Geen vuiltje aan de lucht? | Bewust duiken

Als duiker ga je ervan uit dat de lucht die we in onze fles persen, goed is. Ik ten minste wel, totdat ik met Willem Verbiest sprak. Extra testen? Waarom en wat dan is het risico van slechte lucht?

Geen vuiltje aan de lucht! Dat is de werktitel die het team van De Witte Boulevard aan dit project heeft gegeven. Dat klinkt misschien als een grap, dat is het allerminst. De aanleiding om lucht te testen was het nieuws van een duiker die longschade had opgelopen. Longschade die was ontstaan door vervuilde lucht. “Hoe is dat mogelijk? Zou dat bij onze vulstations ook kunnen gebeuren?” Vragen die direct bij Leendert en Willem Verbiest door het hoofd schoten. “Juist dat specifieke nieuws heeft ervoor gezorgd dat wij de luchtkwaliteit van al onze vulstations nu extra testen. De vulstations staan op de drukste duiklocaties van Nederland. Extra testen stelt ons gerust.”

Hoe werkt een vulcompressor eigenlijk?

Op zich is de techniek van een vulcompressor niet heel ingewikkeld. Stel je een pomp voor die lucht aanzuigt, deze samenperst en vervolgens in een fles duwt. Dat is in essentie eigenlijk wat een vulcompressor doet. Je kan het vergelijken met het oppompen van een fietsband.

Toch zijn er wel wat details waar je echt goed op moet letten. Bijvoorbeeld bij het aanzuigen van de lucht – het is heel belangrijk dat de compressor schone lucht uit de omgeving haalt. Ook heeft elke compressor een koel- en een filtersysteem. Dat koelsysteem moet de compressor beschermen en voorkomen dat de lucht in de fles te heet wordt. Het filtersysteem verwijdert onzuiverheden en vocht uit de ademlucht. Dit is essentieel voor de veiligheid van jou als duiker.

Bewaking als zekerheid

Een beetje moderne vulcompressor heeft een filtersysteem met automatische bewaking. De levensduur van de filters hangt van een aantal factoren af. Denk bijvoorbeeld aan de temperatuur van de buitenlucht. Als het warm is, moeten de filters meer vocht uit de samengeperste lucht halen. Je snapt dat de filters dan sneller vervuilen en minder lang mee gaan. Met zo’n filterbewaking wordt dit in de gaten gehouden. Het vulstation krijgt een melding wanneer de filter vervuild is – op dat moment kun je niet meer vullen. Wat zo’n filtersysteem niet doet, is de kwaliteit van de geleverde perslucht meten. Daarom wil de Witte Boulevard de perslucht nu met steekproeven gaan testen. Vertrouwen is goed, maar controle is beter!

Hoe slecht is slechte lucht?

Eigenlijk is het best gek dat wij er als duiker van uitgaan dat de lucht die wij inademen, gewoon goed is. Dit terwijl wij duikveiligheid heel serieus nemen en hier op zoveel vlakken juist extra mee bezig zijn. Ik schrok in ieder geval wel van de gevolgen die slechte lucht voor je gezondheid kan hebben. Ook van de mogelijke verontreinigingen die überhaupt in je duikfles kunnen sluipen. Je kan dan denken aan verontreiniging door koolmonoxide (CO), kooldioxide (CO2), vocht (H2O), gecondenseerde olie, deeltjes, geur en giftige stoffen. Niet al die verontreinigen kan jij als duiker zelf zien of ruiken. Neem bijvoorbeeld olie en dan vooral de kleinere deeltjes. Die zorgen voor gezondheidsproblemen omdat ze niet worden verwijderd door de verwijderingsmechanismen van ons eigen lichaam. De vastgehouden oliedeeltjes kunnen ontstekingen en blijvende longschade veroorzaken.

Hoe werkt lucht testen in de praktijk?

Het nieuws van de longschade was voor Willem en Leendert de reden om speciale analyse-apparatuur te kopen. “Een investering die wij het waard vinden,” zegt Leendert. “Wij controleren onze vulstations volgens een vast schema. Elke maand wordt elke compressor geïnspecteerd en we testen extra na werkzaamheden aan de compressor. Wij willen die extra zekerheid ”

Om de test uit te voeren wordt de ‘safe air analyzer’ aan de vulinstallatie gekoppeld. De analyzer controleert de geleverde lucht op CO, CO2, vocht en olie. De test wordt heel bewust aan de vulinstallatie gekoppeld en niet aan de compressor, zo meet je ook wat er daadwerkelijk de duikflessen in gaat. De analyzer kan ook aan een duikfles worden gekoppeld – dan controleer je exact hetzelfde. Na de test kan je het resultaat direct aflezen van het display. Alle testresultaten worden in het logboek geregistreerd en ook is het mogelijk om een keuringsrapport uit te draaien.

Kan je meer zekerheid krijgen?

De ‘safe air analyzer’ moet jaarlijks gecontroleerd en gekalibreerd worden. “Om zeker te weten dat wij de analyzer goed gebruiken, hebben wij een cursus gevolgd. Wij zijn nu gecertificeerde luchtcontroleurs,” grapt Leendert. Kan het nog veiliger? “Jazeker,” zegt Willem. “Je kan een vulcompressor ook voorzien van een permante luchtanalyse. Die systemen zijn fors kostbaarder en dat zou de prijs van vullingen veel hoger maken – daar hebben wij nu niet voor gekozen. Dit is volgens ons al een belangrijke stap voorwaarts. Wij hopen dat wij hiermee een voorbeeld stellen en dat meer duikwinkels dit initiatief gaan volgen. ”