Inloggen

Wachtwoord vergeten?

Natuur

Citizen scientists helpen Stichting ANEMOON – jij ook?

Stichting ANEMOON verzamelt met de hulp van ‘citizen scientists’ gegevens over het Nederlandse onderwaterleven. Maar wie zijn dan die citizen scientists en waarom is het verzamelen van gegevens belangrijk? Evelien Salzmann legt het uit.

Citizen scientists of burgerwetenschappers helpen mee bij wetenschappelijke projecten waarbij vrijwilligers die niet noodzakelijkerwijs een wetenschappelijke opleiding hebben gehad, taken zoals observaties, metingen of berekeningen uitvoeren en/of beheren. En die citizen scientists, dat zijn wij dus allemaal. Al ken je maar één soort, dan is dat al genoeg om aan een of meer van de projecten van ANEMOON mee te doen: iedere waarneming is waardevol!

Stichting ANEMOON heeft als doel om de interesse en waardering voor het Nederlandse onderwaterleven te vergroten evenals de kennis over soorten. Daarnaast wil Stichting ANEMOON veranderingen in het Nederlandse onderwaterleven signaleren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de verspreiding van diverse soorten, maar ook aan veranderingen in de waargenomen aantallen in de loop van het jaar of over meerdere jaren. Ook worden nieuwe soorten, exoten maar ook andere (spontane) nieuwkomers, gevolgd en wordt er gekeken naar de invloed van die nieuwe soorten op de inheemse planten en dieren.

Belangrijk is dat de verzamelde informatie door diverse organisaties op het gebied van natuurbescherming en natuurbeleid kan worden gebruikt voor het bepalen van beleid. Voor ons als waarnemers zelf is het natuurlijk leuk dat we daardoor ook kunnen zien welke soort wanneer voorkomt, zodat je niet in de verkeerde periode op zoek gaat naar dat ene speciale dier en dan teleurgesteld thuiskomt.

Maar hoe werkt het nou?
Stichting ANEMOON heeft verschillende projecten. Onder meer een project dat kijkt naar wat er aanspoelt op het strand (het SMP: Strandaanspoelsel Monitoring Project) en een project waarbij er gekeken wordt in de getijdenzone – het droogvallende gebied tussen de eb- en vloedlijn (LIMP: Litoraal Inventarisatie en Monitoring Project). Voor duikers is er het MOO (Monitoringproject Onderwater Oever). Het idee is dat duikers tijdens de duik opletten wat ze zien. Het gaat hierbij om soorten die je gewoon met het blote oog kunt zien.

De groepen waarnaar gekeken wordt zijn:
Sponzen (zoals de geweispons)
Bloemdieren (zoals de zeedahlia)
Kwallen (zoals de oorkwal)
Ribkwallen (zoals het zeedruifje)
Borstelwormen (zoals de paarse kokerworm)
Weekdieren (zoals de naaktslakken zoals de bruine plooislak maar ook inktvissen als de sepia’s)
Kreeftachtigen (zoals de noordzeekrab)
Stekelhuidigen (zoals de zeester)
Manteldieren (zoals de doorschijnende zakpijp)
Vissen (zoals de groene zeedonderpad)

Je hoeft niet veel ervaring te hebben, ook onervaren waarnemers kunnen gemakkelijk meedoen. Je hoeft ook niet alle soorten op de lijst te herkennen. Al ken je er maar een! Het leuke is dat je vanzelf meer gaat zien en op die manier je kennis van het onderwaterleven bijna vanzelf uitbreidt. In de praktijk betekent het dat je lekker met je buddy gaat duiken op de locatie die jullie zelf kiezen en zo lang als jullie zelf willen. Je hoeft geen speciale route af te leggen. Het enige wat je moet doen, is goed kijken wat je ziet. Je spreekt van tevoren af op welke soorten je gaat letten en na de duik vul je samen het MOO-formulier in.

Op het MOO-formulier staan een paar kolommen:
? – Onbekend, soort ken ik niet of kan ik niet (goed) herkennen
0 – Nul exemplaren, wel op soort gelet, maar niet waargenomen
Z – 1 tot 9 exemplaren of kolonies (Zeldzaam)
A – 10 tot 99 exemplaren of kolonies (Algemeen)
M – 100 of meer exemplaren of kolonies (Massaal)

Er is één ding waar goed op gelet moet worden en dat is of je een soort niet hebt gezien. Dat kan zijn omdat die soort er niet is of omdat je de soort niet (her)kent. Als je een soort wel kent maar niet ziet op een bepaalde locatie, dan zegt dat ook iets. Dit is het grote verschil met andere citizenscienceprojecten: daarbij wordt alleen maar gekeken naar wat men wel ziet terwijl het net zo belangrijk is om vast te stellen dat een soort er niet is. Als er bijvoorbeeld in de sepiatijd geen sepia te zien is, is het ontbreken ervan belangrijk om vast te leggen.

Wil je meer weten, kijk eens op de website van de stichting waar je ook de formulieren en meer over de werkwijze vindt. Vergeet niet! We zijn allemaal citizen scientists!

Anemoon Stichting logo RGB_websiteTekst: Evelien Salzmann
Foto’s: Erik de Boer


Laat een reactie achter

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Velden met * zijn verplicht *

Nieuwsbrief