Meer bescherming voor haaien in de Cariben

 Sinds een jaar hebben we in Nederland ook een week die helemaal in het teken staat van haaien. Vanaf 18 tot 26 juni zijn er zowel in Nederland zelf en op de Nederlandse Antillen diverse activiteiten en acties georganiseerd om aandacht te vragen voor haaien in de Caribische wateren van Nederland. Als onderdeel van de 9-daagse persreis voor Save our Sharks langs de Nederlands-Caribische eilanden was de eerste stop Sint-Maarten. Op het eiland vond een driedaags symposium plaats georganiseerd door de PEW Charitable Trusts in samenwerking met Sir Richard Branson, de oprichter van de Virgin Group en met de Sint-Maarten Nature Foundation. Tijdens het symposium zouden wetenschappers, natuurbeschermers en overheden van de verschillende eilanden afspraken maken voor een betere bescherming van haaien in de Cariben.

‘Everything we see in the ocean evolved with sharks in the picture.’

Dr. Boris Worm, Dalhousie University

 Voorafgaand aan het symposium kreeg de pers de kans om met een aantal genodigden de spreken over de bedreigingen van de wereldwijde haaienpopulaties en over de verwachtingen van het symposium. “De bedoeling van de conferentie is om overheden met ervaring in de bescherming van haaien en overheden met minder ervaring bij elkaar te brengen om kennis over te dragen en elkaar te helpen bij het behalen van een gezamenlijk doel”, aldus Ramon de Leon, voormalig voorzitter van STINAPA Bonaire. “We zijn vooral benieuwd wat de regering van Curaçao zal aankondigen, er zijn plannen om ook daar haaien beter te gaan beschermen, maar hoe en wanneer dit precies moet gebeuren blijft onduidelijk.” de Leon concludeert dat het probleem op Bonaire en Curaçao niet het grootst zijn, “in Aruba is er een exportmarkt voor haaien die volgens geruchten worden gevangen in de wateren van Zuid-Amerika.”

Hoe groot het probleem met haaien eigenlijk is omschreef ik al in mijn vorige blog  voor Duiken in Beeld.
De omvang van het probleem werd echter in wetenschappelijke kringen en bij natuurbeschermers pas echt duidelijk na een wetenschappelijk artikel van Dr. Boris Worm van de Dalhousie University in Canada. In het artikel concludeert Worm dat er ruim 100 miljoen haaien per jaar worden gevangen en gedood in de wereldwijde visserij, dat zijn er ongeveer 11.000 tijdens elke aflevering van je favoriete serie. We spraken met Boris Worm voorafgaand aan het symposium, als een groot bewonderaar van zijn werk, was dat voor mij natuurlijk een zeer interessant gesprek. “Haaien zwemmen al 450 miljoen jaar rond in zee. Alles wat we nu zien in de oceaan is geëvolueerd in het bijzijn van de haaien in de zee.” Worm gaat verder, “nu vissen wij op haaien, en hebben de haaien aan de top van de voedselketen plaats moeten maken voor de mens”. Volgens de wetenschapper is het onmogelijk om op een duurzame manier haaien te exploiteren, “de haaien leven lang, krijgen weinig nakomelingen en zijn pas op late leeftijd geslachtsrijp. Hierdoor zijn de haaien dus uiterst kwetsbaar voor enige vorm van visserij”.

Foto:  Willem Mouissie

De volgende dag stond er een officiële persconferentie op het programma waarop meer bekend zou worden gemaakt over de afspraken die zijn gemaakt over een betere bescherming van haaien in de Cariben. De conferentie start met een speciaal dankwoord van William Marlin, minister-president van Sint-Maarten, voor het leiderschap van Richard Branson en de ondersteuning om dergelijke acties voor haaien te realiseren. Dan is het Caribisch eiland Granada aan de beurt om aan te kondigen dat ze toezeggen stappen te ondernemen om haaien te gaan beschermen in het komende jaar. “Er is momenteel geen verbod op het vangen van haaien, maar de regering van Grenada ziet haaien als bondgenoten voor het beschermen van de hele zee en dus erkent hoe belangrijk het is om ze te beschermen”, geeft een woordvoerder van het eiland aan. Ook een woordvoerder van de overheid van Curaçao geeft aan dat het eiland nog dit jaar stappen zal zetten om haaien te gaan beschermen in hun wateren.

In een videoboodschap geeft minister Wayne Panton van de Kaaimaneilanden aan dat de regering heeft ingestemd met de bescherming van haaien in de wateren rondom de eilanden.

Door de aankondiging van de nieuwe haaienreservaten rondom Sint-Maarten en de Kaaimaneilanden staat de teller van reservaten voor haaien in de Cariben nu op zeven, de Bahamas, Britse Maagdeneilanden, Bonaire, Saba en Honduras gingen de twee voor.

Dan is het woord aan Richard Branson, die zegt erg geïnspireerd te zijn door alle partijen die zo hard werken aan een betere bescherming voor de meest kwetsbare dieren. “Een zee zonder haaien is Afrika zonder leeuw”, zegt Branson tijdens zijn korte toespraak op de conferentie.

Voor mij persoonlijk, en ik denk dat ik voor meer mensen spreek, is de interesse in haaien erg versterkt door de film Sharkwater door Rob Stewart. Deze film heeft mij ertoe gezet om de rest van mijn studie aan te passen om ervoor te zorgen dat ik onderzoek kon doen naar haaien. Het is dan ook een absolute eer om Rob Stewart zo tegen te komen op een conferentie op Sint-Maarten. Voor de mensen die niet weten over welke film ik het heb, het is een absolute must-see als duiker, surfer of als je gewoon interesse hebt in de zee!

Lees meer over de nieuwe afspraken en maatregelen in de volgende persberichten:

• PEW Charitable Trusts: http://www.pewtrusts.org/en/about/news-room/press-releases/2016/06/15/pew-applauds-new-caribbean-shark-sanctuaries
• Virgin: https://www.virgin.com/richard-branson/caribbean-governments-announce-bold-action-protect-sharks

Tekst en coverfoto : Guido Leurs

Over Save our Sharks: Het Save Our Sharks project wordt gesponsord door de Nationale Postcode Loterij als onderdeel van de Dutch Caribbean Nature Alliance. Het doel van het project is om aandacht te vragen voor de afnemende haaienpopulaties en om onderzoek, educatie en conversatie te stimuleren over het beschermen van de haaienpopulaties rondom de Nederlands-Caribische eilanden.

Over de auteur: Guido Leurs studeert voor zijn Master Marine Biology aan de Wageningen Universiteit. Al vanaf jonge leeftijd heeft hij een passie voor haaien en onderzoek doen, hiervoor reist hij de wereld over en heeft hij o.a. onderzoek gedaan naar de haaienpopulatie rondom Saba (Nederlandse Bovenwindse Eilanden).