Inloggen

Wachtwoord vergeten?

Duiken

Mag ik duiken met pijnstillers?

«Mag ik duiken met pijnstillers?» Deze vraag krijgt duikerarts Thijs Wingelaar geregeld. Hij gaat in op de haken en ogen.

Pijnstillers zijn de meest verkochte ‘zelfhulp’-medicijnen (die dus zonder voorschrift van een arts bij de drogist of de supermarkt te koop zijn). Toch zijn er een paar haken en ogen aan het gebruik van pijnstillers in combinatie met duiken.

Het kan de diagnose van decompressieziekte lastiger maken

Stel, je wordt wakker met pijn in je schouder vanwege het klussen in huis. Maar die mooie duik stond al wel gepland. Vervelend! Mag je dan paracetamol nemen en alsnog gaan duiken?

Op zich is er niets mis met het gebruik van paracetamol in combinatie met duiken. On allerlei andere medische redenen is het onverstandig om langdurig paracetamol te slikken, maar dat heeft niet zo veel met duikgeneeskunde te maken. Voor betrouwbare, eerlijke en reclamevrije informatie over juist gebruik van pijnstillers verwijs ik graag door naar Thuisarts, de website van het Nederlandse Huisarts Genootschap.

Wat wel lastig is, is dat de klachten waarom je de pijnstillers slikt, bijvoorbeeld de pijn in je schouder van het klussen, kunnen lijken op decompressieziekte. En dan wordt het voor een duikerarts lastig om de diagnose decompressieziekte uit te sluiten. Dus zou de duikerarts kunnen besluiten om het zekere voor het onzekere te nemen en je ‘voor de zekerheid’ maar te behandelen in de recompressietank.

Behalve dat zo’n behandeling (een US Navy behandeltabel 6) bijna 5 uur duurt en aardig kostbaar is (zeker in het buitenland lang niet altijd vergoed), geeft het ook een periode na de behandeling een vliegverbod (lastig om thuis te komen vanuit het buitenland) en een duikverbod (lastig voor de geplande duikvakantie!).

Ik gebruik als stelregel: als je pijnklachten hebt waarvoor je pijnstillers nodig hebt, is het misschien verstandiger om niet te duiken.

Duiken met middelzware pijnstillers (ibuprofen, diclofenac, naproxen) kan gevaarlijk zijn

Een zwaardere groep pijnstillers dan paracetamol zijn de Non Steroid Anti Inflammatory Drugs (NSAIDs). Deze medicijnen werken, zeker in combinatie met paracetamol, een stuk sterker dan alleen paracetamol. Maar zoals altijd, zwaardere medicijnen hebben ook meer bijwerkingen. En het maakt de diagnose decompressieziekte nog weer iets moeilijker.

NSAIDs hebben onder andere effect of de doorbloeding van de nieren. Dat is geen probleem als je een gezonde jonge vent of meid bent, maar bij het ouder worden wordt de nierfunctie langzaam minder goed. In een eerder stukje heb ik geschreven over ‘vocht in de longen’ waarbij ik uitgelegd heb dat het lichaam tijdens een duik ‘extra vocht uit moet plassen’. Als de nierfunctie door NSAIDs beperkt is, kan dit een probleem zijn. In combinatie met bepaalde medicijnen tegen een hoge bloeddruk kunnen NSAIDs ook boven water al gevaarlijk zijn.

Een ‘onschuldige’ ibuprofen kan dus grote gevolgen hebben op een duik. Niet zomaar gebruiken dus! Het advies is om bij gebruik van deze groep pijnstillers conservatief te duiken (zie ook die bijdrage) of af te zien van duiken als er ook hart- en vaatziekten meespelen.

Duiken met onstekingen in het lichaam

Soms worden de bovengenoemde NSAIDs gebruikt voor ontstekingen, bijvoorbeeld in een gewricht. Ontsteking verhoogt de kans op het krijgen van decompressieziekte. Ook als je daar geen medicijnen voor gebruikt. De reden hiervan is dat ontsteking het lichaam in een ‘verhoogde staat van paraatheid’ brengt, waardoor onder andere ons afweersysteem sneller kan reageren. Dus niet alleen in die pijnlijke ontstoken knie, maar door het hele lichaam.

Daarom is de stelregel om bij een ontsteking in je lijf niet te duiken, omdat het kan leiden tot decompressieziekte, ook bij zeer korte of ondiepe duiken.

En nog zwaardere pijnstillers (tramadol, oxycodon, amitriptyline, ….)

Deze lijst van zware pijnstillers is heel erg lang en de bovenstaande voorbeelden zijn lang niet alle pijnstillers die op de markt zijn. Deze zware pijnstillers zijn alleen op doktersrecept verkrijgbaar, dus je weet als het goed is dat het een pijnstiller is als je ze slikt.

Met betrekking op het duiken zijn de bovenstaande aspecten van toepassing, maar er zijn nog een aantal aanvullende risico’s. Medicijnen die het reactievermogen beïnvloeden (eigenlijk alle morfine-achtige medicijnen) kunnen onder water een onvoorspelbaar effect hebben. Daarnaast verhogen veel van deze medicijnen zeer waarschijnlijk de gevoeligheid voor zuurstof-toxiciteit van de hersenen. Kijk maar eens onderstaand filmpje.  Dat wil je onder water niet hebben!

Voor deze medicijnen geldt: niet mee duiken. Nooit niet. Gewoon niet doen.

Heb je vragen over (andere) medicijnen en duiken? Vraag het eens aan je duikerarts (bijvoorbeeld via www.mijnduikerarts.nl) of aan de Nederlandse Vereniging van Duikgeneeskunde (www.duikgeneeskunde.nl).

Heb je meer vragen over duikmedische zaken, neem dan contact op met je duikerarts. Je kunt ook een vraag sturen naar de Nederlandse Vereniging voor Duikgeneeskunde (NVD) of telefonisch contact opnemen met het Duikmedisch Centrum (088 950 1417).

https://www.mares.com/nl_NL/regulator-atlas-62x

4 reacties

  1. Hallo Thijs,
    Interessant artikel en duidelijk. Helaas weten huisarts of orthopeed hier geen goed antwoord op. Schouderklachten, diclofenac, oxycodon en paracetamol 10 dagen geslikt. Nu van de week weer gedoken, maar in hoeverre werkt dit door! Xxx dagen slikken en nog….. dagen afbouwen, daar kreeg ik geen antwoord op. Zoals ik hier uit het bovenstaande lees is het absoluut niet verstandig.
    Ook een ontsteking is na geen pijnklachten niet meer voelbaar (helaas nu nog wel) maar in hoeverre moet je dit doorrekenen. (ik ben eigenwijs, even geen pijn, weer duiken) … Maar… Alvast bedankt

    REAGEREN
    • Beste Eduard,
      Dank voor je vraag. Allereerst: vervelend dat je schouderklachten hebt waarvoor deze medicijnen nodig zijn!
      Oxycodon (tabletten) zijn na 20 tot 40 uur geheel uit je lijf verdwenen, De andere medicijnen zijn sneller uit het lichaam. Dus ik zou twee dagen aanhouden voordat je weer gaat duiken.
      Ten aanzien van de pijnklachten of sluimerende ontsteking: dat is lastiger. In dat geval hangt de diagnose decompressieziekte af van jouw eigen waarneming of de pijnklachten in de schouder ‘anders’ zijn dan de ‘normale’ pijnklachten. En zoals hierboven staat: in geval van twijfel wordt toch vaak gekozen voor behandeling, met alle (financiele) gevolgen van dien. Ik zou daar zeer terughoudend in zijn.

      Kun je hier wat mee?
      Hartelijke groeten,
      Thijs

      Voor iedereen die van de hoed en de rand wil weten over wanneer een medicijn uit het lichaam verdwenen is: dat is na 5x de ‘halfwaardetijd’ (t½). Dat is op te zoeken op het ‘farmacotherapeutisch kompas’. In geval van oxycodon staat die informatie hier: https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/preparaatteksten/o/oxycodon#eigenschappen

      REAGEREN
  2. Ik heb jou artikel met interesse gelezen, en er doemen meteen bij mij vragen op zoals medicijn gebruik bij allergie en hooikoorts, zelf gebruik ik langdurig medicijnen tegen een hoge bloeddruk in hoeverre is het verstandig om hiermee te duiken?

    REAGEREN
    • Goedemorgen,
      Duiken met hoge bloeddruk kan ernstige problemen geven. Hoe ernstig is afhankelijk van de bloeddruk, algemene conditie en welke medicijnen u gebruikt. Zie ook het vorige artikel over vocht in de longen (https://duikeninbeeld.tv/vocht-in-je-longen-door-duiken-levensgevaarlijk/).

      Mag ik u vragen om contact op te nemen met een duikerarts om alle ins en outs met u te bespreken. Dat kan bijvoorbeeld met het Duikmedisch Centrum (088-9510480) of via de Nederlandse Vereniging voor Duikgeneeskunde (www.duikgeneeskunde.nl).
      Hartelijke groeten,
      Thijs Wingelaar

      REAGEREN

Laat een reactie achter

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Velden met * zijn verplicht *

Nieuwsbrief