Sharkroute 4 – Nog meer haaien?

Bert en zijn groep verplaatsen zich naar Umkomaas. Ze gaan op zoek naar weer andere soorten haaien. Of ze ze vinden?

Op een goed uur rijden ten zuiden van Durban oon de oostkust (KwaZulu-Natal) bevindt zich Umkomaas, een klein stadje dat redelijk wat duikcenters/resorts heeft, vanwege het bekende marinereservaat Aliwal Shoal op ongeveer vijf kilometer uit de kust. Dit is op zichzelf een 4 km lange versteende onderwater zandduin met een breedte van driehonderd meter en een diepte van vijf tot 35 meter.

Op deze plek, in de warme Indische Oceaan, hopen we onze laatste sharktarget ontmoeten: de tijgerhaai (Galeocerdo cuvieri), de laatste en 10e gegarandeerde haaiensoort op ons reismenu. Dit dier spreekt al jaren enorm tot onze verbeelding. Dit wordt de kers op de taart van onze duikvakantie.

We krijgen een plekje bij het duikcentrum/resort van ScubaAddicts, direct aan het strand gelegen met zo’n tien sobere kamers met zeezicht, een klein tropisch park met een even klein zwembad en maaltijden op bestelling. De temperatuur is aangenaam koel, zo’n 25 graden, maar de weersvoorspellingen zijn niet best voor de komende dagen: grijs, veel wind en bakken regen.

De eerste duikdag moeten we in het duikcentrum al optuigen en ons duikpak aantrekken. Ook twee grote tweemotorige ribs worden in gereedheid gebracht. We vertrekken in kolonne naar het strand bij de monding van de Mkomazirivier. Daar trekken we onze lifejackets aan, nodig voor de dolle rit door de hevige branding van de oceaan.

De schipper is een man met stalen zenuwen, de duikers steken hun voeten in de voetriemen om zich vervolgens met de handen ook nog extra goed vast te houden. De rivier is erg ondiep, lastig voor de zwaar met duikers en hun materiaal beladen ribs. Voordat hij vol gas geeft, bestudeert de schipper lang de golven: hij moet een juiste corridor weten te vinden tussen al dat inkomend geweld. Eén foute inschatting en het gaat mis. Dan laat hij alle power (2×150 PK) als duivels los en vliegen we dwars over enkele uitgedeinde golven en vervolgens zigzaggend tussen de grootste. Uiteindelijk geraken we door de woeste branding en kan de trip  iets comfortabeler voortgezet worden naar Cathedral.

Craig had ons deze plaats laten kiezen omdat er de laatste tijd regelmatig stierkophaaien gespot werden. Geen garantie, zegt hij, maar het proberen waard. Met een negative entry vallen we naast de rand van het rif in het water en dalen we snel af naar 29 meter diepte. Tot mijn verbazing is er bitter weinig leven, ook in de richels en typische grotten waar tussen juni en september vele schattige raggies ofwel zandtijgerhaaien vertoeven, die weliswaar een woeste uitdrukking hebben met enorm veel puntige scherpe tanden, maar vrij timide zijn van karakter.

Het contrast met een schitterende video op dezelfde plaats opgenomen door een ploeg van Duitse duikers enkele maanden tevoren, is enorm. Op die beelden zagen we een explosie van alle mogelijke soorten en grote scholen van subtropische en tropische vissen. De enige grote verscheidenheid die wij nu aantreffen is enkel wat ongewervelden zoals sponzen, zakpijpen, veersterren, rode algen en quasi geen vis. Het water heeft nochtans de uitstekende temperatuur van 24 graden maar al het moois lijkt verstek te laten gaan.

Craig haalt uit zijn trimvest een plastic fles, waarin hij een beetje lucht blaast. Vervolgens begint hij de fles krakend rond te draaien: het lokmiddel bij uitstek voor bullsharks! Vijftien minuten gebeurt er niets en Craig besluit om de duik verder te zetten. We wisten dat dit nulresultaat erin kon zitten, hoewel deze duik toch nog mooi opgefrist werd met een mega patato tandbaars en een grote adelaarsro. Niet slecht voor een checkdive.

De tweede duik – op zoek naar tijgerhaaien – is de lucht helemaal grijs dichtgetrokken. Maar we gaan hoe dan ook de volle oceaan op.  Het procedé hebben we bij onze duiken rond Kaapstad al eerder gezien. Aan een boei hangt een lijn met op acht meter een geperforeerde plastiek jerrycan met visafval voor de oceanic blacktip sharks en op dertien een tweede met een ander soort van visafval speciaal voor de tijgers. Vervolgens gaan we te water om ons samen met deze boei te laten afdrijven terwijl de rib ons blijft volgen.

Eenmaal onder water zit ik onmiddellijk tussen een school van ongeveer vijftien oceanic blacktips, die opgewonden aan de bovenste jerrycan komen snuffelen. Het zijn prachtdieren met een typisch klassieke haaienvorm. Ze zijn flink groot, rond de 3 meter, en ze hebben allemaal diverse zuigvissen (remora’s) bij zich. Deze haaien zijn totaal niet speels met de duikers maar ook niet vijandig. Zij passeren ons rakelings en wanneer ze te nieuwsgierig worden, moet je gewoon met je hand achter hun kieuwen geplaatst hen zachtjes wegduwen.

Wat een spetterend voorprogramma, in afwachting van de topact: de lokale koning van de zee, de tijgerhaai. Met een oog op het gestoer rond de bovenste boei, houden we met het andere oog de eenzame onderste boei in de gaten, in de hoop dat deze toppredator uit de donkergrijze achter- of ondergrond zou verschijnen. Tevergeefs dit keer. Na negentig minuten komen we een beetje teleurgesteld boven. Die quasi gegarandeerde tiende soort op ons lijstje had toch maar verstek laten gaan. De duikgids is eveneens ontgoocheld, dit had hij dit seizoen nog niet veel meegemaakt.

Maar ondanks de tegenvaller, kan de sfeer niet kapot. Op naar de volgende duikdag, zolang het weer maar geen roet in het eten gooit. ’s Avonds is er opnieuw veel wind en regen en Craig maakt zich zorgen of de ribs nog wel kunnen uitvaren. ’s Morgens worden we evenwel gewekt door een stralende zon met staalblauwe lucht: we wrijven ons in de handen. Craig niet, tot onze verbazing.

Op het strand komt zijn vrees uit: de hoge golven komen ditmaal veel te kort achter elkaar. Het is onmogelijk om een veilige corridors naar open zee te vinden. Eén schipper is met een ploeg duikers al minstens een kwartier bezig. We zien hem tien keer vol gas geven om dan na de eerste golf onmiddellijk zijn traject af te blazen en terug te keren. Gefrustreerd moet hij uiteindelijk opgeven. Onze schipper stelt ons de eenvoudige vraag of wij vrouwen en kinderen hadden en of het de moeite is om voor één domme duik zoveel risico te nemen? Ons antwoord is heel snel en unaniem ontkennend.

Gedaan met duiken! De duikvakantie zit er onverwacht op! Om negen uur ’s ochtends zitten we gefrustreerd aan onze eerste Castle bier van de dag.

Balen, maar al met al is onze expeditie zeer geslaagd: 9 van de 10 haaiensoorten op ons lijstje hebben we gezien. Bij het vertrek had niemand van onze groep zijn hand voor zo’n hoog slagingspercentage (90 procent) in het vuur willen steken.