukje geschiedenis: Ooit ontdekten de vissers dat de resten die ze in het water gooiden deze walvishaaien aantrokken en dan waren er snorkelaars of duikers die vroegen waar de haaien zaten. En toen ontdekten de vissers dat ze veel meer geld konden verdienen met het lokken van de walvishaaien dan met het vissen en zo is er dus een soort van toeristenfuik ontstaan. Want zo kun je het wel noemen, een toeristenfuik. Maar toch weer niet te massaal als je duiker bent. Maar er is de laatste jaren ook hier gewerkt aan het verbeteren van de voorwaarden om te duiken of snorkelen met deze dieren. En, er zijn onderzoeken die aantonen dat de migratie van deze vissen helemaal niet verstoord wordt. Het is bewezen dat niet elke dag dezelfde haaien langskomen, en ze zijn gewoon wild en zijn ze het zat, dan gaan ze weer weg. Wat wij ook lezen is dat na 11 uur de meeste haaien verdwenen zijn en dat er snorkelaars tot 12 uur in het water mogen. Maar dat soms de vissen al weg zijn op dat tijdstip.

En inmiddels krijgt elke snorkelaar uitleg over wat wel mag en niet mag, aanraken mag dus absoluut niet en er staan tegenwoordig ook boetes op, en er is continu iemand in het water die dus al die snorkelaars in de gaten houdt. Je mag geen zonnebrandcreme op je smeren, en zo zijn er nog meer regels. De snorkelaars krijgen 30 minuten de tijd en het is letterlijk een nummertje trekken en wachten tot je omgeroepen wordt en je aan de beurt bent. En dan mag je in 1 van de 15 tot 20 bootjes stappen voor je half uurtje snorkelen met deze prachtige dieren.

Ook voor duikers zijn er regels. Zo mag er niet geflitst worden. En dit levert zelfs bij mijn camera een discussie op omdat ik de flitsers op mijn armen heb. Ja, maar ze mogen niet mee. Eh, ik heb er een aan-uitknopje op, dus kan ze uit laten, en zonder de flitsers is mijn set niet meer in balans. Maar de duikschool is bang voor een boete als ik toch ga flitsen, want ook de duikers worden in de gaten gehouden zeggen ze. Uiteindelijk krijg ik alles mee naar het water als ik laat zien dat ik de optische kabels er af kan halen. Problem solved. Dus zonder optische kabels te water.

Duikers mogen niet boven komen wordt er gezegd en we mogen uiteraard ook de haaien niet aanraken. Verder moeten we afstand houden van de snorkelaars, en van de haaien, we krijgen ook afstanden te horen. Prima. Er gaat een zgn. gids mee te water, maar eigenlijk duikt iedereen solo. Nou ja duiken, je jojoot wat tussen de 50cm en de 5m.

De haaien worden dus gechumd, maar de vissers moeten zich ook aan regels houden. Zo wordt er niet genoeg gechumd om de vissen volledig van voedsel te voorzien. Ze moeten dus zelf ook nog op zoek. Het is dus eigenlijk niet anders dan het chummen wat in Zuid Afrika bijvoorbeeld gebeurt.

Conclusie: de dieren worden dus wel degelijk beschermd, alles is aan regels gebonden en het zijn en blijven dus gewoon wilde haaien die volgens internet toch gewoon blijven migreren. Of je het er verder mee eens bent, een ieder moet zelf de afweging maken vinden wij. Het is geen doel om hier een discussie over te starten, dit is gewoon een verslag van hoe wij het ervaren hebben. Dan kun je ook discussiëren over chummen in andere landen, het voeren van vogeltjes in je tuin, of de egels, of vissers die vissen waarbij je ook lokaas gebruikt en vervolgens een haak door de lip van de vis trekt. Dus nee, dit is gewoon een verslag en verder niet.  Lees in je in en trek zelf je conclusies.

Onze dag begint dus enorm vroeg, om half 5 moeten we klaarstaan in Moalboal en worden we naar Oslob gebracht. Onze duik met de walvishaaien begint om 7 uur. We ontbijten in Oslob en zijn daarna nog ruim op tijd om ons voor te bereiden op de duik. Het is gewoon een kantduik, geen stroming. Vanaf de kant zwemmen we richting de bootjes met snorkelaars. Al snel komt de eerste walvishaai in zicht. Wow, wat een grote beesten.

De snorkelaars moeten bij de bootjes blijven en de vissers varen dan met bootjes zonder snorkelaars met wat lokvoer langs zodat elk bootje met snorkelaars een haai te zien krijgt. De haaien zwemmen dus langs de bootjes heen en terug zeg maar.  Als duiker zwem je onder water waar je maar wilt zeg maar, maar je mag dus geen snorkelaars hinderen. Op een gegeven moment zien we zelfs 6 haaien, wow wat een feest. Deze zwemmen toevallig niet bij de voerbootjes, maar op een afstand waar de snorkelaars ze niet kunnen zien. Wat mooi.

En dan zijn de haaien ineens weg. Helemaal niets zwemt er meer rond. Je ziet als je omhoog kijkt de snorkelaars ook zoeken naar de haaien, maar ze zijn even weg. Jammer als dat net in je half uurtje gebeurt dat jij aan de beurt bent. Maar het zijn gewoon wilde dieren immers, dus ze komen en gaan wanneer zij dat willen.

Na ongeveer 10 minuten komen er weer een paar terug. Maar dit keer is er ook een nieuwe haai bij, een kleintje. Nou ja klein, klein vergeleken met de anderen, maar 5 a 6m is nog steeds groot hoor. Als wij na 65 minuten weer richting de kant zwemmen zijn er 2 haaien bij de snorkelaars. Wij zijn tevreden, walvishaaien gezien. Wat een machtige beesten, geweldig.

Conclusie van deze duik:

Ja, het is er druk, maar zoveel mensen als je op sommige youtube videos ziet waren er gelukkig niet toen wij er waren. Als duiker heb je totaal geen last van de snorkelaars overigens. Wij vonden het goed gestructureerd en er was echt aandacht voor het welzijn van de dieren. Wij hebben geen haaien gezien met wonden. Wel hebben we gezien dat er door iemand die de snorkelaars in de gaten moest houden ingegrepen werd toen iemand te ver van het bootje wilde zwemmen.  De briefing vertelt duidelijk wat wel en niet mag. Er waren ongeveer 12 duikers onder water toen wij er waren. Dit was inclusief de zgn. gidsen.

Na de duik kregen we tijd om even wat te drinken en daarna gingen we naar de boot voor onze privetrip naar letterlijk een prachtig bounty eiland. Deze perfecte dag was nog niet voorbij.