Filmen in een onderzeeër

Sjouke Brunia heeft best een speciaal duikberoep – hij assisteert bij de opnamen van grote films. Hij neemt je mee terug naar de set van de Belgische film Torpedo.

Augustus 2018
Samen met onderwatercameraman Bas Andries ben ik op weg naar België. We gaan 3 dagen filmen in een nagebouwde Duitse WOII-onderzeeër. Vroeg in de morgen rijden we het mistige verlaten Weelde-depot op. Helemaal achter op het terrein ligt de Hangar waar we moeten zijn. En daar staat de meeste geweldige filmset waar we ooit zijn geweest.

Een vol jaar hebben onze zuiderburen gebouwd aan deze 40 meter lange stalen constructie. Van binnen is het een exacte replica van een Duitse onderzeeër uit de Tweede Wereldoorlog. Over de volle lengte en 360 graden rondom. Er is een machinekamer met echt bewegende motoren, een lanceerruimte, de kombuis en een commandoruimte vol met wijzerplaten, schakelaars, meters, kranen, een werkende periscoop, bedden die aan de wand hangen, een officierenvertrek en ook achter zit weer een torpedoruimte. Tussen de ruimtes zitten waterdichte schotten met kleine ronde deuren. Alles is grijs en zwart en vuil geschilderd en verouderd. Het is er donker op wat gloeilampjes na. Claustrofobisch dus. Er zijn geen extra ruimtes of uitneembare stukken gemaakt voor camera en crew. Dat kan ook niet. De onderzeeër is waterdicht en geheel van staal. De hele constructie staat op hydraulische voeten en kan dus schudden en overhellen.

Onze duikstek voor de komende dagen!

Naast de set staat een grote bufferbak met water. Die staat op 31 graden lekker te dampen. Met grote pompen kunnen de verschillende compartimenten van de onderzeeër worden gevuld en vooral ook snel weer worden geleegd. Binnen 10 seconden kan het waterniveau bijna een meter zakken. Da’s wel zo veilig, maar creëert veel stroming.  Ik heb de grootste moeite om tijdens de shoot te voorkomen dat de dure kabels van de camera en communicatiesysteem met weglopend water mee naar buiten worden gezogen.

Als Bas en ik er bij zijn, dan weet je al dat de onderzeeër niet droog gaat blijven van binnen. Gewapend met een Arri Mini (bioscoop)camera in een Gates onderwaterhuis brengen we lange dagen van soms wel 10 uur in de ondergelopen duikboot door. Boven op de duikboot – in de hitte van de nok van de Hangar – zitten regisseur Sven Huybrechts en cinematographer Robrecht Heyvaert. De cinematographer, ook wel Director of Photography van een film, is de cameraman, maar vooral verantwoordelijk. Robrecht mag na Torpedo trouwens door naar Amerika om Bad boys for Life te draaien.

Bij veel films en series train ik zelf de acteurs van tevoren. In dit geval is dat al gedaan en zijn er Belgische veiligheidsduikers. Mijn taak is vooral achter Bas, de onderwatercameraman. En dat is uitdaging genoeg. In zo’n duikboot zijn veel uitstekende delen waar je gemakkelijk tegenaan stoot of achter blijft hangen. Als dat gebeurt, krijgt de camera een zwiep en kun je die take niet gebruiken. Best duur met 40 personen cast en crew aan het werk. Dus scherp zijn, goed vooruitkijken en goed samenwerken met Bas. Hij moet weten of hij toch door mag zwemmen als ik ‘m bijvoorbeeld preventief bij z’n been vasthoud, of dat hij z’n pan (horizontale camerabeweging) niet kan afmaken omdat de kombuis in de weg zit. In sommige gevallen is mijn hand er om een botsing te voorkomen, in andere gevallen kan hij er op afzetten. Niet bij alle shots is er de ruimte om nog vinnen te dragen. Beiden dragen we een Ocean Reef volgelaatsmasker met communicatieapparatuur. De regie zit ook op de lijn, dus als ik niet hoef te praten, moet ik het ook niet doen.

23 oktober 2019. Première! Op naar Antwerpen voor de film en natuurlijk de afterparty.Echt supergaaf, mooi om te zien hoe alles uiteindelijk geworden is. Ook het weerzien met veel crew en cast die we bijna een jaar niet gezien hebben, is geweldig. De Belgische cast is druk met de pers en netwerken, maar voor de Duitser Thure Riefenstein is het rustiger. Terwijl hij toch één van de hoofdrollen speelt als Kapitein Frans Jäger. Dat het een boeiende verhalenverteller is, weten we al van tussen de takes door. En na 30 uur in een krappe onderzeeër heb je toch het gevoel dat je iemand een beetje kent!

Memorabele shots

Bij het zien van de film komen toch wat memorabele shots boven. Met name uit het heftige laatste kwartier van de film.

Op 1h.23m zwemt Koen de Bouw naast de onderzeeër. Deze shots hebben we een half jaar later gemaakt in januari 2019.  In een verwarmd bad in dezelfde loods in Ravels. Er heerste een heel mystieke sfeer met een loods met kale betonvloer een paar graden boven nul, en dan een warm zwembad erin dat de loods in een soort mist hulde. Speciaal voor dit shot zijn delen van de buitenkant van duikboot, de torpedobuis en boeg nagebouwd en in het bad geplaatst.

Op 1.24.28 zweeft Ella-June Henrard langzaam uit beeld… Zweeft? Nee, dat gaat niet vanzelf – ik trok haar gewoon aan de benen naar achteren.

Op 1.30.20 zat Bas met de camera voor zich en z’n rug tegen de achterwand klaar in het droge slaapvertrek. Vervolgens hebben we het compartiment ernaast tot ongeveer anderhalve meter hoog met water gevuld en de deur opengetrokken.. Dat was best een mooie vloedgolf. In onze Making of-video zie je hoe dat er uitzag. In de uiteindelijk film is een veel minder heftige versie met minder water gebruikt omdat dit er uiteindelijk op beeld beter uitzag.

Op 1.30.41 zit het moeilijkste shot. We moesten achteruitzwemmend met de camera Thure voorblijven. Dat was best een uitdaging. Het was al wat later op de dag, dus het zicht in het water was niet best meer (elke dag werd het water in de bufferbak vervangen).  We moesten dus dicht op Thure blijven voor goed beeld. Met de veiligheidsduikers als stand-in hebben we eindeloos geoefend. Op de bodem had ik op iedere meter grote baksteenvormige magneten geplaatst waaraan ik mezelf naar achteren trok terwijl ik Bas met zijn camera sleepte. Ook Thure moest oefenen en zwemslagen precies tellen. Toen dat er uiteindelijk goed op stond, hebben we wel een klein feestje gevierd.