Midzomerduiken

Finland, niet een duikbestemming waar je veel over hoort. Bas Kulderij krijgt de kans er te duiken en vertelt.

]

Als je voor je werk in het buitenland bent en zeker op plekken die niet onder de standaardduikbestemmingen vallen, is het altijd leuk om te kijken of je daar bijzondere duiken kunt maken.Voor mijn werk moet ik drie dagen naar Finland en mijn Finse collega Marika nodigt mij uit om de dagen ervoor met haar duikvereniging Nautic Club te gaan duiken. Nautic Club heeft  een grote boot ‘Tavi’, waarmee zij ieder weekend duiken maken in de Baltische Zee. Normaal betekent dat er op vrijdagavond wordt uitgevaren. Echter deze vrijdag is het ‘Juhannus’, de nationale feestdag (vrije dag) in Finland ter ere van midzomer. We varen dus al op donderdag uit. Dan hebben we een dag extra op de boot, maar geeft Marika aan: «Er zal door een aantal mensen iets minder gedoken en iets meer gefeest en gedronken worden.»
Donderdag 24 juni om 17.00 uur kom ik met Marika aan bij de Tavi, op zijn vaste ligplaats midden in Turku aan de rivier de Aura. De mededuikers zijn druk bezig met inladen van de boot – flessen, tassen, duikkratten, etc. Om 18.00 uur vertrekken wij met 14 duikers richting de Turku Archipelago.

Eilandenrijk

Turku ligt in het zuidwesten van Finland en wordt omringd door een grote archipel van eilandjes in de Baltische Zee. Op veel van deze eilandjes hebben Finse families een zomerhuis en veel Finnen brengen hun vakanties in deze huisjes door. De Tavi vaart rustig door de archipel heen richting het eiland Utö, ons einddoel. Het uitzicht op de archipel is adembenemend mooi, overal groene eilandjes met daarop pitoreske Finse huisjes en een opmerkelijke rustige zee. Omdat het drie dagen eerder midzomer was, blijft de zon nog zeer lang boven de horizon staan.

De boot Tavi is een 30 meter lang schip dat in 1960 werd gebouwd voor de Finse kustwacht. In 1986 heeft Nautic Club de boot kunnen kopen en aangepast voor gebruik door duikers. Achterop is een hydraulisch duikplatform geplaatst, verder heeft men aan boord een compressor voor 200 en 300 bar flessen en een nitroxinstallatie. De Tavi beschikt over 2 Scania-motoren van 250 pk en over 2 RIB’s – een kleine en een grotere. En natuurlijk is er naar Fins gebruik een (kleine) sauna aan boord.

Na 6 uur varen komen we aan bij het eiland Utö, één van de buitenste eilanden van de Turku Archipelago. De haven van Utö is vol, dus leggen wij aan op het eilandje Ormskär, nog geen 200 meter verderop.
Ondertussen worden er in de kleine (maar goed uitgeruste) keuken pizza’s gebakken en gaan we rond 0.30 uur beginnen aan ons avondeten. Omdat het nog steeds niet donker is, maar enkel schemerig, voelt het niet aan als een vreemde tijd om te gaan eten.
Na het eten nog wat opruimen en dan maar eens naar bed. De Tavi heeft 7 hutten waarin 18 mensen comfortabel kunnen slapen, maar er kunnen 24 duikers mee op de boot.

Duiken!

Vrijdagochtend maken we ons na een ontbijt klaar voor de eerste duik. De Tavi vaart naar de vaste boei die op het wrak van de Park Victory ligt. Terwijl Marika en ik ons optuigen voor de duik, komt Alina, het 5 jarige dochtertje van Marika, aangelopen met haar eigen droogpakje en wil ze ook het water in. Het voordeel van ouders die duiken, is dat je als klein meisje natuurlijk al op vroege leeftijd leert snorkelen. Echter in koud water (oppervlaktetemperatuur was 11 graden), moet je wel een droogpak aan. Alina gaat met haar vader Tomi snorkelen, terwijl de rest gaat duiken.

Terwijl we het water in gaan om via de boeilijn af te dalen, ben ik erg benieuwd naar hoe slecht het zicht zal zijn, na alle waarschuwingen die ik heb gehad. We dalen af en het zicht is minimaal 7 meter. Ik denk nog, het zal wel slechter worden naarmate we verder afdalen, maar dit gebeurt niet. Wellicht is het nog helderder beneden. We dalen af naar 36 meter bij de achtersteven van de Park Victory – ook hier is het zicht  super en kun je zonder lamp je instrumenten met gemak aflezen.

De Park Victory is een wrak van 140 meter lang dat in 1947 tijdens een storm op de klip is geslagen en gezonken. De Park Victory ligt mooi recht op zijn kiel en heeft een hoop open ruimten waar je in zou kunnen.  We zwemmen langs de zijkant van het wrak. De zijwand is tussen de 15 en 20 meter hoog en we hebben een volledig zicht op deze immense wand, het zicht is echt heel erg goed.
Op het dek van het wrak zoeken we nog naar de snotolf die hier in een schoorsteen zou moeten zitten. Helaas vinden we hem niet.

Zeehond

’s Middags maak ik met Jorma de tweede duik op de Park Victory. We zwemmen nu langs de voorkant van het schip. De watertemperatuur is 5°C en de helderheid is wederom zeer goed. We zwemmen door het  wrak heen, maar ook hier vinden we weer geen vissen. Als we het water uitstappen, komt er ineens een grijze zeehond naast de boot boven met een grote vis dwars in zijn mond. Hap slik en weg is de vis en de zeehond duikt ook gelijk weer onder.

Na de duik gaan we met alle duikers de sauna in. In de sauna stel ik de vraag of duiken en sauna eigenlijk wel samen gaan. Iedereen is er wel van overtuigd dat een sauna na het duiken het risico op decompressie verhoogt, maar het is niet makkelijk om een Fin zijn sauna te ontzeggen.

Juhannus

Vrijdagavond is het tijd voor de traditionele Juhannus viering op het eiland Utö, iets waar schijnbaar niet veel buitenlanders bij zijn geweest. We vertrekken met de 2 RIB’s naar Utö, waar we richting het ‘buurthuis’ lopen. Utö geeft een leuk beeld van hoe je Finland in je gedachten hebt. Kleine rood/bruine houten huisjes met een witte daklijst en kozijnen. In het ‘buurthuis’ staat een Finse coverband stevige rockmuziek te spelen, terwijl iedereen aan het stijldansen is. Er worden tegelijkertijd walsen, quicksteps, etc gedanst. Ik voel mij een beetje als een buitenstaander op een slechte bruiloft. Na 5 minuten sta ook ik op de dansvloer met een oudere dame te dansen. Ach als het traditie is, dan kun je maar beter gewoon mee doen.

Kikkers

Aan het einde van de avond maken we een wandeling richting de vuurtoren van Utö en kom ik er achter waarom Utö het kikkereiland wordt genoemd. Overal komen we kikkers tegen, Alina pakt ze allemaal op om ze een kus te geven. Helaas voor haar verandert geen van de kikkers in een prins.

De volgende ochtend maak ik een wandeling over Ormskär, dat bekendstaat als slangeneiland. Op het eiland leven veel ringslangen en adders. Ik vind uiteindelijk een adder van ongeveer 45 cm.
Daarna maken Jorma en ik ons klaar voor nog een duik op de Park Victory. We worden met de RIB naar het wrak gebracht. Samen dalen we weer af richting de boeg van het schip en daar tussen de rotsen op de grond vinden we eindelijk vissen. Twee mooie botervisjes, maar als Jorma ze op de foto wil zetten, kruipen ze snel weer tussen de rotsen. Via het open gescheurde ruim zwemmen we langzaam weer richting het dek van het schip om daar de duik af te ronden.

Wrak

’s Middags maak ik met Marika een duik op het houten wrak Clara, dat tussen Utö en Ormskär ligt op een diepte van 8 meter. Van het wrak is niet veel meer over, maar het biedt een mooie schuilplaats voor heel veel baarzen en een kabeljauw. We zwemmen op kompas terug naar de Tavi en onderweg komen we veel vis tegen: heel veel driedoornige stekelbaarsjes, drie dikke puitalen en een mooie platvis. Ook zien we veel garnalen. Het zicht is minder, doordat hier meer alg groeit, maar toch nog zeker een meter of 5.

Om 22.00 uur ’s avonds maak ik nog een duik met Tuija langs het eiland Ormskär. Een heel relaxte duik waarbij we redelijk veel vis tegen komen. Puitalen, grondeltjes, garnalen, platvis en natuurlijk weer veel driedoornige stekelbaarsjes. Als we uit het water komen, staat de barbecue alweer klaar voor een heerlijke avondmaaltijd.

Zondagochtend, de laatste dag van deze trip, vertrekken we weer richting Turku. Na ongeveer 1,5 uur varen leggen we aan bij het eiland Vidskär. Samen met Jorma en Heli maak ik hier nog een hele mooie duik. Tot een meter of 10 diep is de grond bedekt met een dikke laag ‘harige’ alg, onder de 10 meter is de grond begroeid met mossels. Overal zien we vis: puitalen, stekelbaarsjes, garnalen, botervisjes en zeedonderpadden. Ook vinden we nog een heel mooi exemplaar van een vierhoornige zeedonderpad (Myoxocephalus Quadricorns), een bijna 20 cm grote zeedonderpad met 4 karakteristieke hoorntjes op zijn kop.

Na deze duik vertrekken we weer richting Turku om daar aan het einde van de middag weer aan te komen. Het duiken in Finland was een geweldige ervaring. Het zicht in de Baltische Zee was een stuk beter dan wat ik had verwacht en dit was, volgens de duikers, gemiddeld zicht. Er is minder vis dan in de Nederlandse plassen of in de Oosterschelde/Grevelingen. Maar doordat de Baltische Zee brak water heeft, heb je een leuke variatie aan zowel zoet- als zoutwatervissen.

Tegen iedereen van Nautic Club wil ik enkel nog zeggen: Paljon kiitoksia kolmesta upeasta sukelluspäivästä!