Vrijwilliger bij walvishaaienprogramma - A dream comes true

Het zat Charlotte Hesterman niet mee. Zo veel duiken en nog nooit een walvishaai gezien. Tijd voor actie dus!

De afgelopen 5 jaar heb ik aardig wat gebieden bezocht waar men de ‘walvishaai’ tegen kan komen. Desondanks had ik niet het geluk voor een ontmoeting. Waar ik ook heen ging, de walvishaai was altijd ‘net’ gezien, maar weer verdwenen. Dit vroeg om serieuze maatregelen en ik besloot mij op te geven als vrijwilliger voor het meewerken aan een onderzoeksprogramma voor walvishaaien op de Malediven.

Rond de South Ari Atol worden deze dieren het hele jaar door gespot. Zou ik nu dan toch geluk hebben? Om de kansen te vergroten verbleef ik 4 weken op een klein eiland Mandhoo tussen de lokale bevolking. Samen met de onderzoekers van het ‘Whaleshark team’ en vijf andere vrijwilligers gingen we iedere dag het water op, op zoek naar deze imposante dieren.

Vijfde kieuw
De eerste dag kwam mijn wens al in vervulling en hebben we met twee walvishaaien gezwommen. Wat een feest.

Na een hoop gejuich door mijn snorkel was het tijd om de onderzoekers daadwerkelijk te helpen. Met een camera maak je eerst een ID foto van de linkerzijde walvishaai. Op deze foto moeten de 5^e kieuw en de borstvin staan. Met deze foto is het mogelijk de identiteit van de walvishaai vast te stellen. De stippen van de walvishaai zijn uniek, zoals een vingerafdruk van de mens. Verder worden er foto’s gemaakt van de verwondingen en littekens van de walvishaai, om na te gaan of er nieuwe verwondingen zijn en of de oude wonden goed genezen. Een van de walvishaaien ‘Woody” is overvaren door een speedboot en heeft een gescheurde rugvin. Het duurde erg lang voor deze wond genas.

Meetlint
Twee andere teamleden zorgen wanneer we als enigen bij de walvishaai zijn dat deze opgemeten wordt. Met een meetlint maak je een hoekduik naar de walvishaai en houdt de ene freediver het lint bij de kop van de walvishaai en de tweede freediver trekt het lint strak en meet de lengte tot het uiteinde van de staart. Wanneer je twee rukjes aan het lint geeft, weet de voorste freediver dat deze weer naar boven kan. Bij het naar boven zwemmen houd je het lint allebei rechts van je, zodat de walvishaai absoluut niet in contact komt met het meetlint. Pas als de onderzoekers zeker weten dat je hiertoe in staat bent mag je als vrijwilliger de walvishaai proberen op te meten.
Wanneer er andere boten aanwezig zijn met toeristen zien ze van het meten af, om discussie omtrent aanraken (wat niet mag) te voorkomen. Ook is het soms wel erg druk rond een walvishaai. Of deze hier nu zo blij van wordt…?

Iedere week worden er op vaste locaties metingen gedaan, zoals stroming, zicht onder water en watertemperatuur. Op basis van deze metingen is het mogelijk te achterhalen wat de walvishaaien steeds terug doet keren naar dit gebied. De meeste walvishaaien in dit gebied zijn tussen de 6 en 8 meter en ‘relatief’ klein. Zodra de walvishaai een lengte van rond de 8 meter bereikt verlaat ze het gebied en wordt ze niet meer terug gezien. Tot 8 meter komen de walvishaaien regelmatig terug naar dit gebied. Wat hiervan de reden is wordt onderzocht. Er is vaak voldoende tijd om naast de research foto’s ook mooi plaatjes te maken.

Naast de walvishaaien kom je geregeld dolfijnen, schildpadden, manta’s, mobula’s, grote kwallen en zo nu en dan een zeilvis tegen die een sprong uit het water maakt. Echte cadeautjes zijn het om deze dieren in grotere aantallen en frequent te zien.

Factor 50
Toch is het ook oppassen geblazen. De zon brandt hier erg vel en factor 50 is een must. In de vier weken heeft een vrijwilligers van het team 1100 ml zonnebrand factor 50 gebruikt. Dit was zeker geen overbodige luxe. Anderen die minder scheutig waren met de zonnebrand kwam vaak met verbrande (voeten) terug wat soms in ontstekingen resulteerde. Een rash vest is nodig tijdens het snorkelen/freediven.