Marleen Baas – Specialisatie Biologie Wereldwijd op Komodo

De beslissing is snel genomen als Duikreporter Marleen Baas hoort over de specialisatie Biologie Wereldwijd die bij Komodo gegeven zal worden. Een specialisatie met mooie duiken, interessante lessen en natuurlijk komodovaranen.

Datum: November 2018
Duiklocatie: Komodo National Park Indonesië

Toen ik afgelopen zomer de aankondiging van de NOB lezersreis naar Komodo, georganiseerd door EWDR, zag langskomen was ik direct geïnteresseerd. Prachtige tropische duiken maken in combinatie met lezingen over onderwater biologie onder leiding van Rob Kool (bioloog en docent bij de NOB). Dit alles in het kader van de specialisatie Biologie Wereldwijd.
Als accommodatie is het Golo Hilltop hotel gekozen. Een hotel gelegen op een heuvel, met prachtig uitzicht over de haven en de Komodo eilanden in de verte.
Sabine, een vriendin en lid van dezelfde duikvereniging, was ook direct geïnteresseerd in deze reis en niet veel later was de boeking een feit.

Komodo National park bestaat voor 70% uit water met daarin een aantal vulkanisch eilanden en is gelegen voor de kust van Flores, Indonesië. Vanuit Labuan Bajo varen er dagelijks boten naar het park. De overtocht duurt 1 tot 2 uur afhankelijk van de gekozen duikplaatsen. Wij hadden deze reis de mogelijkheid om drie duiken per dag te maken.
De duikplaatsen op Komodo staan bekend om de flinke stroming die ineens kan komen opzetten. Dit maakt het duiken spectaculair, maar soms ook ingewikkeld. Zie maar eens de groep bij elkaar te houden als iedereen een andere kant opgeblazen wordt. En stilhangen voor een foto was bij een aantal duiken vrijwel onmogelijk. De stroming maakt echter ook dat het gebied een enorme biodiversiteit kent en dat ontmoetingen met de reuzenmanta en met bijvoorbeeld haaien en schilpadden geen zeldzaamheid zijn.

Om de vaartijd een beetje nuttig te besteden, werd al snel besloten om de lezingen aan boord te geven. Op het bovendek werden een beamer en een scherm geïnstalleerd en al liggend op de zitzakken konden we de lesstof tot ons nemen. Hoe relaxed kan het leven zijn! We werden natuurlijk wel regelmatig zelf aan het werk gezet en een aantal keren kregen we zelfs een heuse huiswerkopdracht mee.
Eén van de opdrachten was bijvoorbeeld het herkennen en indelen van bepaalde organismen op foto’s. Dat bleek veel moeilijker te zijn dan verwacht. Organismen die er uitzien als een plant, blijken soms toch dierlijk te zijn. En wat te doen met al die kleine dingetjes en frutseltjes onderwater. Geef er maar eens een naam aan!
Ook werd er ruim aandacht besteedt aan milieu aspecten. Wat voor een invloed hebben wij als duiker op het onderwater leven, hoe kunnen we dingen verbeteren en schade voorkomen? Er goed om je hier bewust van te worden!

Een memorabele duik, was de duik bij Mantapoint. De instructies vooraf waren wat onverwacht: Manta in zicht, trimvest leeg laten lopen, zo snel mogelijk vastgrijpen aan een steen en op de bodem gaan liggen. Dit bleek de enige manier te zijn om in de hevige stroming op één plek te blijven. En bij hoge uitzondering mocht het ook omdat deze duikplaats grotendeels bestaat uit zand en dood koraal. Maar wat was het fantastisch om liggend op het zand de verschillende manta’s over te zien wapperen.
Ook de rest van de week hebben we regelmatig manta’s, haaien en roggen gezien. Dit in combinatie met prachtige riffen met harde en zachte koralen, scholen vis en allerlei macroleven. Het was elke dag weer moeilijk om een keus te maken tussen de macrolens of de groothoeklens.

In het Nationaal Park Komodo, op het eiland Rinca, is als enige plek ter wereld de komodo ‘draak’ te vinden, oftewel de komodovaraan. Dit bijna uitgestorven en beschermde reptiel heeft wat weg van een draak met zijn schubbige huid en imposante verschijning. Een volwassen mannetje kan wel 3 meter lang worden en meer dan 160 kilo wegen. Op het menu van het dier staan herten, zwijnen en waterbuffels. Op de mens na, heeft de komodovaraan geen natuurlijke vijanden.
Aan het einde van de week hebben we een dag duiken gecombineerd met een bezoek aan de varanen. Onder leiding van een gids hebben we een wandeling gemaakt op Rinca. Zo op het eerste gezicht zagen de varanen er niet zo gevaarlijk uit. Ze lagen met z’n allen tegen elkaar aan voldaan te slapen naast de huisjes van de parkwachters. Zouden ze dan toch gevoerd worden?

Een week duiken op Komodo kan heel goed gecombineerd worden met een rondreis op Flores, een bergachtig eiland met vele, nog deels actieve, vulkanen. De auto route slingert rond de bergen en door het tropische oerwoud. Erg leuk is het om allerlei gewassen te zien groeien die wij consumeren of gebruiken, zoals bijvoorbeeld kapok, cashewnoten, rijst, koffie, kaneel, eucalyptus, mango en passievrucht.
De Kelimutu vulkaan op 1600 meter hoogte is de moeite van het beklimmen waard. Het landschap is prachtig en ook de gekleurde kratermeren zijn bijzonder. Andere hoogte punten waren, bluestone beach, traditionele dorpen, een lokale markt en stervormige rijstvelden.

Alles bij elkaar was het een goed georganiseerde leerzame reis met mooie en gevarieerde duiken. Voor mij een perfecte manier om mijn duik kennis te verdiepen.