Project Argo: Verkenningsduik

Project Argo is in volle gang in Kroatië. Annet van Aarsen praat je in een dagelijkse blog bij over de activiteiten die Ghost Fishing daar ontplooit.

Ghost Fishing is een week lang in Istrië, Kroatië voor Project Argo, waarin ook Krnica Dive, Scuba Academie en Global Underwater Explorers meedoen. Acht duikers uit Nederland, Kroatië en Italië doen een poging om de MS Argo, één van de mooiste wrakken in de Kvernar Golf, te ontdoen van netten. Vijf dagen lang wordt ’s ochtends gewerkt op het wrak om dat voor elkaar te krijgen. Daar blijft het niet bij: ook op de riffen vlak bij de haven van Krnica ligt veel verspeeld vistuig. De duikers van Project Argo springen telkens ’s middags het water in om die troep uit zee te halen.

Eerst maar eens een plan maken, zegt Maurizio Grbac van Krnica Dive. De eerste duik wil hij nog niet dat we met allerhande gereedschap naar beneden gaan om de netten van de MS Argo los te snijden. Hij is beducht dat we met onbezonnen acties onherstelbare schade aan het wrak berokkenen. Wij vinden een verkenningsduik een prima idee: kunnen we even kijken wat voor vlees we in de kuip hebben met die MS Argo.

Het is geen groot wrak. Alles bij elkaar was de MS Argo vijftig meter lang. In de Tweede Wereldoorlog heette het schip nog HMS Flint (T287) en was het een stoomschip in dienst van de Britse Royal Navy. Na de oorlog nam de marine de Flint al snel uit de vaart om het te verkopen. Een kleine Noorse rederij, Valdemar Skogland, liet het schip ombouwen: er kwam een dieselmotor in en een grote koelinstallatie en de Flint kreeg een nieuwe naam: MS Argo.

Op 22 januari 1948 was de Argo met een lading tomaten op weg van Venetië naar Rijeka. In de Kvernar Golf lag het in die tijd nog vol met mijnenvelden: de overheid had veilige corridors laten aanleggen waar de schepen op kompas hun weg moesten zien te vinden. Het ging lang niet altijd goed, de grote hoeveelheid wrakken in dit deel van de Adriatische Zee zijn daar de stille getuige van. En ook de Argo voer die koude januaridag haar einde tegemoet.

Het was heel slecht weer, met harde wind en sneeuwstormen. Het kleine vrachtscheepje raakte uit koers, de kapitein was net van plan om dan maar snel het anker te laten vallen – voor het echt goed mis ging – toen de MS Argo midscheeps op een mijn liep. Ter hoogte van de brug brak het schip in tweeën en zonk in sneltreinvaart naar de bodem van de golf. Slechts een van de twaalf opvarenden wist levend de kant te bereiken. Een helletocht: hij moest mijlen zwemmen in ijskoud water (vier graden Celsius). Zijn maatje, die met hem meezwom, stierf in het zicht van de kuststrook.

Op de MS Argo wordt sinds 2001 gedoken. De twee wrakdelen staan fier rechtop, op vijftig meter afstand van elkaar. De zeebodem is op deze plek 49 meter diep, de bovenkant van het wrak is ongeveer 42 meter diep. Een duik op de Argo is hoe dan ook een stevige decoduik.

Trawlnetten van garnalenvissers, zegt Maurizio. Als het om spooknetten gaat, zijn die de grote boosdoeners op de Argo. Enorme lappen net zitten vast aan dikke lijnen met een kern van metaal. Ze zijn enorm zwaar en ze liggen er al jaren. Kunnen ze kwaad, vraagt Maurizio zich af. Of zijn ze onderdeel geworden van een kunstmatig rif? Die eerste duik zitten we met onze neus in de netten op zoek naar zeedieren. Die zitten er zeker : van piepkleine fraaigekleurde zeenaaktslakken tot een nieuwsgierige kabeljauw die de duikers op de voet volgt, tot uit de kluiten gewassen congers die snel wegschieten. En die schorpioenvis, die zijn bed had gevonden op een kluwen van lijnen en net? Dat is met voorsprong de grootste die we ooit gezien hebben.

Intussen hebben we natuurlijk ook gekeken naar manieren om dat enorme trawlnet te verwijderen. Het plan is om al die zware kabels en netten – samen vormen ze een geheel – eerst helemaal vrijgemaakt van het wrak op de zeebodem te laten vallen voordat ze worden omhoog getakeld. Maar daarover later meer.

Onderwaterfoto’s: Fabrizio Tosoni