Northseadivers duiken voorwerpen Brits oorlogsschip op

Hoe bijzonder is het om voorwerpen te vinden in een Brits oorlogsschip dat sinds 1799 op de zeebodem bij Texel ligt?

“Heel bijzonder!” glundert Coen Onstwedder. Hij is een van de Northseadivers, een groep van zes wrakduikers die al 30 jaar de Noordzee afduiken op zoek naar wrakken. De mannen waren al in 2017 op het wrak voor de kust van de Razende Bol op Texel gestuit. Het wrak ging grotendeels schuil onder het zand, maar toen de duikers in 2018 terugkwamen, was het helemaal vrijgespoeld. Tijdelijk… niet veel later staken er niet meer dan een paar spantjes boven het zand uit. Opgeven komt in het woordenboek van de mannen niet voor – ze bleven er naartoe varen en ja, in 2020 lag het weer open en bloot op de bodem.

In 2018 hadden ze het wrak al opgemeten. Op basis daarvan leefde het sterke vermoeden dat dit de HMS Apollo was, een Brits oorlogsschip van de Royal Navy. Door een navigatiefout strandde het op 6 januari 1799 op de ondieptes bij de Razende Bol. De kapitein probeerde het schip nog te redden door alle kanonnen overboord te laten gooien om het schip lichter te maken, maar het was al te laat. De opvarenden werden gered door een Pruisisch fregat.

Patroonhouders met gouden opdruk

In de zomer van 2020 hebben de Northseadivers, die de vondst van het wrak officieel bij de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) hadden gemeld, op en rond het schip onderzoek gedaan. Ze vonden een groot deel van de overboord gegooide kanonnen en ook militaire uitrustingstukken, zoals twee leren patroontassen.  In de tas, die de soldaten aan een riem om de heup droegen, was ruimte voor een hardhouten houder voor 18 patronen. De patronen bestonden uit een rol papier gevuld met buskruit en een ronde loden musketkogel. Het leren foedraal van de tassen heeft een oversluitende klep met in goudopdruk het wapen van de Engelse koning George III, de toenmalige koning.

Ook zijn twee leren schedes voor bajonetten opgedoken. Hierin zijn het eigendomsmerk ‘the Broad Arrow’ van de Royal Navy en de gekroonde GR geslagen. Nog altijd worden Britse overheidsgoederen met de GR gemerkt.

De voorwerpen zijn goed bewaard gebleven op de zeebodem. In het wrak liggen nog veel andere objecten, maar er zijn geen menselijke resten gevonden.

Jongensboek

“Het is net een jongensboek,” vertelt Coen. “Hier droom je van en als je dan zoiets vindt, prachtig.” Makkelijk was het niet. Waar de duikers in 2018 goed zicht hadden, moest het onderzoek in de zomer van 2020 bij belabberd zicht gebeuren. Maar ja, wachten tot het zicht beter zou zijn, was geen optie want dan was de kans groot dat het wrak alweer onder het zand zou zijn verdwenen. “Binnen een week kan het zand in dat gebied wel twee meter verschuiven.”

Dertig jaar zijn de Northseadivers al actief op de Noordzee. De voorwerpen die ze nu hebben bovengehaald, zijn zeker niet de eerste. “In het verleden hebben we de nodige patrijspoorten en andere delen van wrakken gesloopt, maar die tijd van slopen ligt ver achter ons,” aldus Coen. “Elke vondst wordt nu gemeld bij de RCE en met hun goedkeuring doen we verder onderzoek.”
De bovengehaalde voorwerpen zijn ook niet de laatste die de Northseadivers boven water zullen halen. “Er liggen in dit gebied vele wrakken en met elke zandverschuiving vinden we weer wat nieuws.” Genoeg werk aan de winkel dus.

Tentoonstelling

De provincie Noord-Holland is nu beheerder van de voorwerpen en vraagt om een formele bruikleen zodat de objecten in de zomer in Kaap Skil (het museum op Texel) kunnen worden tentoongesteld.