Inloggen

Wachtwoord vergeten?

Duiken / Gezondheid

Buitenoorontsteking – wat je wel en niet moet doen

Au! Last van je oor. Dit keer niet zoals vaak het middenoor, maar een ontsteking aan het buitenoor. Hoe komt het en wat kun je eraan doen? Duikerarts Thijs Wingelaar vertelt wat je wel en vooral ook niet moet doen.

Foto: René Weterings

Oorklachten komen veel voor bij duikers. Veel duikers herkennen het gevoel van ‘verstopte oren’ na een duik of misschien wel de pijnlijke eerste ervaringen met te laat klaren. Dit zijn problemen van het ‘middenoor’. De adviezen om niet te duiken met verkoudheid kent iedereen wel. Maar weet je dat je ook klachten kunt krijgen aan je ‘buitenoor’? De gehoorgang bij duikers krijgt aardig wat te verduren. Blootstelling aan koud water, weer en wind boven water en drukverschijnselen bij gebruik van een verkeerde duikkap.

Strakke duikkap

Om met dat laatste te beginnen: een afsluiting van de gehoorgang, bijvoorbeeld door overmatig oorsmeer of een te strak zittende duikkap, kan een ‘buitenoorsqueeze’ veroorzaken. Meestal blijft dit beperkt tot een (pijnlijke) blaar in de gehoorgang, maar het kan ook een gaatje in het trommelvlies veroorzaken. Dit kun je voorkomen door aan het begin van de duik je kap even open te trekken zodat er water in de gehoorgang komt. Geen fijn gevoel als het water koud is, maar dat is gelukkig snel opgewarmd. En het kan je een hoop ellende besparen.

Wattenstaafjes

Over dat oorsmeer heb ik mensen wel eens horen zeggen dat ze de gehoorgang schoonmaken met wattenstaafjes. Niet doen! Persoonlijk weet ik niet waar wattenstaafjes voor gemaakt zijn, maar ze zijn in ieder geval niet voor in je oren! Door de vorm van de wattenstaafjes druk je het oorsmeer verder in de gehoorgang. En dit aangestampte oorsmeer kan een voedingsbron voor bacteriën zijn. Daarnaast kan een wattenstaafje schaafwondjes maken in de gehoorgang omdat de huid daar heel erg dun is. Door die schaafwondjes kunnen bacteriën onder de huid komen en een ontsteking geven aan de gehoorgang. Niet doen dus!

Hoe vaak een buitenoorontsteking precies voorkomt, weten we niet – mensen gaan er vaak niet mee naar een arts. En op zich hoeft dat ook niet, want een buitenoorontsteking gaat vanzelf over. Als je de oren maar droog houdt. En dat is wel lastig voor duikers (en snorkelaars). Het Nederlandse Huisartsen Genootschap zegt dat ongeveer 10% van de mensen in het leven er ooit wel eens last van krijgt. In het kader van een Duits onderzoek is er een enquête gehouden onder sportduikers, en daaruit bleek dat bijna 50% het ooit wel eens gehad heeft. Een onderzoek van de Koninklijke Marine liet zien dat er duikopleidingen zijn waarbij bijna 75% van de deelnemers last heeft van buitenoorontsteking. Bij saturatieduikers komt het soms wel bij 100% van de duikers voor.

Voor duikers is het een veel voorkomend probleem. Omdat de gehoorgang zo veel nat wordt, wordt de huidbarrière ook kwetsbaar en kunnen er, ook zonder schaafwondjes van wattenstaafjes, bacteriën in de huid komen.

Preventief druppelen?

Er zijn dan ook veel duikers die preventief oordruppels gebruiken. Variërend van olijfolie met tafelazijn (zelfgemaakt), gekochte oorsprays met zout water tot zware antibiotica (in Egypte gewoon te koop). Dat laatste wil ik iedereen van harte afraden. Behalve dat het te veel gebruiken van antibiotica resistentie in de hand werkt (waardoor bij een infectie de antibiotica niet meer werkt, terwijl je het dan juist nodig hebt!), is het ook niet effectief.

Er leven bacteriën op de huid, dus ook in de oren. Dit zijn ‘goedaardige’ bacteriën. Dat wil zeggen dat ze daar leven, maar geen schade veroorzaken. En omdat deze goede jongens en meiden daar zitten, krijgen slechte bacteriën geen voet aan de grond (simpelweg omdat alle woonruimte al bezet is). Als je met antibiotica gaat druppelen, maak je de goede bacteriën ook dood, waardoor deze beschermingsfunctie verloren gaat.

En zijn wat onderzoeken geweest naar het preventief druppelen met zure of vette oordruppels. Bijvoorbeeld in Italië bij kinderen (schoolzwemmen) of in Cyprus bij sportduikers. En de conclusie is: het maakt eigenlijk niet uit. Als je kijkt naar de groepen, dan krijgen er even veel mensen die druppelen, buitenoorontsteking als mensen die niet druppelen. En je kunt je ook afvragen hoe zinvol druppelen is als je daarna gaat duiken en alles eruit wast. Of als je na een duik druppelt, maar de druppel er snel weer uitloopt (probeer maar eens, zelfs na 15 minuten liggen, loopt de druppel er gewoon uit). Daarnaast verstoor je met druppelen de zuurtegraad (pH) van de gehoorgang en het oorsmeer. Het zure oorsmeer -voor iedereen die dat niet gelooft: steek nu een vinger in je oor en proef maar- draagt bij aan de bescherming van het oor.

Droog houden

Is er dan geen hoop? Jawel, wat het beste werkt, is je oren droogmaken na een duik en drooghouden tussen de duiken. Niet met wattenstaafjes of met tissues (die vallen uit elkaar en de stukjes blijven in je oren achter), maar gewoon met het puntje van je handdoek. Want als de huid in de oren droog is, dan kan de natuurlijke balans van de oren weer herstellen. Daar heb je geen medicijnen of hulpmiddelen voor nodig.

En als je ondanks bovenstaande toch een buitenoorontsteking krijgt, neem dan contact op met je (huis)arts. Want de verkeerde druppels kunnen, bijvoorbeeld bij een gaatje in het trommelvlies, leiden tot blijvende schade aan de gehoorbeentjes (met doofheid tot gevolg).

Wil je meer over dit onderwerp lezen, klik dan hier voor een wetenschappelijk artikel over dit onderwerp van het DMC.

Heb je meer vragen over buitenoorontsteking, neem dan contact op met je duikerarts. Je kunt een gecertificeerde duikerarts raadplegen (www.mijnduikerarts.nl) of telefonisch contact opnemen met het Duikmedisch Centrum (088 950 1417).

https://www.mares.com/nl_NL/regulator-atlas-62x

7 reacties

  1. duidelijke info! heb je ook tips hoe ik een middenoorontsteking kan voorkomen?

    REAGEREN
    • Beste Thea,
      Daar heb ik wat meer woorden voor nodig dan dit invulveldje. 🙂 Ik zet het onderwerp op de lijst met ideeën voor volgende stukjes. Ik kom er op terug!
      Groeten,
      Thijs

      REAGEREN
  2. Dus preventief een druppel olijfolie in je oor als bescherming van de huid is onzin?

    REAGEREN
    • Beste Henk,

      Leuke vraag!

      Voor wetenschappers zit er een verschil tussen ‘niet bewezen’ of ‘onzin’. Dus als het niet bewezen is, kan het misschien wel werken, maar weten we dat nog niet zeker.
      Maar om het te beredeneren: een druppeltje, ongeacht wat er in zit, vlak voor een duik in je oor doen heeft niet zoveel zin. Want die spoelt vrijwel direct weer weg door het water. Sowieso is het lastig om oordruppels goed te gebruiken (daar is onderzoek naar gedaan :), want veel mensen gaan te snel rechtop staan, waardoor de druppel uit de gehoorgang loopt. Olijfolie doet ook niet zoveel met de zuurtegraad van de gehoorgang, dus ik kan me niet voorstellen dat het helpt. Het zal ook niet zoveel kwaad doen, maar het is wel gedoe. En als het niet zoveel oplevert, ben ik van mening dat je het beter kunt laten. Maar daar kunnen we mogelijk van mening verschillen.

      Waar olijfolie overigens wel goed tegen helpt: hard geworden oorsmeer. Een paar dagen druppelen en de brokken komen helemaal los. Niet zo smakelijk, maar wel heel fijn als je er last van hebt!

      Groeten!
      Thijs

      REAGEREN
  3. Ik heb vaak aan een kant last van mijn oor. Klaren gaat eigenlijk altijd goed en de ‘pijn’ of meer irritatie komt vaak als ik al een tijdje aan het duiken ben. Uit het water zeurt het door, maar ga ik weer duiken, dan heb ik nog steeds geen last met klaren. Enig idee wat dit kan zijn?

    REAGEREN
  4. Beste Josje,
    Dat kan ik van afstand niet zo gemakkelijk beoordelen, maar het zou hem goed irritatie van de gehoorgang kunnen zijn. Het komt in ieder geval niet als iets ernstigs, maar als je precies wilt weten wat het is, dan zou ik je willen adviseren om contact op te nemen met een duikerarts.
    Hartelijke groeten,
    Thijs

    REAGEREN

Laat een reactie achter

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Velden met * zijn verplicht *

Nieuwsbrief