Test: Olympus E-PL3 en PT-EP05L

Sinds de komst van de Olympus PEN-serie is de wereld van onderwaterfotografie voorgoed veranderd. Nu dit type camera iets langer op de markt is, worden de voordelen alsmaar groter. Hoog tijd om hier eens dieper in te duiken.

We testen de Olympus E-PL3, beter bekend als de PEN 3, tezamen met de PT-EP05L onderwaterbehuizing. In de test staan we niet alleen stil bij de huidige prestaties, maar kijken we ook naar de ontwikkeling die de PEN heeft doorgemaakt. Het PEN systeem heeft er zeker aan bijgedragen dat de systeemcamera’s van Panasonic en Sony binnen de wereld van onderwaterfotografie ook serieus worden genomen. Een camera waarbij het interessant is om te kijken naar de huidige prestaties, maar zeker ook naar de potentie die de camera voor onderwaterfotografie verder biedt.

Olympus E-PL3

De E-PL3 is een camera uit de klasse systeemcamera’s, ook wel spiegelloze camera’s genoemd. In dat laatste geval wordt het vergelijk gemaakt met de spiegelreflexcamera’s. Wat de systeemcamera’s gemeen hebben met spiegelreflexcamera’s, is de mogelijkheid om lenzen te wisselen. Het grootste verschil is het formaat, de systeemcamera’s zijn aanzienlijk compacter zonder enige concessie aan de beeldkwaliteit te doen. De sensor is van het type micro vier/derde en is met 17,3 x 13,0 mm groter dan de sensor van een compactcamera. Zo’n grotere sensor maakt het mogelijk om in omstandigheden met weinig licht toch goed te presteren. De sensor heeft 12,3 Megapixels, meer dan genoeg voor vergrotingen op posterformaat. Het grote voordeel voor onderwaterfotografie is dat alle functies manueel bedienbaar zijn en dat de foto’s in zowel JPEG als RAW formaat opgeslagen kunnen worden. Hierdoor heb je als fotograaf de maximale mogelijkheid om het eindresultaat naar jouw hand te zetten. De bediening is eenvoudig, het aantal functietoetsen is zeer beperkt gehouden. Alle instellingen die je op de camera doet doorloop je via een gebruiksvriendelijk menu. Alle handelingen die je doet zijn op het lcd-scherm af te lezen. De PEN-3  beschikt over een snel 35-punts AF systeem, waardoor de camera in vrijwel alle situaties snel en goed scherpstelt. De afdruksnelheid is die van een spiegelreflexcamera en er is geen enkele sprake van afdrukvertraging. De camera is voorzien van een oplaadbare Lithium-Ion batterij, waarmee je met Live View opnamen circa 330 foto’s kunt maken. De lenzen, die klein en licht zijn, kunnen worden gewisseld en worden met een bajonetsluiting op de camera bevestigd. De camera weegt, inclusief de batterij, slechts 313 gram.

Filmen met de E-PL3

De camera is voorzien van een HD-filmfunctie die ook geactiveerd kan worden als de camera in een fotostand staat. Eén druk op de rode knop op de achterzijde van de camera volstaat om te starten met filmen. Handig als je met een foto bezig bent en je ziet plots wat gebeuren wat je snel met bewegend beeld wilt vastleggen. De E-PL3 is voorzien van elektronische beeldstabilisatie. Naast dat je zelf het gewenste beeldformaat/ -kwaliteit kan instellen, kan je ook een aantal belichtingsfuncties bedienen. Al deze mogelijkheden maken dat je met de PEN-3 zeer leuk kunt filmen.

Olympus PT-EP05L onderwaterbehuizing

Het onderwaterhuis is gemaakt van zwart kunststof en heeft een transparante achterwand waarin ook de o-ring geplaatst is. Het huis oogt degelijk en kan worden gebruikt tot een diepte van 45 meter. In eerste instantie lijkt het alsof de lenspoort niet gewisseld kan worden en vast zit aan de behuizing. Aan de binnenzijde zit echter een schroef, waarmee de poort los gemaakt kan worden. Hierdoor ben je in staat om specifieke groothoek, fisheye of macro poorten te monteren. Zo kan je jouw cameraset door het gebruik van verschillende lenzen en poorten perfect aanpassen aan het onderwerp wat je wilt fotograferen. Ideaal aan de standaardpoort is de mogelijkheid om voorzetlenzen te gebruiken. De behuizing is voorzien van 67 mm schroefdraad, waardoor je onderwater kan besluiten nog een macro- of groothoekvoorzetlens te gebruiken. Wanneer je alleen de 14-42 zoomlens wilt gebruiken maakt deze mogelijkheid jouw set super flexibel. Erg prettig als je niet direct allerlei extra lenzen wilt aanschaffen.
Bij de behuizing van de PEN-3 maakt Olympus voor het eerst gebruik van een focuslicht voor macrofotografie. Dit zit standaard op de originele poort gemonteerd. In de voorzijde van de poort zijn vier LED lampjes aangebracht, die gevoed worden door twee AAA batterijen. Olympus heeft in de behuizing een plekje weten te vinden voor de batterijen, zonder dat de behuizing hier onnodig groter van wordt.
De behuizing wordt standaard geleverd met een diffuser. Handig wanneer je niet direct externe flitsers wilt gebruiken. Doe je dit wel, dan kan je deze optisch aansturen. Het huis is voorbereid op het gebruik van twee optische kabels, die direct voor de flitsers kunnen worden geklikt. Wanneer je de camera in de behuizing plaats ben je verplicht de flitser op te klappen, anders past de camera simpelweg niet. Handig, want zo kom je onderwater niet voor vervelende verrassingen wanneer je de flitser wilt gebruiken.

De camera wordt bediend door knoppen die vooral op de achterzijde van het onderwaterhuis zijn te vinden. Voor een hoger gebruiksgemak zijn deze knoppen van symbolen voorzien zodat je weet welke functie je bedient. Aan de boven-/voorzijde van het huis bevinden zich alleen de aan-/uitknop en de afdrukknop. Scherpstellen gaat prima met deze grote knop. Het verschil tussen scherpstellen en afdrukken is duidelijk te voelen. Links voor op het huis zit een draaiwiel waarbij de lenzen kunnen worden in- en uitgezoomd. Deze zoomknop is vrij klein en dat betekent dat je flink moet draaien als je volledig wilt inzoomen.

Ontwikkeling van de PEN serie

Sinds de komst van de PEN-1 is de PEN camera goed doorgeëvalueerd. Ten opzichte van de eerste versie is de camera sneller in het autofocussen, is het LCD scherm vergroot, is de camera beter geworden in het filmen en is de 14-42 lens stiller geworden (wat vooral een voordeel tijdens het filmen is). De behuizing van de PEN-3 is zeker vergeleken met de PEN-1 een stuk compacter geworden. De bediening van de knoppen is daarbij ook nog eens ergonomischer geworden. Naast de behuizing van Olympus zijn er overigens ook behuizingen van andere fabrikanten als bijvoorbeeld Nauticam en 10Bar leverbaar. Een ander groot voordeel is dat er steeds meer lenzen leverbaar worden. Niet alleen van Olympus zelf, maar ook van fabrikanten als Sigma, Tokina en Leica. Al deze ontwikkelingen maken de micro vier/derde serie en een camera als de PEN-3 aantrekkelijker. Het zal je niet verbazen dat hiermee de populariteit, die vanaf de PEN-1 al groot is, alleen maar groter zal worden.

Onderwater met de set

Voor het testen voorzien we de camera van een tray, die het mogelijk maakt om de externe flitsers eenvoudig te bevestigen. De handvaten op de tray maken het vasthouden ook nog eens eenvoudiger.

Vergeleken met mijn eigen spiegelreflex set is het gewicht een verademing. Een stuk lichter en compacter en dat merk je als je de dijk in Zeeland over klimt en als je met je neus tegen de stroming in hangt. De camera is in combinatie met de 14-42 II R kitlens opvallend snel. Naast de snelheid valt ook de flexibiliteit van deze lens op, zeker omdat we voor de test ook gebruik hebben gemaakt van een SubSee +10 diopter (natte voorzetlens). Je switcht met het grootste gemak van macro naar groothoekopnames. Wanneer je gewend bent met een spiegelreflex camera te werken, dan zal je de zoeker in eerste instantie mogelijk missen. Iets wat niet zal gelden voor de fotograaf die gewend is met een compactcamera te werken. Sinds de eerste proefduik staat er een glimlach op mijn gezicht, die de duiken daarna niet meer verdwenen is.

Conclusie

De Olympus E-PL3 en PT-EP05L maken de hoge verwachtingen zeker waar. De camera is snel en flexibel in het gebruik. Het compacte formaat, zonder concessies aan de kwaliteit verklaren het succes van deze camera en het succes van deze klasse camera’s. De bediening van het huis werkt lekker, zelfs met dikke handschoenen. De focuslampjes zijn een leuke extra, maar in praktijk maar zeer beperkt te gebruiken. Met de huidige ontwikkelingen op lenzengebied is dit een camera, die de wereld van onderwaterfotografie met recht heeft veranderd. De PEN camera heeft een nieuwe hoofdstuk aan de onderwaterfotografie toegevoegd, een leuk en goed hoofdstuk!

Eindoordeel

+ snelle autofocus
+ beeldkwaliteit
+ compacte formaat en gewicht
– zoomknop op onderwaterhuis is wat klein
– focuslampjes op poort zijn mooi, maar raken het onderwerp niet

Grote zus voor de PEN

Olympus heeft naast de PEN lijn een nieuwe lijn geïntroduceerd, de OM-D-serie. Geen opvolger van de PEN-3 maar een uitbreiding van de micro vier/derde serie. De OM-D-serie heeft een ingebouwde elektronische zoeker en dat geldt niet voor de PEN camera’s. Het eerste toestel in deze serie is de Olympus E-M5 en deze heeft ten opzichte van de E-PL3 onder andere een degelijkere behuizing, een verbeterde beeldsensor en meer megapixels. Met dergelijke prestaties mag je met recht van een grote zus spreken. Als onderwaterfotografen kunnen we blij zijn dat deze grote zus van Olympus ook een eigen onderwaterhuis krijgt.

Productfoto’s camera  en behuizing – Olympus
Onderwaterfoto – Edwin van der Sande