Inloggen

Wachtwoord vergeten?

Natuur / Reizen / Snorkelen / Snorkelen op reis

Snorkelen in de kraamkamer

Gele stenen, kantduiken, relaxte sfeer, daar denk je toch meteen aan bij de naam Bonaire. Peter de Maagt ook, maar dit keer duikt hij ook onder in de mangroven.

Bonaire link ik meteen aan super relaxed duiken. Gewoon tanks in de auto, een gele steen opzoeken en het water in lopen. En het liefst zo vaak mogelijk duiken. Pas de dag voor vertrek ga ik dan nog eens iets ander doen. Deze keer had ik me voorgenomen om de mangrove een veel hogere prioriteit te geven.

Dus midden in de week, ’s ochtends vroeg om 8:15 uur sta ik voor de deur van het Mangrove Center. Na een korte verwelkoming door Elly Albers worden we voorgesteld aan onze gids, Ineke de Boer, en kan het avontuur beginnen. Een van de eerste verrassingen van de dag krijg je meteen al bij de intro. De foldertjes van STINAPA zijn 3-D! Waarschijnlijk heeft iedereen deze foldertjes al eens in zijn handen gehad maar ik vraag me af hoeveel mensen dit weten?. Helaas werken de gebruikelijke groen-blauw brilletjes niet en heb je een speciaal Chromadepth 3-D brilletje nodig, maar ze zijn echt 3-D. Het volgende wapenfeit komt wanneer uitgelegd wordt dat de illustraties getekend zijn door onderwaterschilder Dominique Serafini die nog samen met Jacques Costeau en Albert Falco op de Calypso gevaren heeft. Ik moet toegeven dat ik toch onder de indruk ben.
827b7c763b   c046cbb5d3

Ineke kan heel duidelijk uitleggen dat de mangroven een belangrijke ecologische functie hebben en als kraamkamer dienen voor veel onderwaterleven. Dat het ook een filterbarrière vormt bij hevige regenval is nieuw voor mij. De mangroven vangen de eerste klap op als hevige regenval tot modderstromen leidt, en voorkomen op deze manier dat sediment op het gevoelige koraal komt. Ineke vertelt gepassioneerd verder over wat we gaan zien, en legt uit dat mangroven tropische struiken en bomen zijn die kunnen groeien in getijdengebieden met zout water. Er zijn maar weinig bomen die onder dergelijke omstandigheden kunnen overleven, maar mangrovenbomen hebben zich aangepast. Aangezien de bomen in een getijdengebied staan, staan ze de helft van de tijd met hun wortels in het water.
4c17b7b0e5  f41c6c9fe1

De belangrijkste, en meest in het oog springende, aanpassing is dan ook de manier om te ademen. In Bonaire heb je rode en zwarte mangroven en beide hebben hun eigen oplossing voor dit probleem gevonden. De rode mangrove, de soort die bijna het gehele Lac gebied domineert, ademt door zogeheten luchtwortels. De wortels groeien een stukje horizontaal van de stam af en buigen dan naar de grond. Het gevolg is een wirwar aan kronkelige wortels die als een waar bouwwerk boven de grond uitkomen. De zwarte mangrove, die je alleen aan de buitenkanten van het mangrovengebied vindt, heeft geen luchtwortels, maar typische ademwortels die als een soort spijkerbed uit de modder naar boven steken. Officieel heten deze wortels pneumatoforen, maar het eenvoudigste is het om ze gewoon als snorkeltjes te zien. We zijn tenslotte duikers!

_DSC3703edweb   _DSC3653edweb

Een andere essentiële aanpassing die nodig is om te overleven, is het vermogen om zout water om te zetten in zoet water. Om dit voor elkaar te krijgen hebben sommige mangrovebossen halfdoorlatende membranen in hun wortels die zout simpelweg niet doorlaten en op die manier het water “zuiveren”. Een andere manier om van het zout af te komen is het uitstoten via zoutklieren in de bladeren.

En net alsof dat allemaal nog niet genoeg is en de omstandigheden nog niet beroerd genoeg zijn, is er ook nog de wisselende temperatuur. Bij laag water zorgt de felle zon ervoor dat de wortels blootgesteld worden aan hoge temperaturen terwijl bij hoog water de wortels lekker gekoeld worden. Het is dan ook niet verbazingwekkend dat er niet heel erg veel verschillende soorten mangrovenbomen en struiken zijn. Wie wil nu opgroeien in zulke omstandigheden?

_DSC3585web

De theorie is leuk maar het echte gevoel krijg je pas als je de mangroven kunt “ruiken en aanraken”. De tocht door de mangrove doe je per kano en je kunt kiezen tussen één of twee uur peddelen. Het grote voordeel van de twee uur durende trip is dat het inclusief snorkelen is. Voor degenen die nog nooit gekanood hebben, volgt een korte uitleg en daarna stapt iedereen in zijn kano. Denk niet dat het simpelweg recht-toe-recht-aan peddelen is in een brede geul. Op verscheidene plekken zijn er nauwe kanalen waar je maar net doorheen kunt omdat de wortels zich als een tunnel om je heen buigen. Er is te weinig ruimte om te peddelen, en de deelnemers manoeuvreren zich één voor één vooruit door aan de wortels te trekken, en botsen voorzichtig links en rechts tegen de wirwar aan wortels. Je moet soms achterover liggen omdat de ruimte boven je hoofd niet genoeg is om rechtop te blijven zitten.

Op de open stukken stopt Ineke regelmatig en geeft ze uitleg over allerlei aspecten van de mangroven. De bodem is op veel plekken bedekt met verschillende soorten zeegras, dat voedsel is voor veel dieren. Op enkele van de stops kun je de “up-side-down jelly-fish” zien – de “onderste-boven kwal”. De kwal heeft algen tussen zijn tentakels die hem voorzien van zuurstof en voeding. De algen krijgen op hun beurt beveiliging van de netelcellen van de kwal. Omdat de algen veel zonlicht nodig hebben en de kwal niet de beroerdste is, draait hij zich ondersteboven in vrij ondiep water om zijn algen-gasten van alle comfort te voorzien.

3080a94d15   f7719920f0

Er is ook een vrij groot open stuk meer dat we tegen de wind in moeten oversteken.Iedereen kan zich lekker uitleven en zijn ochtendgymnastiek uitvoeren in een poging zo snel mogelijk aan de andere kant te komen. Eenmaal aan de andere kant gearriveerd worden de kano’s aan elkaar vastgemaakt en mag iedereen de kano uit om te snorkelen in één van de kanalen. Ondanks dat je maar 15 minuten speeltijd krijgt, is dit het absolute hoogtepunt van de trip. Met eigen ogen kun je het principe van eten-of-gegeten worden in de praktijk zien. Aan het begin van het kanaal, tussen de wortels verscholen, zitten de grote vissen te wachten op de kleine visjes die uit de kraamkamer komen. De vissen zijn geconcentreerd en lijken zich niets aan te trekken van de snorkelaars. De verschillende soorten mosselen, kleurrijke sponzen en allerlei soorten wier dat op de wortels groeit, kun je in al hun glorie bekijken. Het zicht is niet vergelijkbaar met de rest van Bonaire en het water is zelfs wat groenig, maar dat mag de pret niet drukken. Het speelkwartier is voorbij voordat we er erg in hebben, en enigszins met tegenzin moeten we al terug naar het infocentrum. Het smaakt naar meer! Stom dat ik dit niet veel eerder gedaan heb. Als ik het privilege heb om ooit nog eens naar Bonaire te gaan, dan staat een bezoek aan het Mangrove Infocentrum nog hoger op mijn lijstje.

Tekst en foto’s: Peter de Maagt

Peter werd in februari 2012 uitgeroepen tot winnaar van de Reportagewedstrijd 2011, een initiatief van DuikeninBeeld in samenwerking met sponsors BONTravel, La Pura Vista en Bonaire Toeristenburau. Zijn prijs? Een geheel verzorgde reis naar Bonaire met de opdracht om dit eiland eens op een andere manier te belichten. Dit verhaal is het resultaat.

Wil je meer Bonaire-foto’s van Peter zien? Klik hier!

Laat een reactie achter

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Velden met * zijn verplicht *

Nieuwsbrief