Tweede strafzaak over duikongeval

Aan het begin van de zomer deed de rechtbank uitspraak in een tweede strafzaak over een duikongeval. Advocaat Leo Blokland ‘duikt’ erin en werpt zijn licht op de zaak.

Op een mooie zomerdag in juli boeken twee cursisten een introductieduik bij een duikschool. De duikinstructeur, die gebruikmaakt van de spullen en faciliteiten van de duikschool, vertelt hun aan de hand van sheets op de parkeerplaats wat zij moeten weten. Zij krijgen duikpakken aan en een setje. Als ze in het water van de Grevelingen staan, laat de instructeur hen om beurten onder water ademen en bekijkt hij meteen of zij voldoende lood hebben. Bij het latere slachtoffer stopt hij twee kilo lood in de zakken van het vest erbij.
De eerste cursist gaat met de instructeur onder water terwijl de andere leerlinge staand in het water moet wachten. Als de instructeur en cursist na enkele ogenblikken boven komen, blijkt de andere leerlinge 20 meter verder te liggen, worstelend om boven water te blijven. In het ziekenhuis verblijft de cursiste enkele dagen op de intensive care.

Het Openbaar Ministerie doet onderzoek en vindt de zaak ernstig genoeg om deze voor de rechter te brengen. De instructeur wordt verweten dat hij roekeloos heeft gehandeld, en daardoor schuldig aan het feit dat de cursiste in moeilijkheden is gekomen en lichamelijk letsel heeft oplopen.

De getuige-deskundige in deze zaak was kennelijk de politieambtenaar die het duikongeval had onderzocht. Deze deskundige vond dat er nogal wat aan te merken viel op de duikschool volgens de arbeidsomstandighedenwet. Hiermee schoot de deskundige zijn deskundigheid voorbij, want het gaat hier helemaal niet over arbeidsomstandigheden. Het gaat hier over de zorgvuldigheid voor leerlingen. De regels daarover zijn terug te vinden in de standaards en de NEN-normen voor aanbieders van duikactiviteiten.

De deskundige verklaarde dat het trimvest slechts geschikt was voor een zeven liter cilinder, terwijl er een tien liter fles was gebruikt.  Extra lood in de zakken van het vest was niet de bedoeling. Het water in de Grevelingen kan troebel zijn en de instructeur had voortdurend de leerlinge in de gaten moeten houden.

De instructeur voerde ter verdediging aan dat hij veel ervaring heeft. Hij zou voor een introductieduik ruimschoots voldoende uitleg hebben gegeven, want het was tenslotte geen Discover Scuba-programma. Het trimvest kon een tien liter cilinder ‘makkelijk hebben’, verklaarde de instructeur. Extra lood in de zakken van het vest was heel gebruikelijk want anders moest je de hele loodgordel af- en aandoen. Hij controleert altijd of de cursisten voldoende lucht in het vest hebben als zij boven water komen, dat is een automatisme. Hij had er niet aan gedacht om een medische vragenlijst te laten invullen.

Uitspraak

In deze zaak werd door de rechtbank naar veel aspecten van de duik gekeken. Allereerst kwam in de uitspraak aan de orde of de instructeur wel voldoende uitleg had gegeven voordat hij met de cursisten naar het water ging. De rechtbank vond de uitleg over de duik op het parkeerterrein in plaats van aan de hand van een video of sheets in een leslokaal onvoldoende.

Het ‘bijloden’ in de gewone zakken van het vest is niet de manier waarop dat is voorgeschreven en daardoor kan een onervaren duiker in een verkeerde houding in het water komen te liggen. De rechtbank was van mening dat de instructeur had kunnen voorzien dat een cursist bij een introductieduik misschien niet begrijpt wat hij/zij moet doen en ook plotseling ongecontroleerd onder water kan raken. Het zicht in de Grevelingen kan slecht zijn. De instructeur had de duikster dus voortdurend in het oog moeten houden.

De rechtbank was niet onder de indruk van de ‘grote ervaring’ van de instructeur. Hij vergat bijvoorbeeld de medische verklaringen. Routinematig handelen kan juist grote risico’s met zich meebrengen. Je moet heel duidelijk communiceren, zodat je zeker weet dat cursisten geen onverwachte dingen doen. Volledig onervaren mensen moeten voortdurend in de gaten gehouden worden.

Omstandigheden

In deze uitspraak verwees de rechter niet naar de standaards van SSI, PADI of NAUI. In die standaards staan de voorschriften voor een introductieduik of een discover scuba-programma. Ik heb mij afgevraagd of deze instructeur zich wel aan de standaards gehouden heeft. Daar zou je een hele discussie over kunnen voeren.
Toch vond de rechter dat kennelijk niet het allerbelangrijkste. De rechter stelde de vraag of deze instructeur wel zorgvuldig genoeg gehandeld had. Standaards geven daar een heleboel aanwijzingen voor, maar daarnaast is het belangrijk dat we naar de omstandigheden kijken. Omstandigheden worden bepaald door de ervaring van de duikers, de omstandigheden van het water, de uitrusting, het zicht enz. Van al die dingen samen vond de rechter dat de instructeur nogal wat steken had laten vallen. Daarom was hij volgens de rechtbank schuldig aan het veroorzaken van lichamelijk letsel. Hij kreeg een werkstraf van 120 uur opgelegd.

Leo Blokland is advocaat, PADI Instructeur en NAUI Tec diver. Op DuikeninBeeld.tv zal hij regelmatig ingaan op juridische aspecten waar je als duiker, duikinstructeur of duikcentrum mee te maken hebt of kunt krijgen.

Misschien heb je zelf een idee voor een onderwerp? Mail het ons en mogelijk besteden wij er later een keer aandacht aan.