Duikerarts promoveert op zuurstofschade bij duikers
Duikerarts Feiko de Jong van het Duikmedisch Centrum verdedigde op 25 september zijn proefschrift over zuurstofschade bij duikers. Waar hij onderzoek naar heeft gedaan?
Promotieonderzoek op het gebied van duikgeneeskunde gebeurt niet heel veel in Nederland. Des te bijzonderder is het als een duikarts promoveert. Op woensdag 25 september verdedigde dr. Feiko de Jong zijn proefschrift aan de Universiteit van Amsterdam. De duikerarts van de Koninklijke Marine deed vier jaar lang onderzoek naar zuurstofschade bij duikers en richtte zich dan met name op het identificeren van signaalstoffen in de uitgeademde lucht.
Hij legt zelf in ‘lekentaal’ uit wat hij heeft gedaan.
“Ik bouw voort op eerdere studies van mijn collega’s dr. Pieter-Jan van Ooij en dr. Thijs Wingelaar naar zuurstofschade (ook wel chronische zuurstofvergiftiging genoemd) aan de longen. Deze schade ontstaat na langdurige blootstelling aan te hoge zuurstofdrukken, zoals bij lange rebreatherduiken en saturatieduiken met hoge zuurstofdrukken, maar ook bij patiënten en duikers die vaak achter elkaar behandeld moeten worden in een hyperbare kamer. Hoewel deze schade in het algemeen weer restloos herstelt, kan bij langdurige blootstelling het longweefsel permanent minder elastisch worden met daardoor toegenomen risico op longoverdrukletsels, waardoor het onveilig of zelfs gevaarlijk wordt om te duiken.
Mijn proefschrift met als titel The search for volatile organic compounds in breath as biomarkers for pulmonary oxygen toxicity in divers richt zich op het identificeren van signaalstoffen in de vorm van vluchtige organische componenten (VOCs) in uitgeademde lucht die vrijkomen bij deze schade. In de eerste studies werden duikers en duikmedisch personeel van de Koninklijke Marine blootgesteld aan een tweetal behandeltabellen in een hyperbare kamer, waarbij meerdere VOCs werden gevonden. Na blootstelling aan de US NAVY Treatment Table 6-behandeltabel met 100% zuurstof (de standaardbehandeling voor (ernstige) decompressieziekte en gasembolieën) werden elf VOCs geïdentificeerd waarvan vijf duidelijk toegenomen waren na de behandeltabel.
In een tweede studie, waarbij proefpersonen werden blootgesteld aan de COMEX-30 behandeltabel met een helium-zuurstofmengsel, werden negen VOCs ontdekt, waarvan vier duidelijke toename lieten zien. Verschillende van deze VOCs kwamen overeen met eerdere studies naar zuurstofschade.
Database
De resultaten van deze en andere hyperbare onderzoeken zijn vervolgens samengevoegd in de zogenoemde “VAPOR-library”, een database waarin 29 vaak geïdentificeerde VOCs zijn opgenomen. Deze database kan dienen als referentiepunt voor toekomstig onderzoek naar zuurstofschade bij duikers of patiënten in de hyperbare geneeskunde.
Veldstudie
Daarnaast werd een veldstudie uitgevoerd bij marineduikers na een duik met een helium-zuurstofmengsel tot 81 meter, waarbij grotendeels dezelfde VOCs in de uitgeademde lucht werden gevonden als in de eerdere onderzoeken met behandeltabellen, wat laat zien dat deze onderzoeken ook betrouwbaar uit te voeren zijn aan de waterkant. Ook werd een laboratoriumstudie uitgevoerd met afzonderlijke longcellen die op druk werden gebracht waarbij eveneens overeenkomstige VOCs gevonden werden, wat suggereert dat onderzoek met longcellen nuttig kan zijn voor verder onderzoek naar zuurstofschade.
Hoewel diverse VOCs werden geïdentificeerd in zowel laboratorium- als veldstudies, werd geen enkele VOC consistent teruggevonden tijdens de individuele studies. Hierdoor is de definitieve signaalstof voor zuurstofvergiftiging nog niet vastgesteld. Het proefschrift onderstreept daarom het belang van verdere studies om een betrouwbare signaalstof voor zuurstofvergiftiging van de longen te identificeren.”
Feiko werd bij zijn onderzoek begeleid door promotores prof. dr. Rob van Hulst en prof. dr. Markus Hollmann en copromotores dr. Thijs Wingelaar (ook bekend vanwege zijn duikmedische bijdragen op DuikeninBeeld!) en dr. Paul Brinkman.
Na de verdediging van zijn proefschrift kreeg hij welverdiende bul uit handen van prof. dr. Rob van Hulst.
Met zijn onderzoek heeft Feiko een bijdrage geleverd aan de duikgeneeskunde en de veiligheid van (militaire) duikers. Zoals Menno van der Eerden, commandant van de Defensie Duikgroep op LinkedIn aangeeft: “Koppeling en nauwe interactie van operationele (duik)expertise, in-house militaire duikopleidingen, kennisborging van duiken en onderwaterwapens en duikmedische ondersteuning leiden met gezamenlijke visie en duidelijke stip op de horizon tot relevante kennisverbreding. En dát dient de effectiviteit van operaties, nu en in de toekomst.”
Ben je benieuwd naar het proefschrift? Klik op de link hieronder.
Goed om te weten, in Appendix 2 geeft Feiko een uitgebreide samenvatting van de verschillende hoofstukken in het Nederlands.
